Bartłomiej I

Bartłomiej I (imię świeckie Dimitrios Archondonis, gr. Δημήτριος Αρχοντώνης), (ur. w 1940 na wyspie Imroz), grecki duchowny prawosławny, Ekumeniczny Patriarcha Konstantynopola od 1991 roku. Honorowy zwierzchnik Cerkwi prawosławnej na całym świecie.

Życie i poglądy

Ukończył teologię prawosławną w seminarium w Halki (turecka nazawa Hebeliada). Ponadto studiował w Monachium oraz w Papieskim Instytucie Orientalnym w Rzymie. Pierwszy stopień święceń zakonnych otrzymał w 1961 roku. W 1973 roku wyświęcony na biskupa - metropolitę Filadelfii (turecka nazwa Alaşehir). W styczniu 1991 roku mianowany dziekanem synodu Patriarchatu w Konstantynopolu. Jesienią tego samego roku, po śmierci patriarchy Dimitra I, wybrany 270 sukcesorem św. Andrzeja Apostoła, pierwszego biskupa Konstantynopola. Intronizowany 2 listopada 1991 roku. Z uwagi na rozwiniętą w prawosławnej tradycji autokefalię, czyli autonomię poszczególnych kościołów partykularnych, tytuł i funkcja Ekumenicznego Patriarchy Konstantynopola ma charakter ściśle honorowy i reprezentacyjny. Jurysdykcja duszpasterska Patriarchy ogranicza się do niewielkiej liczebnie wspólnoty prawosławnej (głównie o korzeniach greckich) zamieszkującej współczesną Turcję, dwóch monasterów na półwyspie Athos oraz kilku mniejszych grup rozsianych po całym świecie, które z różnych względów przyjęły dobrowolnie jurysdykcję Konstantynopola. Zajmuje ekumeniczne stanowisko w kwestii dialogu z Kościołem katolickim oraz innymi Kościołami chrześcijańskimi. Uczestniczył w pogrzebie Jana Pawła II 8 kwietnia 2005 roku w Watykanie. W 2010 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Relacje z Janem Pawłem II

Patriarcha utrzymywał bardzo dobre i ożywione relacje z Janem Pawłem II, jak i jego dwoma następcami: Benedyktem XVI i Franciszkiem. Od objęcia tronu bierze stały udział w odbywających się regularnie posiedzeniach mieszanej komisji teologicznej Cerkwi prawosławnych i Kościoła katolickiego. Bartłomiej trzykrotnie odwiedził Watykan: w czerwcu 1995, czerwcu 2004 oraz listopadzie 2004 roku. Podczas dwóch pierwszych wizyt, obydwaj pasterze podpisali wspólne deklaracje ekumeniczne na temat postępów w teologicznym dialogu katolicko-prawosławnym. W czerwcu 2002 roku sygnowali również wspólną deklarację O obowiązku szanowania świata stworzonego poświęconą problemowi ochrony środowiska naturalnego i chrześcijańskiej wizji ekologii. Przy okazji ostatniego spotkania patriarchów Rzymu i Konstantynopola pod koniec 2004 roku, Jan Paweł II przekazał Patriarchatowi w Konstantynopolu relikwie świętych Jana Chryzostoma i Grzegorza z Nazjanzu.

Jan Paweł II do Bartłomieja I

Wiadomo, że dialog miłości i przemiana wewnętrznych postaw sprzyjają dialowi teologicznemu. Doświadczenie poucza nas również, że dialog teologiczny buduje podstawy nowej wspólnoty i może pozwolić na przezwyciężenie nadal istniejących przeszkód praktycznych(...) W obecnym czasie, gdy Cerkiew prawosławna obchodzi Pięćdziesiątnicę, błagam też Ducha Świętego, aby obficie udzielił swej mocy i mądrości pasterzom apostolskiej stolicy w Rzymie, czcigodnego Patriarchatu Konstantynopola, innych patriarchatów i całego prawosławia.

— Przemówienie do delegacji Patriarchatu Ekumenicznego z Konstantynopola, 28 czerwca 1994 roku.

Te pragnienia pojednania i pełnej komunii zawierzam świętym Apostołom, których dziś wspominamy (śś. Piotra i Pawła - przyp.). Prośmy ich z ufnością, aby ich niebieskie wstawiennictwo umocniło nas w wierze i pozwoliło wytrwale dążyć do jak najszybszego wypełnienia woli Chrystusa. Niech nam wyjedna ten dar Maryja, Matka Tego, który powołuje nas wszystkich do pełnej jedności w Jego miłości.

— Przemówienie do delegacji Patriarchatu Ekumenicznego z Konstantynopola, 29 czerwca 2004 roku.

Bartłomiej I do Jana Pawła II

W tych dniach, gdy mija 40 lat od momentu historycznego i błogosławionego spotkania w Jerozolimie naszych poprzedników, papieża Pawła VI i śp. Patriarchy Atenagorasa, kierujemy swoje myśli z wdzięcznością za ich wizję pełnej jedności pomiędzy naszymi Kościołami siostrzanymi wyznającymi wspólną wiarę i wspólne sakramenty. Była to wizja, której obydwaj służyli za pomocą odważnych inicjatyw i posunięć. W związku z tym pragnę zapewnić Waszą Świątobliwość, że Patriarchat Ekumeniczny oraz moja skromna osoba są gotowe kontynuować te kroki aż do momentu, gdy wspólnie dojdziemy do jedności w wierze i komunii w Duchu Świętym.

— List z okazji 40 lecia spotkania Pawła VI i patriarchy Atenagorasa, 5 stycznia 2004 roku.

(Papież - przyp.) Nie wahał się przed cierpieniem i ofiarą w celu niesienia orędzia Ewangelii na cały świat oraz przyczyniania się do ustanowienia pokoju. Historia będzie również pamiętała jego istotny wkład w upadek ateistycznego komunizmu. Nie ma wielu tak odważnych ludzi z wizją, jakim był zmarły Papież. Podczas jego ziemskiego pielgrzymowania na czele hierarchii katolickiej, pozostawił swoje głębokie ślady w Kościele i historii całej ludzkości, pozostawił niezatarty ślad swojej potężnej osobowości. Wiele jego inicjatyw stanowiło swoiste wyprzedzenie wydarzeń, które następują dzisiaj. Był pionierem w bardzo wielu kwestiach. Z tego powodu, jego śmierć to strata nie tylko dla Jego Kościoła, ale dla wszystkich, zarówno chrześcijan, jak również i całej wspólnoty międzynarodowej tak pragnącej pokoju i sprawiedliwości.

— Fragment listu kondolencyjnego po śmierci Jana Pawła II, Konstantynopol, 3 kwietnia 2005 roku.

Bibliografia

• Wacław Hryniewicz OMI, Kościoły siostrzane. Dialog katolicko-prawosławny w latach 1980-1991., Verbinum 1993. ISBN 83857620207

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Patriarchatu Ekumenicznego w Konstantynopolu w jęz. angielskim i greckim
• Film dokumentujący relacje Bartłomieja I i Jana Pawła II [dostęp: 6. 12 . 2013]

Zobacz także

• Dymitr I