Jan Paweł I

Jan Paweł I (imię świeckie: Albino Luciani) (ur. w 1912 w Forno di Canale we Włoszech, zm. w 1978 roku w Watykanie) - 263 papież Kościoła katolickiego, poprzednik Jana Pawła II na Tronie Piotrowym. Wybrany papieżem po śmierci Pawła VI, podczas jednodniowego konklawe w dniach 25-26 sierpnia 1978 roku. Jego pontyfikat był jednym z najkrótszych w dziejach nowożytnego Kościoła i trwał zaledwie 33 dni, do nagłej śmierci papieża na atak serca w nocy 28 września 1978 roku.

Najważniejsze informacje biograficzne

Przyszły papież pochodził z biednej rodziny robotniczej z północnych Włoch. Jego matka była osobą głęboko wierzącą, ojciec przez większą część życia sympatyzował z ruchem socjalistycznym i określał się jako antyklerykał. Albino od dziecka wyróżniał się pobożnością i w wieku zaledwie 11 lat wstąpił do niższego seminarium duchownego w miejscowości Feltre (w regionie Wenecja Euganejska przy granicy Włoch z Austrią). Naukę kontynuował w seminarium w Belluno, gdzie w 1935 roku przyjął święcenia kapłańskie. W 1946 roku obronił doktorat z teologii dogmatycznej na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Od 1954 roku pełnił funkcję wikariusza generalnego diecezji Belluno. W tym czasie rozpoczął aktywną działalność pisarską, publikując książki prezentujące w popularnej formie podstawowe dogmaty wiary i zagadnienia etyki chrześcijańskiej.

W 1958 roku papież Jan XXIII udzielił mu święceń biskupich i mianował pasterzem diecezji Vittorio Veneto. W 1969 roku z rąk papieża Pawła VI otrzymał godność patriarchy Wenecji (tytuł ten, zgodnie z wielowiekową tradycją Kościoła we Włoszech noszą wszyscy metropolici tego miasta). W 1972 roku został wiceprzewodniczącym Konferencji Episkopatu Włoch, a rok później wyniesiono go do godności kardynalskiej.

Na konklawe w sierpniu 1978 roku wybrany papieżem przez 111 kardynałów-elektorów, w tym Karola Wojtyłę i Stefana Wyszyńskiego. Jego wybór, podobnie jak elekcję Jana Pawła II, ogłosił z balkonu Bazyliki św. Piotra kardynał Pericle Felici. Po wyborze przybrał imię Jan Paweł I, co wskazywało na zamiar kontynuowania dzieła dwóch poprzedników: Jana XXIII i Pawła VI.

Bezpośredni i pełen życzliwości styl bycia Jana Pawła I zyskał mu przydomek "papieża uśmiechu".

Nagła śmierć papieża w 33 dniu pontyfikatu była szokiem dla całego świata, wywołując liczne spekulacje i kontrowersje, łącznie z niepotwierdzonymi do dzisiaj dywagacjami o udziale osób trzecich w zgonie Jana Pawła I.

Związki z Janem Pawłem II

Z uwagi na krótki czas sprawowania papieskiej posługi Jana Pawła I, papież-Polak stosunkowo rzadko nawiązywał w swoim nauczaniu do postaci poprzednika. Jednakże już w pierwszych słowach po wyborze na Stolicę Piotrową 16 października 1978 roku, wspomniał:

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus! Najdrożsi Bracia i Siostry! Jesteśmy jeszcze wszyscy pogrążeni w bólu po śmierci naszego umiłowanego papieża Jana Pawła I. I oto najprzewielebniejsi kardynałowie powołali nowego Biskupa Rzymu. Wezwali go z dalekiego kraju...dalekiego, lecz zawsze tak bliskiego przez wspólnotę w wierze i tradycji chrześcijańskiej (...).

— Przemówienie na Placu św. Piotra 16 października 1978 roku.

Wzmianka o Janie Pawle I znalazła się również w pierwszej encyklice Jana Pawła II Redemptor hominis z 1979 roku, gdzie papież-Polak wyjaśnia, dlaczego zdecydował się przyjąć imię po swoim poprzedniku:

Przyjąłem również te same imiona, jakie wybrał mój umiłowany Poprzednik Jan Paweł I. Już bowiem w dniu 26 sierpnia, kiedy wobec Świętego Kolegium ujawnił, że chce się nazywać Jan Paweł — a ta dwoistość imienia była bez precedensu w historii — dostrzegłem w tym jakby wymowny znak łaski na drodze nowego pontyfikatu. A ponieważ pontyfikat ten trwał tylko 33 dni, wypada mi go nie tylko kontynuować, ale niejako podjąć w samym punkcie wyjścia, o którym świadczy naprzód wybór tych dwu właśnie imion. Przyjmując je w ślad za moim umiłowanym Poprzednikiem, pragnę przez to — mniemam, że podobnie jak On — dać wyraz umiłowania dla tego szczególnego dziedzictwa, jakie pozostawili Papieże Jan XXIII i Paweł VI, oraz gotowości jego kontynuowania z Bożą pomocą. Poprzez te dwa imiona i dwa pontyfikaty nawiązuję łączność z całą tradycją tej świętej Stolicy, z wszystkimi Poprzednikami w wymiarze tego dwudziestego stulecia i w wymiarze stuleci poprzednich, łącząc się coraz dalszymi jakby etapami z całą tą ciągłością posłannictwa i służby, która wyznacza szczególne miejsce Stolicy Piotrowej w Kościele. Jan XXIII i Paweł VI stanowią etap, do którego bezpośrednio pragnę nawiązywać — próg, od którego wspólnie poniekąd z Janem Pawłem I zamierzam iść ku przyszłości, kierując się tym bezgranicznym zaufaniem oraz posłuszeństwem wobec Ducha, którego Chrystus Pan obiecał i zesłał swojemu Kościołowi.

— Redemptor hominis, 2.

Po raz kolejny, postać Jana Pawła I pojawiła się na kartach encykliki Ut unum sint z 1995 roku poświęconej ekumenizmowi:

Papież Jan Paweł I w czasie swego bardzo krótkiego pontyfikatu zaznaczył, że pragnie być kontynuatorem tej drogi. Bóg pozwolił i mnie iść w tym kierunku.

— Ut unum sint, 71.

Bibliografia

• Zapomniany papież. Artykuł o postaci Jana Pawła I w jęz. ang.

Linki zewnętrzne

• Ogłoszenie wyboru Jana Pawła I na papieża i pierwsze papieskie błogosławieństwo 26 sierpnia 1978{dostęp:4.02.2014]
• Krótki reportaż dokumentujący 33-dniowy pontyfikat Jana Pawła I[dostęp:4.02.2014]
• Ostatnie dni papieża Jana Pawła I - reportaż[dostęp:4.02.2014]