Podróże apostolskie Jana Pawła II: Różnice pomiędzy wersjami

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
(Utworzył nową stronę „Tu krótki opis z liczbami. == Pielgrzymki zagraniczne (poza Włochy) == // ewentualnie mapa 1. Dominikana, Meksyk, Wyspy Bahama, 25 stycznia-[...”)
 
m
 
(Nie pokazano 63 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
Tu krótki opis z liczbami.
+
== Podstawowe informacje ==
  
 +
Św. Jan Paweł II, kontynuując pozostawioną przez [[Paweł VI|Pawła VI]] intensywniejszą niż dotąd misję pielgrzymią papieża, w ciągu swojego [[pontyfikat Jana Pawła II|pontyfikatu]] w trakcie 104 zagranicznych podróży apostolskich odwiedził 129 krajów na wszystkich stale zamieszkanych kontynentach. W przypadku wielu z nich była to pierwsza w historii wizyta głowy Kościoła Katolickiego.
  
 +
Najczęściej odwiedzanym przez Jana Pawła II krajem była <B>Polska - 9 razy</B> (w tym dwa razy w [[1991]] roku).
 +
<BR>Innymi krajami, częściej odwiedzanymi przez Jana Pawła II, były: 
 +
* [[Francja]] (8 razy, w tym raz w zależnym terytorium Reunion)
 +
* [[Stany Zjednoczone]] (7 razy, w tym dwukrotnie wizyty tranzytowe na Alasce)
 +
* [[Hiszpania]] i [[Meksyk]] (po 5 razy)
 +
* [[Brazylia]], [[Portugalia]] i [[Szwajcaria]] (po 4 razy).
  
 +
W wielu miejscach - zwłaszcza w krajach katolickich - papieża witały ogromne tłumy. Największe zgromadzenie (nb. prawdopodobnie największe ludzkie zgromadzenie w historii) odnotowano podczas mszy św. odprawionej przez Jana Pawła II [[15 stycznia]] [[1995]] w Luneta Park w Manili, podczas ówczesnej [[pielgrzymka zagraniczna (63)|papieskiej wizyty na Filipinach]]
 +
 +
Do szczególnie znanych pielgrzymek Jana Pawła II można zaliczyć:
 +
* [[pielgrzymki do Polski]];
 +
* [[pielgrzymki jubileuszowe]] i [[pielgrzymki śladami św. Pawła]];
 +
* pielgrzymki związane z udziałem w [[Światowe Dni Młodzieży|Światowych Dniach Młodzieży]];
 +
* [[pielgrzymka zagraniczna (1)|pielgrzymkę]] do Meksyku w [[1979]];
 +
* i [[pielgrzymka zagraniczna (81)|pielgrzymkę]] na Kubę w [[1998]].
 +
 +
Część z pielgrzymek zagranicznych Jana Pawła II wiązała się z wizytami w ważnych organizacjach międzynarodowych - m.in. [[ONZ]] ([[pielgrzymka zagraniczna (1)|1979]] i [[pielgrzymka zagraniczna (68)|1995]]), [[Parlament Europejski]], Rada Europy, Trybunał Praw Człowieka (wszystkie 3 - [[pielgrzymka zagraniczna (40)|1988]]), czy [[pielgrzymka zagraniczna (14)|Międzynarodowa Organizacja Pracy]] (1982).
  
 
== Pielgrzymki zagraniczne (poza Włochy) ==
 
== Pielgrzymki zagraniczne (poza Włochy) ==
  
−
// ewentualnie mapa
+
[[Plik:Foreign trips of John Paul II.png|640px|thumb|Mapa krajów odwiedzonych przez Jana Pawła II podczas jego pontyfikatu]]
 +
 
