Tekst źródłowy strony Zamachy na życie Jana Pawła II

[[Zamachy na życie Jana Pawła II]] - dwukrotne próby pozbawienia życia Jana Pawła II: [[13 maja]] [[1981]] roku na Placu św. Piotra w Watykanie oraz 13 maja [[1982]] roku w [[Fatima|Fatimie]].

==Przebieg zamachów== 
Bezpośrednim sprawcą pierwszej z nich był [[Turcja|turecki]] najemnik i terrorysta [[Mehmet Ali Ağca]]. 13 maja 1981 roku podczas środowej audiencji ogólnej o godz. 17:19 oddał w kierunku Papieża jadącego w odkrytym papamobile dwa strzały z rewolweru. Jan Paweł II doznał rozległych obrażeń jamy brzusznej oraz ręki, wymagających natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Miała ona miejsce w rzymskiej [[poliklinika Gemelli|klinice Gemelli]], dokąd przewieziono rannego Papieża i trwała ponad 6 godzin. Po jej zakończeniu, papież pozostał w szpitalu 22 dni.

Wykonawcą kolejnego ataku był niezrównoważony psychicznie obywatel [[Belgia|Belgii]] pochodzenia hiszpańskiego Juan María Fernández y Krohn, związany z ugrupowaniami skrajnej prawicy i katolickich tradycjonalistów. Równo rok po pierwszym zamachu, w trakcie ceremonii w sanktuarium fatimskim, towarzyszącej 11 [[podróże apostolskie Jana Pawła II|podróży apostolskiej]] papieża do [[Portugalia|Portugalii]], próbował on ugodzić Jana Pawła II bagnetem. Według relacji abpa [[Stanisław Dziwisz|Stanisława Dziwisza]] złożonej już po śmierci papieża, Ojciec Święty miał wówczas doznać niezagrażających życiu skaleczeń, powodujących krwawienie<ref>Zob. http://wyborcza.pl/1,75248,5820952,Tajemnica_zamachu_w_Fatimie.html</ref>. Podczas przesłuchania, ujęty przez ochronę Fernández y Krohn miał twierdzić, że Jan Paweł II jest ''agentem ZSRR, dążącym do zniszczenia Kościoła katolickiego'' oraz wyrażał swój sprzeciw wobec postanowień [[Sobór Watykański II|Soboru Watykańskiego II]]<ref>http://web.archive.org/web/20080515005108/http://www.langues-et-lettres.frs-fnrs.be/doctorants/repartition.html</ref>.

==Hipotezy dotyczące pierwszego zamachu==
Do dzisiaj funkcjonuje wiele teorii dotyczących przyczyn pierwszego z zamachów. Większość z nich podkreśla, że Mehmet Ali Ağca był jedynie wynajętym wykonawcą ataku. Według niektórych badaczy, w zamachu brał również udział drugi turecki terrorysta, Oral Celik, który tuż po oddaniu przez wspólnika zbrodni strzałów do papieża miał zbiec z Placu św. Piotra<ref>http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,3164463.html</ref>.

Odkrycia prawdy nie ułatwia postawa Ali Ağcy, schwytanego przez włoską policję bezpośrednio na miejscu zamachu. W czasie śledztwa wielokrotnie zmieniał on zeznania i składał sprzeczne oświadczenia. W początkowym okresie, terrorysta twierdził, że zleceniodawcą zamachu był związany ze służbami specjalnymi komunistycznej [[Bułgaria|Bułgarii]] Sergiej Antonow, pracownik przedstawicielstwa bułgarskich linii lotniczych w Rzymie, aresztowany przez [[Włochy|włoski]] wymiar sprawiedliwości w [[1982]] roku. Wobec braku dowodów, wyszedł on na wolność w [[1985]] roku. Ali Ağca został skazany przez włoski sąd za próbę zamordowania papieża na dożywotnie więzienie. Dzięki apelowi Jana Pawła II został on we Włoszech ułaskawiony w [[2001]] roku, lecz następne lata, aż do 2010 roku spędził w tureckich więzieniach odbywając kary za działalność terrorystyczną w latach 70.
 
W późniejszych latach pojawiały się kolejne teorie dotyczące zleceniodawców zamachu. Za prawdopodobną poszlakę uznaje się obecnie zaangażowanie w zamach władz i sił specjalnych [[Związek Radziecki|ZSRR]]. Przyjęły one z niepokojem wybór Karola Wojtyły na papieża w 1978 roku, uznając, iż głowa Kościoła katolickiego pochodząca z kraju należącego do bloku wschodniego stanowić będzie istotne zagrożenie dla globalnych interesów politycznych Kremla. Powyższą hipotezę wzmocniło opublikowanie przez jeden z włoskich dzienników w 1995 roku tajnej dyspozycji Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z 1979 roku, domagającej się podjęcia działań przeciwko Papieżowi „wykraczających poza dezinformację i dyskredytację”<ref>http://www.dziennik.pl/wydarzenia/article163052/Wyrok_na_Jana_Pawla_II_wydal_Gorbaczow.html</ref>. Pod dokumentem mieli podpisać się ówcześni członkowie najwyższego kierownictwa radzieckiego, m. in. Konstantin Czernienko i [[Michaił Gorbaczow]].
Włoski prokurator Ferdinando Imposimato, prowadzący dochodzenie w sprawie zamachu twierdził z kolei, że zamachowiec w prywatnych rozmowach najdłużej podtrzymywał wersję, że głównym wykonawcą logistycznym ataku z 13 maja 1981 roku były bułgarskie służby specjalne, które z kolei działały z inspiracji i za pełną wiedzą radzieckiego KGB<ref>http://www.novinite.com/view_news.php?id=46594</ref>.

