Marian Jaworski

Marian Jaworski (ur. 21 sierpnia 1926 we Lwowie) – polski biskup rzymskokatolicki, kapłan archidiecezji lwowskiej (wykształcony w lwowskim seminarium duchownym, przeniesionym w 1945 roku do Kalwarii Zebrzydowskiej), administrator apostolski polskiej części archidiecezji lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie w latach 1984–1991, arcybiskup metropolita lwowski obrządku rzymskiego w latach 1991–2008, od 2008 arcybiskup senior archidiecezji lwowskiej, kardynał prezbiter od 2001 (in pectore od 1998). Doktor teologii, profesor filozofii. Przez wiele lat oddawał się pracy naukowo-dydaktycznej, przyczynił się do odnowy i organizacji wydziałów teologicznych w całej Polsce i zabiegał o ich publiczne uznanie przez władze państwowe. Wieloletni zwierzchnik episkopatu rzymskokatolickiego na Ukrainie. Bliski przyjaciel Karola Wojtyły - Jana Pawła II.

Związki z Karolem Wojtyłą/Janem Pawłem II

Ks. Marian Jaworski poznał Karola Wojtyłę jesienią 1951 w Krakowie, gdy zamieszkał przy parafii św. Floriana jako rezydent. Połączyła ich wspólna pasja: filozofia. Ks. Jaworski był pierwszym recenzentem dzieła Wojtyły Osoba i czyn i zachęcił do jej opublikowania.

Kiedy w 1958 ks. Karol Wojtyła został mianowany biskupem, zamieszkał przy ul. Kanoniczej 21. Po krótkim czasie zaproponował Jaworskiemu, by zamieszkał razem z nim. Ks. Jaworski przeniósł się za nim także potem na ul Franciszkańską 3, gdy Wojtyła został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim. Mieszkał w Pałacu Arcybiskupim do wyboru abp. Wojtyły na Papieża. Razem wyjeżdżali na narty i wycieczki rowerowe. Współpracowali na forum Konferencji Episkopatu Polski. W latach 1970-1980 ks. Jaworski sekretarzował Radzie Naukowej Episkopatu Polski, której przewodniczącym był Wojtyła, zabiegając o uznanie przez władze fakultetów teologicznych oraz honorowanie stopni naukowych nadawanych przez uczelnie katolickie.

Po wyborze Jana Pawła II Jaworski często przyjeżdżał do Watykanu i mieszkał w apartamentach papieskich.

W roku 1991 Papież odnowił struktury Kościoła katolickiego na Ukrainie - wówczas Jaworski został mianowany pierwszym od czasów II wojny św. arcybiskupem metropolitą lwowskim obrządku łacińskiego. Dzięki Jaworskiemu doszło do pierwszej, historycznej papieskiej pielgrzymki na Ukrainę w czerwcu 2001.

W roku 1998 Jan Paweł II mianował Mariana Jaworskiego kardynałem in pectore. Nominację publicznie ogłoszono w 2001 roku.

Kardynał Marian Jaworski udzielił Janowi Pawłowi II jako ostatni sakramentu namaszczenia chorych i był obecny przy jego śmierci.

Kard. Marian Jaworski o Janie Pawle II

Żadna z papieskich pielgrzymek nie była wycieczką. Ojciec Święty jechał do różnych krajów po to, aby umacniać braci w wierze. On całkowicie spalał się dla Chrystusa i braci. Tak zresztą było do końca jego życia.

— Krzysztof Tadej, Dar świętości: nieznane i zaskakujące wspomnienia o Janie Pawle II, s. 209

Już w Krakowie ludzie czuli, że ten człowiek nie jest do niczego przywiązany: nie chodzi tylko o branie, ale także o tzw. urządzanie się; nie było tego ani w życiu wikarego, ani potem w życiu biskupa czy arcybiskupa. Po prostu widział On tylko zadania, które należało wykonać. Taki był nie tylko jako duszpasterz młodzieży, której przekazywał naukę, ale także jako człowiek naprawdę oddany dla wielu w tej swojej posłudze duszpasterskiej.

— Człowiek w poszukiwaniu zagubionej tożsamości: gdzie jesteś Adamie?, s.271

Na osobowość Karol Wojtyły składały się dwie cechy na pozór przeciwstawne. Miał dar jakiegoś widzenia, coś czym jest obdarzony każdy poeta: tego co kto inny nie dostrzeże, to On widzi, a równocześnie jego osobowość cechowała głęboka refleksja. Bo to nie było tylko widzenie i przeżycie, ale i głęboka refleksja. To wszystko było takie bardzo osobiste, że gdy wychodził naprzeciw ludzi z tym wewnętrznym autorytetem, ze swoją misją i żarem apostolskim, to wszystkich „brało”. Od samego początku było głębokie wewnętrzne uznanie dla Niego jako rekolekcjonisty, duszpasterza akademickiego i księdza poświęconego pracy duszpasterskiej.

