Michaił Gorbaczow: Różnice pomiędzy wersjami

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
m
 
(Nie pokazano 22 wersji utworzonych przez jednego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
[[Michaił Gorbaczow]] (ros. ''Михаи́л Серге́евич Горбачёв ''), (ur. w 1931 roku w Priwolnoje) - radziecki i rosyjski polityk komunistyczny, sekretarz generalny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (1985-1991), przewodniczący Rady Najwyższej ZSRR (1989 - 1990), pierwszy i ostatni prezydent ZSRR (1990-1991). Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1990 roku. Jeden z głównych autorów procesów przemian społeczno-politycznych w ZSRR w drugiej połowie lat 80. XX wieku, nazywanych ''pieriestrojką'' (z ros. ''przebudowa''), które pośrednio doprowadziły do rozpadu imperium sowieckiego i demontażu bloku komunistycznego w Europie Środkowo-Wschodniej.  
+
[[Michaił Gorbaczow]] (ros. ''Михаи́л Серге́евич Горбачёв ''), (ur. w 1931 roku w Priwolnoje w ZSRR) - radziecki i rosyjski polityk komunistyczny, sekretarz generalny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (1985-1991), przewodniczący Rady Najwyższej ZSRR (1989 - 1990), pierwszy i ostatni prezydent ZSRR (1990-1991). Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1990 roku. Jeden z głównych autorów procesów przemian społeczno-politycznych w ZSRR w drugiej połowie lat 80. XX wieku, nazywanych ''pieriestrojką'' i ''głasnostią'' (z ros. ''przebudowa'' i ''jawność''), które pośrednio doprowadziły do rozpadu imperium sowieckiego i demontażu bloku komunistycznego w Europie Środkowo-Wschodniej.  
  
Pomimo pozytywnej oceny osoby Gorbaczowa na Zachodzie, szczególnie w kontekście przyczynienia się do zakończenia zimnej wojny oraz podjęcia szeregu słusznych posunięć geopolitycznych (m.in. wycofania wojsk sowieckich z Afganistanu w 1989 roku oraz nie stawiania oporu odzyskiwaniu suwerenności przez kraje Układu Warszawskiego), jest on równocześnie oskarżany o liczne zaniedbania i błędy popełnione w procesie transformacji w ZSRR. Zarzuty te dotyczą głównie nieumiejętności zapobieżenia eskalacji przemocy i konfliktów zbrojnych na Kaukazie na przełomie lat 80. i 90., a także politycznej odpowiedzialności za masakrę gruzińskich cywilów podczas pokojowej manifestacji w Tbilisi wiosną 1989 roku, krwawy atak na wieżę telewizyjną w Wilnie w styczniu 1991 roku oraz użycie siły wobec demonstrantów w Rydze w lutym 1991 roku.
 
  
==Życie i kariera polityczna==
+
==Kariera polityczna==
Gorbaczow jest przykładem typowej kariery partyjnej w czasach Związku Radzieckiego, przebiegającej od równoległej z nauką w szkole średniej pracy w kołchozie i aktywności w komunistycznych organizacjach młodzieżowych, następnie funkcji pełnionych w lokalnym aparacie partyjnym w rodzinnym regionie Kraj Stawropolski, aż po członkostwo w Komitecie Centralnym KPZR w 1971 roku. Według relacji biograficznych, kremlowska elita partyjna postrzegała Gorbaczowa jako technokratę i praktycznie nastawionego specjalistę, co ułtawiało mu relacje zarówno z samym Leonidem Breżniewem, jak i przedstawicielami resortów siłowych, m.in. szefem KGB Jurijem Andropowem<ref>http://www.gorby.ru/gorbachev/biography/</ref>. Cieszył się również dobrymi kontaktami zagranicznymi w świecie zachodnim, odwiedzając m. in. Kanadę, Włochy, Belgię, Francję i Wlk. Brytanię.
+
Najwyższą władzę na Kremlu objął w marcu 1985 roku po krótkich okresach rządów następców Breżniewa: Jurija Andropowa (1982-1984) i Konstantina Czernienki (1984-1985). Na początku 1987 roku, podczas plenum KC KPZR Gorbaczow zainicjował proces przemian politycznych i gospodarczych zwany ''pieriestrojką''. W ich wyniku, kierownictwo kremlowskie coraz bardziej świadome swojej klęski w globalnym współzawodnictwie politycznym i gospodarczym ze światem zachodnim, usiłowało zracjonalizować politykę ekonomiczną, wprowadzając niektóre elementy gospodarki rynkowej (zwłaszcza poprzez proces uwłaszczenia partyjnej nomenklatury), zwiększyć zakres wolności słowa i swobodnej dyskusji w mediach (''głasnost''), walczyć z korupcją aparatu biurokratycznego i polepszyć relacje z Zachodem przy jednoczesnym zachowaniu władzy politycznej w kraju przez dotychczasową elitę.
  