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (1)|  1. Dominikana, Meksyk, Bahama, 25 I-1 II 1979]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (2)|  2. Polska, 2-10 VI 1979]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (3)|  3. Irlandia, Stany Zjednoczone, 29 IX-8 X 1979]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (4)|  4. Turcja, 28-30 XI 1979]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (5)|  5. Zair, Kongo, Kenia, Ghana, Górna Wolta, Wybrzeże Kości Słoniowej, 2-12 V 1980]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (6)|  6. Francja, 30 V-2 VI 1980]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (7)|  7. Brazylia, 30 VI-12 VII 1980]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (8)|  8. Niemcy, 15-19 XI 1980]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (9)|  9. Pakistan, Filipiny, Guam, Japonia, Alaska, 16-27 II 1981]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (10)|  10. Nigeria, Benin, Gabon, Gwinea Równikowa, 12-19 II 1982]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (11)|  11. Portugalia, 12-15 V 1982]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (12)|  12. Wielka Brytania, 28 V-2 VI 1982]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (13)|  13. Argentyna, Brazylia, 10-12 VI 1982]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (14)|  14. Szwajcaria, 15 VI 1982]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (15)|  15. San Marino, 29 VIII 1982]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (16)|  16. Hiszpania, 31 X-9 XI 1982]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (17)|  17. Kostaryka, Nikaragua, Panama, Salwador, Gwatemala, Honduras, Belize, Haiti, 2-10 III 1983]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (18)|  18. Polska, 16-23 VI 1983]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (19)|  19. Francja, 14-15 VIII 1983]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (20)|  20. Austria, 10-13 IX 1983]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (21)|  21. Korea Południowa, Papua Nowa Gwinea, Wyspy Salomona, Tajlandia, 2-11 V 1984]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (22)|  22. Szwajcaria, 11-17 VI 1984]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (23)|  23. Kanada, 9-20 IX 1984]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (24)|  24. Hiszpania, Dominikana, Portoryko, 10-12 X 1984]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (25)|  25. Wenezuela, Ekwador, Trynidad i Tobago, 26 I-5 II 1985]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (26)|  26. Holandia, Luksemburg, Belgia, 11-21 V 1985]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (27)|  27. Togo, Wybrzeże Kości Słoniowej, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Zair, Kenia, Maroko, 8-19 VIII 1985]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (28)|  28. Liechtenstein, 8 IX 1985]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (29)|  29. Indie, 1-10 II 1986]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (30)|  30. Kolumbia, Saint Lucia, 1-7 VII 1986]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (31)|  31. Francja, 4-7 X 1986]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (32)|  32. Bangladesz, Singapur, Fidżi, Nowa Zelandia, Australia, Seszele, 18 XI-1 XII 1986]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (33)|  33. Urugwaj, Chile, Argentyna, 31 III-12 IV 1987]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (34)|  34. Niemcy, 30 IV-4 V 1987]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (35)|  35. Polska, 8-14 VI 1987]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (36)|  36. USA, Kanada, 10-20 IX 1987]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (37)|  37. Boliwia, Peru, Paragwaj, 7-19 V 1988]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (38)|  38. Austria, 23-27 VI 1988]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (39)|  39. Zimbabwe, Botswana, Lesoto, Mozambik, 10-19 IX 1988]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (40)|  40. Francja, 8-11 X 1988]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (41)|  41. Madagaskar, Reunion, Zambia, Malawi, 28 IV-6 V 1989]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (42)|  42. Norwegia, Finlandia, Dania, Szwecja, 1-10 VI 1989]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (43)|  43. Hiszpania, 19-21 VIII 1989]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (44)|  44. Korea Południowa, Indonezja, Mauritius, 6-16 X 1989]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (45)|  45. Zielony Przylądek, Gwinea Bissau, Mali, Burkina Faso, Czad, 25 I-1 II 1990]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (46)|  46. Czechosłowacja, 21-22 IV 1990]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (47)|  47. Meksyk, Antyle Holenderskie-Curacao, 6-14 V 1990]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (48)|  48. Malta, 25-27 V 1990]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (49)|  49. Tanzania, Burundi, Rwanda, Wybrzeże Kości Słoniowej, 1-10 