— Wywiad dla Centrum Myśli Jana Pawła II, Kraków, 23 sierpnia 2013

Jan Paweł II o kard. Marianie Jaworskim

Od długiego już czasu, a nawet od lat młodości, uważam Ciebie, Czcigodny Bracie, za wiernego przyjaciela, żywiąc uznanie dla Twojej głębokiej duchowości, wyjątkowej erudycji w dziedzinie filozofii i teologii oraz całkowitego zawierzenia woli Bożej. Z radością zatem myślę teraz o złotym jubileuszu Twoich święceń kapłańskich i bardzo chętnie posyłam Ci ten list, aby przypomnieć szczególne wydarzenia Twojego życia i przedsięwzięcia duszpasterskie, wyrazić Ci moją miłość i przekazać najlepsze życzenia. [...] Z radością wspominam wiele Twoich inicjatyw na rzecz duchowego postępu powierzonych Ci wiernych, doceniając w szczególny sposób Twoją troskę o głoszenie Ewangelii, utworzenie seminarium, wspieranie powołań kapłańskich, kształcenie duchowieństwa, remonty i budowę świątyń. Ważną inicjatywą było przeprowadzenie Synodu archidiecezji lwowskiej i diecezji łuckiej, którego celem była odnowa życia religijnego w duchu Soboru Watykańskiego II. Cieszy mnie bardzo, że napisałeś i wydałeś bardzo wartościowe książki, propagujesz naukę i kulturę katolicką, roztropnie i gorliwie współpracujesz z biskupami polskimi i ukraińskimi. Wiem również, że jako syn tamtejszej ziemi i następca czcigodnego brata świętej pamięci Eugeniusza Baziaka, arcybiskupa lwowskiego obrządku łacińskiego, wygnanego ze swej archidiecezji, działasz na rzecz pokoju i współpracy różnych środowisk społecznych, rozsławiasz chrześcijańskie imię i gorliwie spełniasz apostolski urząd, wytrwale kierując Kościołem obrządku łacińskiego na ziemi lwowskiej.

— List z okazji 50-lecia kapłaństwa arcybiskupa Mariana Jaworskiego, Watykan, 24 maja 2000

Wraz z cofaniem się przeświadczeń pozytywistycznych myśl współczesna dokonała postępu w coraz pełniejszym odkrywaniu człowieka, uznając między innymi wartość języka metaforycznego i symbolicznego. Współczesna hermeneutyka, obecna na przykład w dziełach Paula Ricoeura czy w inny sposób u Emmanuela Lévinasa, ukazuje nam z nowego punktu widzenia prawdę o świecie i o człowieku.

O ile od tego pełniejszego zrozumienia pozytywizm nas oddala, a w pewnym sensie całkowicie nas odcina, o tyle hermeneutyka, drążąca znaczenie języka symbolicznego, pozwala nam tę pełnię z powrotem odnaleźć, a nawet w pewien sposób ją pogłębić. Mówiąc to, oczywiście nie chcemy negować zdolności rozumu do tworzenia prawdziwych pojęć o Bogu i o prawdach wiary.

Dlatego tak ważna dla współczesnej myśli jest filozofia religii, choćby taka, jaką uprawia Mircea Eliade, a u nas w Polsce na przykład arcybiskup Marian Jaworski oraz szkoła lubelska. Stajemy się świadkami znamiennego powrotu do metafizyki (filozofia bytu) poprzez integralną antropologię. Nie można pomyśleć człowieka bez tego odniesienia do Boga, które jest dla niego konstytutywne. Św. Tomasz wyrażał to w języku filozofii istnienia jako actus essendi. Filozofia religii wyraża to w kategoriach antropologicznego doświadczenia.

— Przekroczyć próg nadziei, r. V "Dowody na istnienie Boga jeszcze aktualne?", Wydawnictwo KUL, Lublin 2006, s.46

Ciekawostki

• W 1978 kard. Marian Jaworski jadł śniadanie przy ul. Franciszkańskiej w towarzystwie Karola Wojtyły. Nagle podbiegł do okienka w kuchni kierowca Józef Mucha i woła: "Papież zmarł, Papież zmarł". Na co kard. Wojtyła mówi: "Niemożliwe, niemożliwe, niemożliwe". A zaraz po wyborze zadzwonił do kard. Jaworskiego i mówi: "Proszę przyjechać, bo ja jak w więzieniu".

(na podstawie wywiadu przeprowadzonego w Krakowie w 2013)

Źródła

Wywiad

W Mediatece Centrum Myśli Jana Pawła II znajduje się wywiad z kard. Marianem Jaworskim. Cała rozmowa dostępna jest w Bibliotece Centrum Myśli Jana Pawła II.

• Całość wywiadu w wersji na Youtube [dostęp 2014-07-15]

Bibliografia

• Zenon Błądek, Metropolia lwowska obrządku łacińskiego : Marian Kardynał Jaworski, metropolita lwowski 1991-2008 : dzieje odnowienia metropolii, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", Warszawa 2011 ISBN 9788372329691
• Zenon Błądek, Na drogach opatrzności : wspomnienia o życiu i działalności Księdza Kardynała Mariana Jaworskiego na tle wydarzeń Kościoła po 1945 roku : Lwów - Kalwaria Zebrzydowska - Kraków - Lubaczów - Lwów, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", Warszawa 2013 ISBN 9788378210535
• Człowiek w poszukiwaniu zagubionej tożsamości: gdzie jesteś Adamie?, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1987 ISBN 8322800665
• Grzegorz Polak, Jan Paweł II: historie męskich przyjaźni, Centrum Myśli Jana Pawła II, Warszawa 2011 ISBN 9788360853214
• Krzysztof Tadej, Dar świętości: nieznane i zaskakujące wspomnienia o Janie Pawle II, Edycja św. Pawła, Częstochowa 2009 ISBN 9788374246101

Zobacz także

• Eugeniusz Baziak
• Mieczysław Mokrzycki
• Kraków
• Ukraina
• pielgrzymka na Ukrainę w 2001