Najwyższą władzę na Kremlu objął w marcu 1985 roku po krótkich okresach rządów następców Breżniewa: Jurija Andropowa (1982-1984) i Konstantina Czernienki (1984-1985). Według ustaleń sowietologów, stanowisko przywódcy partii zawdzięczał sojuszowi z wpływowym szefem dyplomacji [[Andriej Gromyko|Andriejem Gromyką]]<ref>Громыко Андрей Андреевич// Зенькович Н.А. «Самые закрытые люди. Энциклопедия биографий». — М.:ОЛМА-ПРЕСС Звездный мир, 2004. — 688 с. ISBN 5-94850-342-9</ref>. Na początku 1987 roku, podczas plenum KC KPZR Gorbaczow zainicjował proces przemian politycznych i gospodarczych zwany ''pieriestrojką''. W ich wyniku, kierownictwo kremlowskie coraz bardziej świadome swojej klęski w globalnym współzawodnictwie politycznym i gospodarczym ze światem zachodnim, usiłowało zracjonalizować politykę ekonomiczną, wprowadzając niektóre elementy gospodarki rynkowej (zwłaszcza poprzez proces uwłaszczenia partyjnej nomenklatury), zwiększyć zakres wolności słowa i swobodnej dyskusji w mediach (tzw. ''głasnost`''), walczyć z korupcją aparatu biurokratycznego i polepszyć relacje z Zachodem przy jednoczesnym zachowaniu władzy politycznej w kraju przez dotychczasową elitę.
+
Wiosną 1990 roku Gorbaczow był inicjatorem zmian w konstytucji i prawodawstwie sowieckim, które zrezygnowały z przewodniej roli partii w życiu politycznym, zarzuciły promowanie ideologii komunistycznej jako oficjalnej doktryny państwowej oraz zaprzestały propagandy ''światopoglądu naukowego'', co oznaczało wprowadzenie w całym ZSRR pełnej swobody wyznania i zakończenia trwających z różnym nasileniem od czasów rewolucji październikowej urzędowych prześladowań religii.
  
Wiosną 1990 roku Gorbaczow był inicjatorem zmian w konstytucji i prawodawstwie sowieckim, które zrezygnowały z przewodniej roli partii w życiu politycznym, zarzuciły promowanie ideologii komunistycznej jako oficjalnej doktryny państwowej oraz zaprzestały propagandy ''światopoglądy nuakowego'' co oznaczało wprowadzenie w całym ZSRR pełnej swobody wyznania i zakończenia trwających z różnym nasileniem od czasów rewolucji październikowej urzędowych prześladowań religii.
+
Gorbaczow został jako dziecko ochrzczony w Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W okresie sowieckim określał się jako ateista. Po upadku ZSRR zaczął publicznie podkreślać swój szacunek wobec religii i wartości duchowych, a w jednym z wywiadów dla prasy zachodniej stwierdził, że jest chrześcijaninem<ref>http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1582213/Mikhail-Gorbachev-admits-he-is-a-Christian.html</ref>. W 2008 roku Gorbaczow podczas prywatnej wizyty odwiedził bazylikę św. Franciszka z Asyżu<ref>tamże</ref>.
 
 
Gorbaczow, ochrzczony jako małe dziecko w Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, pomimo braku praktyk religijnych w okresie sowieckim, po upadku ZSRR publicznie podkreślał swój szacunek wobec religii i wartości duchowych, a w jednym z wywiadów dla prasy zachodniej określił się jako chrześcijanin<ref>http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1582213/Mikhail-Gorbachev-admits-he-is-a-Christian.html</ref>. W 2008 roku w prywatnej wizycie odwiedził bazylikę św. Franciszka z Asyżu<ref>tamże</ref>.
 