IX 1990]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (50)|  50. Portugalia, 10-13 V 1991]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (51)|  51. Polska, 1-9 VI 1991]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (52)|  52. Polska, Węgry, 13-20 VIII 1991]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (53)|  53. Brazylia, 12-21 X 1991]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (54)|  54. Senegal, Gambia, Gwinea, 19-26 II 1992]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (55)|  55. Angola, Wyspy Św. Tomasza i Książęca, 4-10 VI 1992]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (56)|  56. Dominikana, 9-15 X 1992]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (57)|  57. Benin, Uganda, Sudan, 3-10 II 1993]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (58)|  58. Albania, 25 IV 1993]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (59)|  59. Hiszpania, 12-17 VI 1993]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (60)|  60. Jamajka, Meksyk, USA, 8-16 VIII 1993]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (61)|  61. Litwa, Łotwa, Estonia, 4-10 IX 1993]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (62)|  62. Chorwacja, 10-11 IX 1994]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (63)|  63. Filipiny, Papua-Nowa Gwinea, Australia, Sri Lanka, 11-21 I 1995]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (64)|  64. Czechy, Polska, 20-22 V 1995]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (65)|  65. Belgia, 3-4 VI 1995]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (66)|  66. Słowacja, 30 VI-3 VII 1995]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (67)|  67. Kamerun, Republika Południowej Afryki, Kenia, 14-20 IX 1995]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (68)|  68. USA, 4-9 X 1995]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (69)|  69. Gwatemala, Nikaragua, Salwador, Wenezuela, 5-12 II 1996]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (70)|  70. Tunezja, 14 IV 1996]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (71)|  71. Słowenia, 17-19 V 1996]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (72)|  72. Niemcy, 21-23 VI 1996]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (73)|  73. Węgry, 6-7 IX 1996]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (74)|  74. Francja, 19-22 IX 1996]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (75)|  75. Bośnia i Hercegowina, 12-13 IV 1997]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (76)|  76. Czechy, 25-27 IV 1997]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (77)|  77. Liban, 10-11 V 1997]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (78)|  78. Polska, 31 V-10 VI 1997]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (79)|  79. Francja, 21-24 VIII 1997]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (80)|  80. Brazylia, 2-5 X 1997]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (81)|  81. Kuba, 21-26 I 1998]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (82)|  82. Nigeria, 21-23 III 1998]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (83)|  83. Austria, 19-21 VI 1998]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (84)|  84. Chorwacja, 2-4 X 1998]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (85)|  85. Meksyk, USA, 22-28 I 1999]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (86)|  86. Rumunia, 7-9 V 1999]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (87)|  87. Polska, 5-17 VI 1999]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (88)|  88. Słowenia, 19 IX 1999]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (89)|  89. Indie, Gruzja, 5-9 XI 1999]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (90)|  90. Egipt, 24-26 II 2000]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (91)|  91. Jordania, Izrael, 20-26 III 2000]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (92)|  92. Portugalia, 12-13 V 2000]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (93)|  93. Grecja, Syria, Malta, 4-9 V 2001]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (94)|  94. Ukraina, 23-27 VI 2001]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (95)|  95. Kazachstan, Armenia, 22-27 IX 2001]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (96)|  96. Azerbejdżan, Bułgaria, 22-26 V 2002]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (97)|  97. Kanada, Gwatemala, Meksyk, 23 VII-2 VIII 2002]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (98)|  98. Polska, 16-19 VIII 2002]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (99)|  99. Hiszpania, 3-4 V 2003]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (100)|  100. Chorwacja, 5-9 VI 2003]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (101)|  101. Bośnia i Hercegowina, 22 VI 2003]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (102)|  102. Słowacja, 11-14 IX 2003]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (103)|  103. Szwajcaria, 5-6 VI 2004]]
 +
*[[Pielgrzymka zagraniczna (104)|  104. Francja, 14-15 VIII]]
  
