Karol Wojtyła senior

Karol Wojtyła senior (ur. w 1879 w Lipniku k. Bielska-Białej, zm. w 1941 roku w Krakowie) - ojciec Karola Wojtyły, późniejszego papieża Jana Pawła II. Porucznik Wojska Polskiego.

Najważniejsze fakty biograficzne

Był synem krawca Macieja Wojtyły i Anny Marianny z Przeczków Wojtyły. W trzeciej klasie gimnazjum zmuszony był przerwać naukę z powodu trudnej sytuacji finansowej rodziny i podjął pracę zarobkową w warsztacie swego ojca. Gdy miał 21 lat otrzymał powołanie do armii austro-węgierskiej. Służbę odbywał w 56 C.K. Pułku Piechoty w Wadowicach, następnie dokształcał się w Szkole Kadetów we Lwowie. W 1904 roku awansował na podoficera i, jako wyróżniający się w dziedzinie księgowości oraz rachunkowości, został skierowany do dowództwa 56 PP mieszczącego się w Krakowie. Tam poznał Emilię Kaczorowską, z którą w lutym 1906 roku zawarł związek małżeński w kościele garnizonowym Świętych Apostołów Piotra i Pawła przy ulicy Grodzkiej (obecnie kościół oo. jezuitów).

Para miała trójkę dzieci: Edmunda (1906-1932), Olgę (urodzoną i zmarłą tego samego dnia w lipcu 1916 roku) oraz Karola (1920-2005), przyszłego papieża.

Tuż przed wybuchem I wojny światowej rodzina Wojtyłów przeniosła się na stałe do Wadowic, gdzie do szkoły powszechnej uczęszczał ich syn Edmund. W tym czasie Wojtyła senior chciał bardziej poświęcić się życiu rodzinnemu i rozpoczął starania o przeniesienie do cywilnego pionu w armii cesarsko-królewskiej. Na przeszkodzie temu stanął wybuch wojny w sierpniu 1914 roku. Powołany do służby czynnej stacjonował w Wadowicach i okolicach Bielska (gdzie znów przeniósł się z żoną i synem), a także przez krótki czas w miejscowości Hranice na Morawach.

w 1915 roku Wojtyła senior wstąpił do Legionów Józefa Piłsudskiego. Nie są jednak bliżej znane szczegóły jego służby w tej formacji. Zachowało się jedynie zdjęcie ojca przyszłego papieża w mundurze legionisty, wykonane najprawdopodobniej w 1915 roku. Według niektórych relacji, mógł być on jednym z prowadzących werbunek do Legionów wśród mieszkańców Bielska i Wadowic. Po rozwiązaniu Legionów po tzw. kryzysie przysięgowym w 1917 roku Wojtyła senior został przejściowo żołnierzem bezprzydziałowym i tak doczekał końca wojny w listopadzie 1918 roku. Po odzyskaniu niepodległości został mianowany porucznikiem WP i rozpoczął pracę w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Wadowicach.

Ojciec Karola

Kilka lat po przyjściu na świat Karola Wojtyły juniora, Emilia z Kaczorowskich Wojtyła zaczęła coraz bardziej zapadać na zdrowiu, więc Wojtyła senior przejął większość obowiązków domowych, a także kwestie wychowania syna. Ojciec przyszłego papieża zabierał Lolka na spacery, uczył pływać i śpiewać piosenki patriotyczne, jak również dbał o jego formację religijną. Po śmierci żony w 1929 roku i pierwszego syna Edmunda w 1932 roku stał się jedynym opiekunem swojego drugiego syna. Juliusz Kydryński, przyjaciel rodziny tak wspominał czas, gdy obydwaj Wojtyłowie pozostali sami:

(...) starał się nie tylko zastąpić synowi matkę i brata, ale być także wymagającym ojcem. Potrafił na przykład skarcić Lolka za to, że niezbyt przykłada się do obowiązków ministranta i zaniedbuje modlitwę do Ducha Świętego. Najważniejsze jednak było to, że ojciec sam od siebie bardzo wiele wymagał. Młody Karol, budząc się w środku nocy, niejednokrotnie widział ojca klęczącego i zatopionego w modlitwie. Dzięki temu ojca i syna łączyła wzruszająca miłość i pełna wzajemnego zrozumienia przyjaźń.

— Relacja w tygodniku Niedziela, nr 7/ 2003.

Przeprowadzka do Krakowa. Ostatnie lata życia

Wojtyłowie mieszkali razem w Wadowicach do czasu zdania przez Karola juniora matury w 1938 roku. Z uwagi na rozpoczęcie studiów na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, latem tego roku Wojtyła senior wynajął skromnie mieszkanie w suterenie w kamienicy przy ulicy Tynieckiej na krakowskich Dębnikach i przeniósł się tam z synem.

Maria Kydryńska-Michałowska, przyjaciółka rodziny tak wspominała nowe mieszkanie Wojtyłów w Krakowie:

Było czyściutkie, zadbane i wyposażone we wszystko, co potrzebne do prowadzenia normalnego domowego gospodarstwa. Mogło to dziwić w gospodarstwie prowadzonym przecież przez mężczyznę.

— tamże.