  
 
==Związki z Janem Pawłem II==
 
==Związki z Janem Pawłem II==
  
===Oskarżenia o zaangażowanie w planowanie zamachu na papieża===
+
===Oskarżenia o zaangażowanie w zamach===
W 1995 roku włoski tygodnik ''Toscana oggi'' powołując się na doniesienia amerykańskiego dziennikarza śledczego Johna O. Kohlera opublikował treść wewnętrznego dokumentu KC KPZR przyjętego rok po wyborze Karola Wojtyły na papieża, w 1979 roku. Komunikat, którego autentyczności nie potwierdzono do dzisiaj, miał zezwalać tajnym służbom sowieckim na działania operacyjne ''wykorzystujące wszelkie dostępne możliwości, by zapobiec nowemu kierunkowi w polityce, zapoczątkowanemu przez polskiego papieża, a w razie konieczności – sięgające po środki wykraczające poza dezinformację i dyskredytację''. Pod dokumentem miały widnieć podpisy wszystkich ówczesnych członków sowieckiego kierownictwa partii, w tym również Gorbaczowa<ref>http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Gorbaczow-wydal-wyrok-smierci-na-Jana-Pawla-II,wid,9897349,wiadomosc.html?ticaid=111d55</ref><ref>John O. Koehler: "Chodzi o Papieża". Szpiedzy w Watykanie. 2008. ISBN 8324009718</ref>.
+
W 1995 roku włoski tygodnik ''Toscana oggi'' powołując się na doniesienia amerykańskiego dziennikarza śledczego Johna O. Kohlera opublikował treść wewnętrznego dokumentu KC KPZR przyjętego rok po wyborze Karola Wojtyły na papieża, w 1979 roku. Komunikat, którego autentyczności nie potwierdzono do dzisiaj, miał zezwalać tajnym służbom sowieckim na działania operacyjne ''wykorzystujące wszelkie dostępne możliwości, by zapobiec nowemu kierunkowi w polityce, zapoczątkowanemu przez polskiego papieża, a w razie konieczności – sięgające po środki wykraczające poza dezinformację i dyskredytację''. Pod dokumentem miały widnieć podpisy wszystkich ówczesnych członków sowieckiego kierownictwa partii, w tym również Gorbaczowa<ref>http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Gorbaczow-wydal-wyrok-smierci-na-Jana-Pawla-II,wid,9897349,wiadomosc.html?ticaid=111d55</ref><ref>John O. Koehler: "Chodzi o Papieża". Szpiedzy w Watykanie. 2008. ISBN 8324009718</ref>. Zdaniem części amerykańskich i włoskich mediów, kremlowski dokument stanowi jeden z dowodów poszlakowych na zlecenie przez kierownictwo ZSRR fizycznej eliminacji Jana Pawła II.
  
Zdaniem niektórych dziennikarzy specjalizujących się w tematyce międzynarodowej, kierownictwo Kremla istotnie dążyło do osłabienia globalnego wpływu postawy i nauczania Jana Pawła II, jednakże sugestie, iż przyjęło dokument zezwalający na dokonanie bezpośredniego zamachu na papieża stanowią nadinterpretację<ref>http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/gorbaczow-a-zamach-na-jana-nbsp-pawla-nbsp-ii,56477.html</ref>.
+
Inni historycy i dziennikarze specjalizujący się w najnowszej historii twierdzą z kolei, że kierownictwo na Kremlu istotnie dążyło do osłabienia globalnego wpływu postawy i nauczania Jana Pawła II, jednakże teza, iż Biuro Polityczne KPZR oficjalnie przyjęło dokument zezwalający na zgładzenie papieża stanowi nadinterpretację i jest niemożliwa do udowodnienia na podstawie obecnego stanu badań historycznych<ref>http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/gorbaczow-a-zamach-na-jana-nbsp-pawla-nbsp-ii,56477.html</ref>.
  
 
Sam Gorbaczow nigdy nie odniósł się publicznie do powyższych doniesień mediów.
 
Sam Gorbaczow nigdy nie odniósł się publicznie do powyższych doniesień mediów.
  