−
1. [[Dominikana]], [[Meksyk]], [[Wyspy Bahama]], [[25 stycznia]]-[[1 luty]] [[1979]]
+
== Pielgrzymki na terenie Włoch ==
−
2. [[Polska]], [[2 czerwca|2]]-[[10 czerwca]] [[1979]]
 
−
3. [[Irlandia]], [[Stany Zjednoczone]], [[29 września]]-[[8 października]] [[1979]]
 
−
// spr. czy wreszcie 7 czy 8 X
 
  
 +
[[Plik:info.png]] ''Patrz osobny artykuł: [[Pielgrzymki włoskie Jana Pawła II]]''
  
−
104. [[Francja]], [[14 sierpnia|14]]-[[15 sierpnia]] [[2004]]
+
Podczas swojego [[pontyfikat Jana Pawła II|pontyfikatu]] Jan Paweł II jako prymas Italii odbył również 146 pielgrzymek na terenie Włoch (nie licząc wizytacji rzymskich parafii oraz wizyt w Castel Gandolfo).
  
−
== Pielgrzymki na terenie Włoch (poza Rzym) ==
+
=== Wizytacje rzymskich parafii ===
  
 +
Jako biskup Rzymu Jan Paweł II wielokrotnie dokonywał duszpasterskich wizytacji rzymskich parafii. Pierwsza z nich odbyła się [[3 grudnia]] [[1978]] roku, kiedy Ojciec Święty odwiedził parafię św. Franciszka Ksawerego na Garbatella. Wg oficjalnych statystyk watykańskich
 +
<ref>http://www.vatican.va/news_services/press/documentazione/documents/pontificato_gpii/pontificato_dati-statistici_en.html#Viaggi Apostolici [dostęp 2014-07-14]</ref> do grudnia [[2002]] roku Papież przeprowadził odwiedziny 317 parafii. Od tej daty - w związku z papieskim stanem zdrowia - spotkania z parafiami urządzano w Watykanie - tym samym podczas całego pontyfikatu Papież odbył wizytacje 334 <ref>por. informacja dot. 16 grudnia 2001 roku w niniejszym kalendarium http://www.vatican.va/news_services/press/documentazione/documents/santopadre_biografie/giovanni_paolo_ii_biografia_pontificato_en.html#2001 [dostęp 2014-07-14]</ref> parafii swojej rzymskiej diecezji.
  
−
== Wizyty duszpasterskie na terenie Rzymu ==
+
== Przypisy ==
  
 +
{{Przypisy|2}}
 +
 +
 +
== Jan Paweł II o swoim pielgrzymowaniu ==
 +
 +
{{Cytat box
 +
|cytat = (...) poprzez Rzym myślę o całym Kościele powszechnym, wszędzie, gdzie on jest: na wszystkich kontynentach, w różnych krajach świata. Wszędzie, gdzie mogę, nawiedzam ten Kościół powszechny poprzez różne Kościoły lokalne żyjące w poszczególnych krajach i na różnych kontynentach. Stałem się takim wędrującym pasterzem, wędrującym papieżem, i w ten sposób pragnę służyć Kościołowi powszechnemu i Kościołowi w różnych krajach świata, wśród różnych ludów i narodów, tak jak mnie na to stać.
 +
|źródło = [http://nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/753 Przemówienie pożegnalne na Jasnej Górze], Częstochowa, 13 czerwca [[1987]]
 +
|width =
 +
|align =
 +
}}
  
 
== Źródła ==
 
== Źródła ==
 +
 +
=== Bibliografia ===
 +
* (red.) Antoni Jackowski i Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wyd. WAM, Kraków 2005
 +
 +
=== Linki zewnętrzne ===
 +
 +
*[http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/travels/ Zasoby tekstów z pielgrzymek Jana Pawła II na stronie watykańskiej]
 +
 +
 +
== Zobacz także ==
 +
 +
*[[Pielgrzymki do Polski]]
 +
*[[Pielgrzymki jubileuszowe]]
 +
*[[Pielgrzymki włoskie Jana Pawła II]]
 +
*[[Pontyfikat Jana Pawła II]]
 +
 +
[[Kategoria:Pielgrzymki zagraniczne Jana Pawła II]]

Aktualna wersja na dzień 13:55, 5 mar 2018

Podstawowe informacje

Św. Jan Paweł II, kontynuując pozostawioną przez Pawła VI intensywniejszą niż dotąd misję pielgrzymią papieża, w ciągu swojego pontyfikatu w trakcie 104 zagranicznych podróży apostolskich odwiedził 129 krajów na wszystkich stale zamieszkanych kontynentach. W przypadku wielu z nich była to pierwsza w historii wizyta głowy Kościoła Katolickiego.

