Aleksy II

Aleksy II (imię świeckie Aleksiej Michajłowicz Rydygier, ros. Алексе́й Миха́йлович Ри́дигер) – (ur. 23 luty 1929 w Tallinie – zm. 5 grudnia 2008 w Moskwie) – patriarcha Moskwy i Rusi w latach 1990 – 2008, głowa Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W 1949 roku ukończył Seminarium Duchowne w Leningradzie. W 1950 roku został wyświęcony na kapłana. Od 1961 roku biskup Tallina, a następnie – od 1968 roku – metropolita Estońskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Jednocześnie pracował w kancelarii Patriarchatu Moskiewskiego. W 1985 roku został metropolitą Leningradu, a pięć lat później, po śmierci patriarchy Pimena – objął tron Patriarchy Moskiewskiego i Całej Rusi.

Relacje z Janem Pawłem II

Aleksy II nigdy nie spotkał się osobiście z Janem Pawłem II i do śmierci papieża zajmował krytyczne stanowisko wobec polityki Watykanu względem Rosji. Nigdy nie wystosował do Jana Pawła II zaproszenia do odwiedzin Rosji, wręcz przeciwnie - zajmował wobec ewentualnych odwiedzin stanowisko wrogie, co mimo ponawianych zaproszeń ze strony świeckich władz Rosji było powodem, dla której Papieżowi Polakowi nigdy nie było odbyć tej bardzo oczekiwanej przez niego pielgrzymki. Jednocześnie, niemal do ostatnich dni pontyfikatu istniały spekulacje, że głowy obydwu Kościołów odbędą spotkanie na neutralnym terenie (sugerowano Austrię lub jeden z poradzieckich krajów Azji Środkowej). Mimo krytyki papieża, do końca życia deklarował, że osobiście zależy mu na pełnej normalizacji relacji z katolikami oraz na kontynuowaniu dialogu ekumenicznego .

Krytyka „polityki wschodniej” Jana Pawła II

Osią zdecydowanej krytyki patriarchy względem działań Jana Pawła II była papieska zgoda na tworzenie po upadku komunizmu na terytorium Rosji oraz niezamieszkiwanych przez katolicką większość krajów byłego ZSRR nowych diecezji Kościoła rzymskokatolickiego i greckokatolickiego (szczególnie na terenach Ukrainy). Aleksy II uznawał to jako akcję sprzeczną z wypracowanym w dialogu ekumenicznym statusem relacji prawosławia i katolicyzmu jako „Kościołów siostrzanych” oraz próbę wtargnięcia przez Kościół katolicki na „kanoniczne obszary Cerkwi prawosławnej” w duchu katolickiego prozelityzmu. Stanowisko Patriarchy wywarło decydujący wpływ na szereg uchwał II Świętego Synodu Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej w 2002 roku, oskarżających Kościół katolicki o strategię przejmowania wiernych od Cerkwi prawosławnej na obszarze poradzieckim .

Przekazanie Ikony Kazańskiej Patriarchatowi Moskiewskiemu

28 sierpnia 2004 roku Jan Paweł II przekazał Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej cudowną Ikonę Matki Bożej Kazańskiej, powstałą prawdopodobnie w XVI wieku. Do początków XX wieku znajdowała się ona w Rosji, najpierw w Soborze Kazańskim na Kremlu, później w Sankt-Petersburgu. W nieznanych okolicznościach została skradziona i odnalazła się w USA. Na jednej z aukcji zakupił ją Amerykanin John Haffert, który następnie wręczył ją w darze Janowi Pawłowi II. Papieski gest powszechnie odczytano jako próbę przełamania impasu w relacjach Watykanu i Patriarchatu Moskiewskiego, panującego od czasu krytykowanej przez rosyjskich prawosławnych i samego Aleksego II wizyty papieża na Ukrainie w 2001 roku .

Aleksy II o Janie Pawle II

Niejednokrotnie informowałem, że jestem gotów spotkać się z papieżem, ale spotkanie to powinno rzeczywiście rozwiązać wskazane, narosłe przez lata, problemy. Jeśli nam stale powtarzają, że nie chcą nawracać prawosławnych na katolicyzm, niech wydadzą odpowiednie polecenia swoim misjonarzom. Jeśli rzeczywiście pragną uregulować konflikt na Ukrainie, niech pomogą nam odbudować normalne życie cerkiewne. Umożliwi nam to powrót do dobrej współpracy, która miała miejsce w nieodległej przeszłości. Ale wygląda na to, że nas nie rozumieją. Watykan przedsięwziął cały szereg kroków, świadczących o skrajnym lekceważeniu rosyjskiej Cerkwi. Chodzi tu i o wizytę papieża na Ukrainie w czerwcu 2001 roku, do której doszło mimo protestów ze strony prawosławnych, i niedawne ustanowienie na terytorium Rosji czterech katolickich diecezji i "kościelnej prowincji" na czele z metropolitą. Wszystko to tylko oddala perspektywę naszego spotkania.

— Przegląd Prawosławny

Jan Paweł II do Aleksego II

Dziś łączę się w modlitwie z Tobą, drogi Bracie, z Episkopatem rosyjskiej Cerkwi prawosławnej, z kapłanami, mnichami i mniszkami klauzurowymi oraz z Ludem Bożym na ziemi rosyjskiej. Do tej modlitwy przyłączają się wszyscy synowie i córki Kościoła katolickiego, otaczający głębokim nabożeństwem i czcią Świętą Matkę Boga. Niech ten godny czci wizerunek prowadzi nas wszystkich ewangeliczną drogą naśladowania Chrystusa i niech strzeże narodu, do którego powraca, i całej ludzkości! Niech Święta Matka Boga skieruje swe matczyne spojrzenie na mężczyzn i kobiety naszych czasów; niech umacnia wierzących, aby nie zbaczali ze szlaku, który Bóg im wyznaczył: niech głoszą Chrystusa — Drogę, Prawdę i Życie — i dają odważne świadectwo swej wierze w społeczeństwie i wśród wszystkich narodów. W tym dniu z ufnością modlimy się do Najświętszej Maryi Panny, wiemy bowiem, że wyprasza Ona dla nas i dla wszystkich narodów dar pokoju. Z miłością i radością z dzisiejszego wydarzenia, patrząc na Świętą Matkę Boga, przesyłam Waszej Świątobliwości braterski pocałunek w naszym Panu.

— Zintegrowana Baza Tekstów Papieskich List Jana Pawła II do Aleksego II z okazji przekazania Ikony MB Kazańskiej

Linki zewnętrzne

• Sylwetka Patriarchy Aleksego [dostęp: 28. 11. 2013] (j. ang.)