 
===Spotkania w Watykanie===
 
===Spotkania w Watykanie===
Michaił Gorbaczow był pierwszym i ostatnim w historii najwyższym przywódcą ZSRR, który osobiście został przyjęty w Watykanie przez głowę Kościoła katolickiego. Oficjalna audiencja odbyła się 1 grudnia 1989 roku i stanowiła jeden z punktów programu wizyty sekretarza generalnego KPZR we Włoszech. W czasie audiencji, Gorbaczow przekazał Janowi Pawłowi II zaproszenie do odwiedzenia ZSRR. Według różnych relacji, podczas rozmowy Gorbaczow miał podkreślać wspólne, słowiańskie korzenie kulturowe obydwu liderów i zachęcać papieża do wspierania procesu jednoczenia Europy<ref>John O`Sullivan, ''Oni zmienili świat. Prezydent, papież, premier''http://www.amfplus.com.pl/PPPFragmenty4.htm</ref>.
+
Michaił Gorbaczow był pierwszym i ostatnim w historii najwyższym przywódcą ZSRR, który osobiście został przyjęty w Watykanie przez głowę Kościoła katolickiego. Oficjalna audiencja odbyła się 1 grudnia 1989 roku i stanowiła jeden z punktów programu wizyty sekretarza generalnego KPZR we Włoszech. W czasie audiencji Gorbaczow przekazał Janowi Pawłowi II zaproszenie do odwiedzenia ZSRR. Według różnych relacji, podczas rozmowy Gorbaczow miał podkreślać wspólne, słowiańskie korzenie kulturowe obydwu liderów i zachęcać papieża do wspierania procesu jednoczenia Europy<ref>John O`Sullivan, ''Oni zmienili świat. Prezydent, papież, premier''http://www.amfplus.com.pl/PPPFragmenty4.htm</ref>.
  
Po raz drugi przywódcy spotkali się nieoficjalnie w Watykanie rok później, podczas obecności Gorbaczowa w Rzymie. Po odejściu ze stanowisk państowych, ostatni przywódca ZSRR jeszcze raz prywatnie odwiedził Stolicę Apostolską<ref>http://cnsblog.wordpress.com/2009/12/11/inside-the-john-paul-ii-gorbachev-meeting/</ref>.
+
Po raz drugi przywódcy spotkali się nieoficjalnie w Watykanie rok później, podczas obecności Gorbaczowa w Rzymie. Po odejściu ze stanowisk państwowych, ostatni przywódca ZSRR jeszcze raz prywatnie odwiedził Stolicę Apostolską<ref>http://cnsblog.wordpress.com/2009/12/11/inside-the-john-paul-ii-gorbachev-meeting/</ref>.
  
 
W publicznych wypowiedziach Gorbaczow wielokrotnie podkreślał swój respekt wobec postaci i dokonań Jana Pawła II<ref>http://www.polskatimes.pl/artykul/486460,ewa-ewart-papiez-jan-pawel-ii-przyjaznil-sie-z-gorbaczowem,id,t.html?cookie=1</ref>.
 
W publicznych wypowiedziach Gorbaczow wielokrotnie podkreślał swój respekt wobec postaci i dokonań Jana Pawła II<ref>http://www.polskatimes.pl/artykul/486460,ewa-ewart-papiez-jan-pawel-ii-przyjaznil-sie-z-gorbaczowem,id,t.html?cookie=1</ref>.
Linia 32: Linia 29:
 
{{Cytat box
 
{{Cytat box
 
|cytat =To był niesamowity człowiek. Wielki przywódca duchowy, myśliciel, humanista. Absolutnie postać historyczna nr 1. Na każdy temat, który poruszaliśmy, zawsze miał swój punkt widzenia. Dyskusja z nim była niezwykle interesująca. Rozmawialiśmy też o pieriestrojce i Europie. Europa - mówił - powinna oddychać oboma płucami; Wschód i Zachód powinny być razem. Wasza Świątobliwość - zauważyłem - potwierdza moją myśl o wspólnym europejskim domu. "Tak" - odpowiedział. Mówił, że potrzebny jest nam nowy ład światowy - stabilny, sprawiedliwszy i bardziej humanitarny. Te myśli papieża powtarzam przy każdej okazji na całym świecie. On powinien być wyniesiony na ołtarze.
 