Najczęściej odwiedzanym przez Jana Pawła II krajem była Polska - 9 razy (w tym dwa razy w 1991 roku).
Innymi krajami, częściej odwiedzanymi przez Jana Pawła II, były:

W wielu miejscach - zwłaszcza w krajach katolickich - papieża witały ogromne tłumy. Największe zgromadzenie (nb. prawdopodobnie największe ludzkie zgromadzenie w historii) odnotowano podczas mszy św. odprawionej przez Jana Pawła II 15 stycznia 1995 w Luneta Park w Manili, podczas ówczesnej papieskiej wizyty na Filipinach

Do szczególnie znanych pielgrzymek Jana Pawła II można zaliczyć:

Część z pielgrzymek zagranicznych Jana Pawła II wiązała się z wizytami w ważnych organizacjach międzynarodowych - m.in. ONZ (1979 i 1995), Parlament Europejski, Rada Europy, Trybunał Praw Człowieka (wszystkie 3 - 1988), czy Międzynarodowa Organizacja Pracy (1982).

Pielgrzymki zagraniczne (poza Włochy)

Mapa krajów odwiedzonych przez Jana Pawła II podczas jego pontyfikatu

Pielgrzymki na terenie Włoch

Info.png Patrz osobny artykuł: Pielgrzymki włoskie Jana Pawła II

Podczas swojego pontyfikatu Jan Paweł II jako prymas Italii odbył również 146 pielgrzymek na terenie Włoch (nie licząc wizytacji rzymskich parafii oraz wizyt w Castel Gandolfo).

Wizytacje rzymskich parafii

Jako biskup Rzymu Jan Paweł II wielokrotnie dokonywał duszpasterskich wizytacji rzymskich parafii. Pierwsza z nich odbyła się 3 grudnia 1978 roku, kiedy Ojciec Święty odwiedził parafię św. Franciszka Ksawerego na Garbatella. Wg oficjalnych statystyk watykańskich [1] do grudnia 2002 roku Papież przeprowadził odwiedziny 317 parafii. Od tej daty - w związku z papieskim stanem zdrowia - spotkania z parafiami urządzano w Watykanie - tym samym podczas całego pontyfikatu Papież odbył wizytacje 334 [2] parafii swojej rzymskiej diecezji.

Przypisy

  1. ↑ http://www.vatican.va/news_services/press/documentazione/documents/pontificato_gpii/pontificato_dati-statistici_en.html#Viaggi Apostolici [dostęp 2014-07-14]
  2. ↑ por. informacja dot. 16 grudnia 2001 roku w niniejszym kalendarium http://www.vatican.va/news_services/press/documentazione/documents/santopadre_biografie/giovanni_paolo_ii_biografia_pontificato_en.html#2001 [dostęp 2014-07-14]


Jan Paweł II o swoim pielgrzymowaniu

(...) poprzez Rzym myślę o całym Kościele powszechnym, wszędzie, gdzie on jest: na wszystkich kontynentach, w różnych krajach świata. Wszędzie, gdzie mogę, nawiedzam ten Kościół powszechny poprzez różne Kościoły lokalne żyjące w poszczególnych krajach i na różnych kontynentach. Stałem się takim wędrującym pasterzem, wędrującym papieżem, i w ten sposób pragnę służyć Kościołowi powszechnemu i Kościołowi w różnych krajach świata, wśród różnych ludów i narodów, tak jak mnie na to stać.
— Przemówienie pożegnalne na Jasnej Górze, Częstochowa, 13 czerwca 1987


Źródła

Bibliografia

  • (red.) Antoni Jackowski i Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wyd. WAM, Kraków 2005

Linki zewnętrzne


Zobacz także

Źródło: „http://www.wikijp2.pl/index.php?title=Podróże_apostolskie_Jana_Pawła_II&oldid=12883”