Inne źródła opierają się na sugestiach, że zamach był wyłącznym dziełem tureckiej organizacji nacjonalistycznej „Szare Wilki”, której aktywnym członkiem był Ali Ağca. W tej interpretacji, atak na papieża miał być motywowany radykalną ideologią islamską, sprzeciwiającą się globalnym wpływom chrześcijaństwa<ref>http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,To-oni-chcieli-zabic-Papieza-Polaka,wid,13338700,wiadomosc.html?ticaid=111b2e</ref>.

W 2006 roku osobne śledztwo w sprawie zamachu z 13 maja 1981 wszczął katowicki oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Według wstępnych szacunków, miało ono zostać zakończone w 2013 roku. W jego trakcie zgromadzono ponad 20 tys. dokumentów włoskich, bułgarskich oraz niemieckich (głównie z byłej NRD)<ref>http://ipn.gov.pl/zasoby-cyfrowe/ksiazki/papiez-musial-zginac.-wyjasnienia-ali-agcy</ref>.

==Jan Paweł II wobec zamachów==
Już w kilka dni po pierwszym zamachu, podczas transmitowanej z kliniki Gemelli przez Radio Watykańskie niedzielnej modlitwy ''Regina coeli'' papież oznajmił, że wybacza niedoszłemu zabójcy, stwierdzając: 
{{Cytat box
|cytat = <P>Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!</P>
<P>Umiłowani Bracia! Wiem, że w tych dniach specjalnie w tej godzinie modlitwy [[Regina coeli]] jesteście złączeni ze mną. Ze wzruszeniem dziękuję wam za modlitwy i wszystkich was błogosławię. Jestem szczególnie blisko dwóch osób, zranionych wraz ze mną, oraz <b>modlę się za brata, który mnie zranił, a któremu szczerze przebaczyłem.</b> Zjednoczony z Chrystusem Kapłanem - Ofiarą, składam moje cierpienie w ofierze za Kościół i świat. Tobie, Maryjo, powtarzam: <i>Totus Tuus ego sum</i></P>
|źródło = Słowa przemówienia przed modlitwą Regina coeli, zarejestrowane przez Radio Watykańskie w Poloklinice Gemelii, czwartego dnia po zamachu na papieża, Rzym, 17 maja 1981.
|width =
|align =
}}
Dwa lata później, w rzymskim więzieniu spotkał się z Ali Ağcą w cztery oczy, w [[1987]] przyjął na audiencji prywatnej matkę zamachowca, a w [[1999]] zaapelował do władz [[Włochy|włoskich]] o ułaskawienie przestępcy, co nastąpiło dwa lata później.
Jan Paweł II wielokrotnie podkreślał rolę, jaką w ocaleniu jego życia podczas zamachu 13 maja 1981 roku odegrała Matka Boża Fatimska, której wspomnienie liturgiczne przypada w Kościele rokrocznie 13 maja. Podczas wizyty w [[Fatima|sanktuarium fatimskim]] w pierwszą rocznicę zamachu, Papież ofiarował [[Maryja|Matce Bożej]] jako wotum kulę, która została usunięta z jego ciała podczas operacji z 13 na 14 maja 1981 roku. Umieszczono ją wewnątrz korony figury Matki Bożej Fatimskiej. Przestrzelony pas papieskiej sutanny znajduje się z kolei w kaplicy Cudownego Obrazu na [[Jasna Góra|Jasnej Górze]].

==Przypisy==
{{Przypisy}}

==Bibliografia==
* ''Papież musiał zginąć. Wyjaśnienia Ali Agcy'', wstęp i opracowanie dokumentów Andrzej Grajewski, wybór dokumentów Andrzej Grajewski i Michał Skwara, IPN Katowice 2011. ISBN 8376292663 [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
* Michał Skwara, Andrzej Grajewski, ''Agca nie był sam. Wokół udziału komunistycznych służb specjalnych w zamachu na Jana Pawła II'', Wyd. Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach i Instytut Gość Media, Katowice 2015. ISBN 9788376298856 [[Plik:W_bibliotece.jpg]] 

==Linki zewnętrzne==
*[http://www.youtube.com/watch?v=34hZPisnIA0 Relacja amerykańskiej telewizji ABC o zamachu z 13 maja 1981 roku] [dostęp: 03. 12. 2013]

==Zobacz także==
*[[Fatima]]
*[[Maryja]]
*[[Mehmet Ali Ağca]]

[[Kategoria:Wydarzenia]]
{{DEFAULTSORT:Zamachy na życie, Jana Pawła II}}