|cytat =To był niesamowity człowiek. Wielki przywódca duchowy, myśliciel, humanista. Absolutnie postać historyczna nr 1. Na każdy temat, który poruszaliśmy, zawsze miał swój punkt widzenia. Dyskusja z nim była niezwykle interesująca. Rozmawialiśmy też o pieriestrojce i Europie. Europa - mówił - powinna oddychać oboma płucami; Wschód i Zachód powinny być razem. Wasza Świątobliwość - zauważyłem - potwierdza moją myśl o wspólnym europejskim domu. "Tak" - odpowiedział. Mówił, że potrzebny jest nam nowy ład światowy - stabilny, sprawiedliwszy i bardziej humanitarny. Te myśli papieża powtarzam przy każdej okazji na całym świecie. On powinien być wyniesiony na ołtarze.
|źródło =<ref>http://www.wprost.pl/ar/161998/Gorbaczow-za-wyniesieniem-Jana-Pawla-II-na-oltarze/</ref>.
+
|źródło =''Rzeczpospolita'', 21.05.2009<ref>http://www.rp.pl/artykul/308862.html</ref>.
 
|width =
 
|width =
 
|align =
 
|align =
Linia 41: Linia 38:
 
Włoski ruch ''Armata Bianca'' (''Biała Armia''), założony w 1973 roku przez kapucyna o. Andrea d'Ascanio, zajmujący się formacją duchową dzieci przygotowujących się do pierwszej komunii świętej, w 1987 roku podjął inicjatywę modlitewną, służącą wypełnieniu obietnic Matki Bożej przekazanej podczas [[objawienia w Fatimie|objawień w Fatimie]] dotyczących nawrócenia Rosji. Jednym z symboli rozpoczęcia procesu takiego nawrócenia miała być właśnie wizyta głowy Kościoła katolickiego na Kremlu. W tej intencji, włoskie dzieci odmawiały modlitwę różańcową oraz podejmowały dobrowolne posty i wyrzeczenia, np. na dłuższy czas rezygnowały z oglądania telewizji. Wysłały również ponad 20 tys. listów do Gorbaczowa z prośbą, aby przyjął on w Moskwie Jana Pawła II<ref>http://www.armatabianca.org/pol/armata/armata_6_4.php</ref>.
 
Włoski ruch ''Armata Bianca'' (''Biała Armia''), założony w 1973 roku przez kapucyna o. Andrea d'Ascanio, zajmujący się formacją duchową dzieci przygotowujących się do pierwszej komunii świętej, w 1987 roku podjął inicjatywę modlitewną, służącą wypełnieniu obietnic Matki Bożej przekazanej podczas [[objawienia w Fatimie|objawień w Fatimie]] dotyczących nawrócenia Rosji. Jednym z symboli rozpoczęcia procesu takiego nawrócenia miała być właśnie wizyta głowy Kościoła katolickiego na Kremlu. W tej intencji, włoskie dzieci odmawiały modlitwę różańcową oraz podejmowały dobrowolne posty i wyrzeczenia, np. na dłuższy czas rezygnowały z oglądania telewizji. Wysłały również ponad 20 tys. listów do Gorbaczowa z prośbą, aby przyjął on w Moskwie Jana Pawła II<ref>http://www.armatabianca.org/pol/armata/armata_6_4.php</ref>.
  
Oto fragment jednego z takich listów do Gorbaczowa:
+
Poniżej fragment jednego z takich listów do Gorbaczowa:
  
 
{{Cytat box
 
{{Cytat box
|cytat =Drogi Panie Gorbaczow! Bardzo pragniemy, żeby zgodził się Pan na wizytę głowy Kościoła katolickiego na ziemi rosyjskiej. Papież przychodzi, jako przyjaciel ludzi i służy Panu Bogu. Proszę nie zamykać przed nim drzwi, tylko je otworzyć i przyjąć go. On ma tylko jeden cel: MIŁOŚĆ wśród ludzi. Jesteśmy pewni, że spełnią się nasze nadzieje. Pozdrawiamy Pana serdecznie (Silvio i wszystkie dzieci z Gimnazjum w Bitonto, Bari)
+
|cytat =Drogi Panie Gorbaczow! Bardzo pragniemy, żeby zgodził się Pan na wizytę głowy Kościoła katolickiego na ziemi rosyjskiej. Papież przychodzi, jako przyjaciel ludzi i służy Panu Bogu. Proszę nie zamykać przed nim drzwi, tylko je otworzyć i przyjąć go. On ma tylko jeden cel: MIŁOŚĆ wśród ludzi. Jesteśmy pewni, że spełnią się nasze nadzieje. Pozdrawiamy Pana serdecznie (Silvio i wszystkie dzieci z Gimnazjum w Bitonto, Bari)
|źródło =<ref>tamże</ref>.
+
|źródło =Strona internetowa ruchu ''Biała Armia''<ref>tamże</ref>.
 