Według relacji rodziny Kydryńskich, Wojtyłowie w każdą niedzielę uczęszczali na sumę o godzinie 12 w kościele Franciszkanów przy Placu św. Ducha, gdzie znajduje się m. in. cudowny obraz Matki Bożej Bolesnej Smętnej Dobrodziejki oraz relikwie bł. Salomei.

Zimą 1940/1941 roku stan zdrowia Wojtyły seniora gwałtownie się pogorszył. Ojciec przyszłego papieża zmarł 18 lutego 1941 roku i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Juliusz Kydryński tak wspominał dzień śmierci Wojtyły-seniora:

Karol przyszedł po obiad (do domu Kydryńskich przy ul. Felicjanek 10 - przyp.) jak zwykle, ale tym razem poszła z nim na Dębniki moja siostra, żeby tam podgrzać wystygłe jedzenie: tego dnia panował wielki mróz. Po wejściu do ubogiego mieszkanka Wojtyłów siostra poszła od razu do kuchni, Karol wszedł do pokoju. Ale po chwili wrócił. Ojciec jego już nie żył.

— tamże.

Wojtyła senior w oczach przyjaciół

Był człowiekiem skromnym i jakby pokornym, ale już wtedy w moich oczach jawił się jako człowiek niezwykły. Chyba dlatego, że tak naturalnie wykonywał te wszystkie domowe, prozaiczne zajęcia. Promieniał przy tym wielkim wewnętrznym spokojem i pogodą ducha.

— wspomnienie M. Kydryńskiej-Michałowskiej, tamże.

Był to człowiek niezwykły, o wielkiej kulturze, anielskiej dobroci i łagodności. Gdy wyobrażałem sobie czasem człowieka świętego, lecz równocześnie głęboko i mądrze związanego z życiem, to ojciec Karola mógłby być jego wzorem.

— wspomnienie J. Kydryńskiego, tamże

Jan Paweł II o swoim ojcu

Matkę straciłem jeszcze przed Pierwszą Komunią św. w wieku 9 lat i dlatego mniej ją pamiętam i mniej jestem świadom jej wkładu w moje wychowanie religijne, a był on z pewnością bardzo duży. Po jej śmierci, a następnie po śmierci mojego starszego Brata zostaliśmy we dwójkę z Ojcem. Mogłem na co dzień obserwować jego życie, które było życiem surowym. Z zawodu był wojskowym, a kiedy owdowiał, stało się ono jeszcze bardziej życiem ciągłej modlitwy. Nieraz zdarzało mi się budzić w nocy i wtedy zastawałem mojego Ojca na kolanach, tak jak na kolanach widywałem go zawsze w kościele parafialnym. Nigdy nie mówiliśmy ze sobą o powołaniu kapłańskim, ale ten przykład mojego Ojca był jakimś pierwszym domowym seminarium.

— Dar i Tajemnica, Kraków 1996, s. 22.

Z synowskim oddaniem całuję próg domu rodzinnego, wyrażając wdzięczność Opatrzności Bożej za dar życia przekazany mi przez drogich Rodziców, za ciepło rodzinnego gniazda, za miłość moich najbliższych, która dawała poczucie bezpieczeństwa i mocy, nawet wtedy, gdy przychodziło zetknąć się z doświadczeniem śmierci i trudami codziennego życia w trudnych czasach.

— Przemówienie wygłoszone podczas spotkania z wiernymi w Wadowicach, 16 czerwca 1999

Andre Frossard w rozmowie z Janem Pawłem II usłyszał następujące podsumowanie wpływu Karola Wojtyły seniora na życie religijne jego syna:

W wieku dziesięciu, dwunastu lat byłem ministrantem, ale muszę wyznać, że niezbyt gorliwym. Moja matka już nie żyła... Mój ojciec, spostrzegłszy moje niezdyscyplinowanie, powiedział pewnego dnia: „Nie jesteś dobrym ministrantem. Nie modlisz się dosyć do Ducha Świętego. Powinieneś się modlić do Niego”. I pokazał mi jakąś modlitwę.(...) Nie zapomniałem jej. Była to ważna lekcja duchowa, trwalsza i silniejsza niż wszystkie, jakie mogłem wyciągnąć w następstwie lektur czy nauczania, które odebrałem. Z jakim przekonaniem mówił do mnie Ojciec! Jeszcze dziś słyszę jego głos.

— A. Frossard, Portret Jana Pawła II, s. 28.

Bibliografia

• Milena Kindziuk, Matka Papieża, Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2013. ISBN 8324027729.
• Jan Paweł II, Dar i Tajemnica. W pięćdziesiątą rocznicę moich święceń kapłańskich, Wydawnictwo Św. Stanisława BM, Kraków 1996. ISBN 8370973248.
• Mieczysław Maliński, Życiorys Karola Wojtyły, Michalineum, Warszawa-Kraków 1987. ISBN 8370190219.
• George Weigel, Świadek nadziei. Biografia papieża Jana Pawła II, Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2012. ISBN 8324022335.

Linki zewnętrzne

• Informacje o Karolu Wojtyle seniorze i jego przodkach na stronach parafii w Lipniku, gdzie przyjął sakrament Chrztu św. [dostęp:30.01.2014]]

Zobacz także

• Dzieciństwo Karola Wojtyły
• Olga Wojtyła
• Edmund Wojtyła
• Emilia z Kaczorowskich Wojtyła