|width =
 
|width =
 
|align =
 
|align =
 
}}
 
}}
  
===Rozbieżności w ocenach stanu wojennego w Polsce===
+
===Rozbieżności w sprawie oceny wydarzeń w Polsce w 1981 roku===
 
W 2011 roku w polskiej prasie codziennej kardynał [[Stanisław Dziwisz]] zdementował twierdzenia wygłoszone przez Gorbaczowa w biograficznym filmie Ewy Ewart ''Gorbaczow-człowiek, który zmienił świat'', iż Jan Paweł II w czasie osobistej rozmowy z radzieckim przywódcą miał usprawiedliwiać decyzję generała [[Wojciech Jaruzelski|Wojciecha Jaruzelskiego]] o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce w 1981 roku i określić Generała jako "polskiego patriotę". Krakowski kardynał stwierdził, że według jego wiedzy, Gorbaczow i Jan Paweł II nigdy nie poruszali podczas swoich spotkań kwestii dotyczących stanu wojennego w Polsce i osoby Jaruzelskiego <ref>http://www.polskatimes.pl/artykul/483372,kardynal-dziwisz-prostuje-slowa-gorbaczowa,id,t.html</ref>.
 
W 2011 roku w polskiej prasie codziennej kardynał [[Stanisław Dziwisz]] zdementował twierdzenia wygłoszone przez Gorbaczowa w biograficznym filmie Ewy Ewart ''Gorbaczow-człowiek, który zmienił świat'', iż Jan Paweł II w czasie osobistej rozmowy z radzieckim przywódcą miał usprawiedliwiać decyzję generała [[Wojciech Jaruzelski|Wojciecha Jaruzelskiego]] o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce w 1981 roku i określić Generała jako "polskiego patriotę". Krakowski kardynał stwierdził, że według jego wiedzy, Gorbaczow i Jan Paweł II nigdy nie poruszali podczas swoich spotkań kwestii dotyczących stanu wojennego w Polsce i osoby Jaruzelskiego <ref>http://www.polskatimes.pl/artykul/483372,kardynal-dziwisz-prostuje-slowa-gorbaczowa,id,t.html</ref>.
 +
 +
==Przypisy==
 +
{{Przypisy}}
 +
 +
==Bibliografia==
 +
*Громыко Андрей Андреевич// Зенькович Н.А, ''Самые закрытые люди. Энциклопедия биографий'', ОЛМА-ПРЕСС Звездный мир, 2004. ISBN 5948503429
  
 
==Linki zewnętrzne==
 
==Linki zewnętrzne==
 
*[http://cnsblog.wordpress.com/2009/12/11/inside-the-john-paul-ii-gorbachev-meeting/ Nieoficjalny stenogram rozmowy Gorbaczowa i Jana Pawła II w Watykanie w 1989 roku] jęz. ang.
 
*[http://cnsblog.wordpress.com/2009/12/11/inside-the-john-paul-ii-gorbachev-meeting/ Nieoficjalny stenogram rozmowy Gorbaczowa i Jana Pawła II w Watykanie w 1989 roku] jęz. ang.
 +
*[http://www.youtube.com/watch?v=wUhFODHmIII Fragment relacji telewizyjnej ze spotkania Gorbaczowa i Jana Pawła II w Watykanie 1 grudnia 1989 roku] [dostęp:13.12.2013]
 +
*[http://www.gorby.ru  Międzynarodowa Fundacja Badań Społecznych, Gospodarczych i Politologicznych ''Gorbachev-Fond'']
  
==Przypisy==
+
[[Kategoria:Dyplomaci i politycy]]
{{Przypisy}}
+
{{DEFAULTSORT:Gorbaczow, Michaił}}

Aktualna wersja na dzień 13:35, 11 lut 2014

Michaił Gorbaczow (ros. Михаи́л Серге́евич Горбачёв ), (ur. w 1931 roku w Priwolnoje w ZSRR) - radziecki i rosyjski polityk komunistyczny, sekretarz generalny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (1985-1991), przewodniczący Rady Najwyższej ZSRR (1989 - 1990), pierwszy i ostatni prezydent ZSRR (1990-1991). Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1990 roku. Jeden z głównych autorów procesów przemian społeczno-politycznych w ZSRR w drugiej połowie lat 80. XX wieku, nazywanych pieriestrojką i głasnostią (z ros. przebudowa i jawność), które pośrednio doprowadziły do rozpadu imperium sowieckiego i demontażu bloku komunistycznego w Europie Środkowo-Wschodniej.


Kariera polityczna

Najwyższą władzę na Kremlu objął w marcu 1985 roku po krótkich okresach rządów następców Breżniewa: Jurija Andropowa (1982-1984) i Konstantina Czernienki (1984-1985). Na początku 1987 roku, podczas plenum KC KPZR Gorbaczow zainicjował proces przemian politycznych i gospodarczych zwany pieriestrojką. W ich wyniku, kierownictwo kremlowskie coraz bardziej świadome swojej klęski w globalnym współzawodnictwie politycznym i gospodarczym ze światem zachodnim, usiłowało zracjonalizować politykę ekonomiczną, wprowadzając niektóre elementy gospodarki rynkowej (zwłaszcza poprzez proces uwłaszczenia partyjnej nomenklatury), zwiększyć zakres wolności słowa i swobodnej dyskusji w mediach (głasnost), walczyć z korupcją aparatu biurokratycznego i polepszyć relacje z Zachodem przy jednoczesnym zachowaniu władzy politycznej w kraju przez dotychczasową elitę.

Wiosną 1990 roku Gorbaczow był inicjatorem zmian w konstytucji i prawodawstwie sowieckim, które zrezygnowały z przewodniej roli partii w życiu politycznym, zarzuciły promowanie ideologii komunistycznej jako oficjalnej doktryny państwowej oraz zaprzestały propagandy światopoglądu naukowego, co oznaczało wprowadzenie w całym ZSRR pełnej swobody wyznania i zakończenia trwających z różnym nasileniem od czasów rewolucji październikowej urzędowych prześladowań religii.

Gorbaczow został jako dziecko ochrzczony w Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W okresie sowieckim określał się jako ateista. Po upadku ZSRR zaczął publicznie podkreślać swój szacunek wobec religii i wartości duchowych, a w jednym z wywiadów dla prasy zachodniej stwierdził, że jest chrześcijaninem[1]. W 2008 roku Gorbaczow podczas prywatnej wizyty odwiedził bazylikę św. Franciszka z Asyżu[2].

Związki z Janem Pawłem II

Oskarżenia o zaangażowanie w zamach

W 1995 roku włoski tygodnik Toscana oggi powołując się na doniesienia amerykańskiego dziennikarza śledczego Johna O. Kohlera opublikował treść wewnętrznego dokumentu KC KPZR przyjętego rok po wyborze Karola Wojtyły na papieża, w 1979 roku. Komunikat, którego autentyczności nie potwierdzono do dzisiaj, miał zezwalać tajnym służbom sowieckim na działania operacyjne wykorzystujące wszelkie dostępne możliwości, by zapobiec nowemu kierunkowi w polityce, zapoczątkowanemu przez polskiego papieża, a w razie konieczności – sięgające po środki wykraczające poza dezinformację i dyskredytację. Pod dokumentem miały widnieć podpisy wszystkich ówczesnych członków sowieckiego kierownictwa partii, w tym również Gorbaczowa[3][4]. Zdaniem części amerykańskich i włoskich mediów, kremlowski dokument stanowi jeden z dowodów poszlakowych na zlecenie przez kierownictwo ZSRR fizycznej eliminacji Jana Pawła II.

Inni historycy i dziennikarze specjalizujący się w najnowszej historii twierdzą z kolei, że kierownictwo na Kremlu istotnie dążyło do osłabienia globalnego wpływu postawy i nauczania Jana Pawła II, jednakże teza, iż Biuro Polityczne KPZR oficjalnie przyjęło dokument zezwalający na zgładzenie papieża stanowi nadinterpretację i jest niemożliwa do udowodnienia na podstawie obecnego stanu badań historycznych[5].

Sam Gorbaczow nigdy nie odniósł się publicznie do powyższych doniesień mediów.

Spotkania w Watykanie

Michaił Gorbaczow był pierwszym i ostatnim w historii najwyższym przywódcą ZSRR, który osobiście został przyjęty w Watykanie przez głowę Kościoła katolickiego. Oficjalna audiencja odbyła się 1 grudnia 1989 roku i stanowiła jeden z punktów programu wizyty sekretarza generalnego KPZR we Włoszech. W czasie audiencji Gorbaczow przekazał Janowi Pawłowi II zaproszenie do odwiedzenia ZSRR. Według różnych relacji, podczas rozmowy Gorbaczow miał podkreślać wspólne, słowiańskie korzenie kulturowe obydwu liderów i zachęcać papieża do wspierania procesu jednoczenia Europy[6].

Po raz drugi przywódcy spotkali się nieoficjalnie w Watykanie rok później, podczas obecności Gorbaczowa w Rzymie. Po odejściu ze stanowisk państwowych, ostatni przywódca ZSRR jeszcze raz prywatnie odwiedził Stolicę Apostolską[7].

W publicznych wypowiedziach Gorbaczow wielokrotnie podkreślał swój respekt wobec postaci i dokonań Jana Pawła II[8].

Michaił Gorbaczow o Janie Pawle II

To był niesamowity człowiek. Wielki przywódca duchowy, myśliciel, humanista. Absolutnie postać historyczna nr 1. Na każdy temat, który poruszaliśmy, zawsze miał swój punkt widzenia. Dyskusja z nim była niezwykle interesująca. Rozmawialiśmy też o pieriestrojce i Europie. Europa - mówił - powinna oddychać oboma płucami; Wschód i Zachód powinny być razem. Wasza Świątobliwość - zauważyłem - potwierdza moją myśl o wspólnym europejskim domu. "Tak" - odpowiedział. Mówił, że potrzebny jest nam nowy ład światowy - stabilny, sprawiedliwszy i bardziej humanitarny. Te myśli papieża powtarzam przy każdej okazji na całym świecie. On powinien być wyniesiony na ołtarze.
Rzeczpospolita, 21.05.2009[9].


Ciekawostki

Inicjatywa Białej Armii

Włoski ruch Armata Bianca (Biała Armia), założony w 1973 roku przez kapucyna o. Andrea d'Ascanio, zajmujący się formacją duchową dzieci przygotowujących się do pierwszej komunii świętej, w 1987 roku podjął inicjatywę modlitewną, służącą wypełnieniu obietnic Matki Bożej przekazanej podczas objawień w Fatimie dotyczących nawrócenia Rosji. Jednym z symboli rozpoczęcia procesu takiego nawrócenia miała być właśnie wizyta głowy Kościoła katolickiego na Kremlu. W tej intencji, włoskie dzieci odmawiały modlitwę różańcową oraz podejmowały dobrowolne posty i wyrzeczenia, np. na dłuższy czas rezygnowały z oglądania telewizji. Wysłały również ponad 20 tys. listów do Gorbaczowa z prośbą, aby przyjął on w Moskwie Jana Pawła II[10].

Poniżej fragment jednego z takich listów do Gorbaczowa:

Drogi Panie Gorbaczow! Bardzo pragniemy, żeby zgodził się Pan na wizytę głowy Kościoła katolickiego na ziemi rosyjskiej. Papież przychodzi, jako przyjaciel ludzi i służy Panu Bogu. Proszę nie zamykać przed nim drzwi, tylko je otworzyć i przyjąć go. On ma tylko jeden cel: MIŁOŚĆ wśród ludzi. Jesteśmy pewni, że spełnią się nasze nadzieje. Pozdrawiamy Pana serdecznie (Silvio i wszystkie dzieci z Gimnazjum w Bitonto, Bari)
— Strona internetowa ruchu Biała Armia[11].


Rozbieżności w sprawie oceny wydarzeń w Polsce w 1981 roku

W 2011 roku w polskiej prasie codziennej kardynał Stanisław Dziwisz zdementował twierdzenia wygłoszone przez Gorbaczowa w biograficznym filmie Ewy Ewart Gorbaczow-człowiek, który zmienił świat, iż Jan Paweł II w czasie osobistej rozmowy z radzieckim przywódcą miał usprawiedliwiać decyzję generała Wojciecha Jaruzelskiego o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce w 1981 roku i określić Generała jako "polskiego patriotę". Krakowski kardynał stwierdził, że według jego wiedzy, Gorbaczow i Jan Paweł II nigdy nie poruszali podczas swoich spotkań kwestii dotyczących stanu wojennego w Polsce i osoby Jaruzelskiego [12].

Przypisy

Bibliografia

  • Громыко Андрей Андреевич// Зенькович Н.А, Самые закрытые люди. Энциклопедия биографий, ОЛМА-ПРЕСС Звездный мир, 2004. ISBN 5948503429

Linki zewnętrzne