Przyjemność: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
'''Przyjemność''' - uczucie zadowolenia wywołane dodatnimi bodźcami zmysłowymi, przeżyciami duchowymi i religijnymi. W postawie hedonistycznej w przyjemności upatruje się źródło szczęścia, cel ludzkich dążeń i kryterium [[wartość moralna|wartości moralnej]] [[czyn ludzki|czynów ludzkich]]. | '''Przyjemność''' - uczucie zadowolenia wywołane dodatnimi bodźcami zmysłowymi, przeżyciami duchowymi i religijnymi. W postawie hedonistycznej w przyjemności upatruje się źródło szczęścia, cel ludzkich dążeń i kryterium [[wartość moralna|wartości moralnej]] [[czyn ludzki|czynów ludzkich]]. | ||
| − | Stoicy odrzucali przyjemność jako niezgodną z naturą człowieka. W tradycji arystotelesowsko-tomistycznej przyjemność jest „motorem” działalności ludzkiej, a jej jakość moralna zależy od wartości, z którą się wiąże. Tradycji Kościoła obce są skrajne stanowiska − całkowicie odrzucające lub też absolutyzujące przyjemność, która sama w sobie nie jest ani [[dobro|dobra]], ani [[zło|zła]], nie posiada sensu autonomicznego i nie powinna być celem życia człowieka. Przyjemność jest elementem ludzkiej egzystencji, towarzyszy dążeniu do wyższych dóbr i celów. Człowiek powinien szukać dobra dla niego samego, a nie dla przyjemności, wynikającej „automatycznie” z urzeczywistnienia dobra. Wezwanie do rezygnacji z przyjemności ma na uwadze „pełnię życia”. | + | Stoicy odrzucali przyjemność jako niezgodną z naturą człowieka. W tradycji arystotelesowsko-[[tomizm|tomistycznej]] przyjemność jest „motorem” działalności ludzkiej, a jej jakość moralna zależy od [[wartość moralna|wartości]], z którą się wiąże. Tradycji Kościoła obce są skrajne stanowiska − całkowicie odrzucające lub też absolutyzujące przyjemność, która sama w sobie nie jest ani [[dobro moralne|dobra]], ani [[zło|zła]], nie posiada sensu autonomicznego i nie powinna być celem życia człowieka. Przyjemność jest elementem ludzkiej egzystencji, towarzyszy dążeniu do wyższych dóbr i celów. Człowiek powinien szukać dobra dla niego samego, a nie dla przyjemności, wynikającej „automatycznie” z urzeczywistnienia dobra. Wezwanie do rezygnacji z przyjemności ma na uwadze „pełnię życia”. |
==Zagadnienie przyjemności w nauczaniu Jana Pawła II== | ==Zagadnienie przyjemności w nauczaniu Jana Pawła II== | ||
Aktualna wersja na dzień 11:55, 11 lip 2014
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014 Autor hasła: ks. Konrad GLOMBIK
Przyjemność - uczucie zadowolenia wywołane dodatnimi bodźcami zmysłowymi, przeżyciami duchowymi i religijnymi. W postawie hedonistycznej w przyjemności upatruje się źródło szczęścia, cel ludzkich dążeń i kryterium wartości moralnej czynów ludzkich.
Stoicy odrzucali przyjemność jako niezgodną z naturą człowieka. W tradycji arystotelesowsko-tomistycznej przyjemność jest „motorem” działalności ludzkiej, a jej jakość moralna zależy od wartości, z którą się wiąże. Tradycji Kościoła obce są skrajne stanowiska − całkowicie odrzucające lub też absolutyzujące przyjemność, która sama w sobie nie jest ani dobra, ani zła, nie posiada sensu autonomicznego i nie powinna być celem życia człowieka. Przyjemność jest elementem ludzkiej egzystencji, towarzyszy dążeniu do wyższych dóbr i celów. Człowiek powinien szukać dobra dla niego samego, a nie dla przyjemności, wynikającej „automatycznie” z urzeczywistnienia dobra. Wezwanie do rezygnacji z przyjemności ma na uwadze „pełnię życia”.
Spis treści
Zagadnienie przyjemności w nauczaniu Jana Pawła II
Przyjemność w nauczaniu papieskim to doznanie związane z zaspokajaniem potrzeb człowieka i urzeczywistnianiem wartości, co sprawia, że wyróżnia się przyjemności: materialne, zmysłowe i duchowe. Przyjemność sama w sobie nie jest zła, ale niewłaściwe jest jej absolutyzowanie [1] i postrzeganie jako celu samoistnego [2].
Celem przyjemności – jak dobra subiektywnego – jest dobro obiektywne. Człowiek nie powinien szukać maksimum przyjemności, ale ukierunkować ją na dobro obiektywne [3], co prowadzi do samospełnienia i szczęścia, których nie można sprowadzić do przyjemności [4]. O przyjemności Papież najczęściej pisze w tekstach na temat sensu ludzkiej seksualności, właściwego używania dóbr materialnych, ukazując potrzebę gotowości do wyrzeczenia i ofiary. Przyjemności związane z dobrami doczesnymi są powierzchowne i ulotne, nie są w stanie zaspokoić pragnienia szczęścia i często prowadzą człowieka do goryczy, niedosytu, rozpaczy, nonsensu i przemocy [5]. Błędny jest styl życia, który wyżej stawia dążenie do tego, by mieć, aniżeli być, i chce więcej mieć nie po to, aby bardziej być, lecz by doznawać w życiu jak najwięcej przyjemności [6]. Nastawienie człowieka jedynie na zaspokajanie przyjemności jest wyrazem odrzucenia Boga i postawienia człowieka w centrum rzeczywistości [7] oraz fałszywej antropologii, w której człowieka postrzega się jedynie w kategoriach wydajności ekonomicznej, nieuporządkowanego konsumpcjonizmu, atrakcji przyjemności czerpanych z życia fizycznego, natomiast zapomina się o głębszych – relacyjnych, duchowych i religijnych wymiarach egzystencji [8].
Człowiek, który opanowuje pragnienie doznawania przyjemności, szczerze szuka Boga, a owładnięty miłością i łaską Bożą, panuje nad sobą i całkowicie należy do Chrystusa [9]. Błędne jest stanowisko postrzegające w zaspokojeniu przyjemności cel popędu seksualnego. Człowiek jako osoba nie może w stosunku do drugiego kierować się rachunkiem przyjemności, gdyż wówczas seksualność ma charakter egocentryczny (MiO s. 60-63). Przyjemność seksualna jest moralnie nieuporządkowana, gdy szuka się jej dla niej samej w oderwaniu od nastawienia na prokreację i zjednoczenie [10]. Przyjemność przynależy do ludzkiej seksualności i sama w sobie nie jest zła, ale niemoralne jest widzenie w niej istoty i celu współżycia seksualnego. Redukcja płciowości ludzkiej do przyjemności i sfery doznań cielesnych jest banalizacją oraz ograniczonym i zubożonym przeżywaniem ludzkiej seksualności, co sprzeciwia się w pełni osobowemu przeżywaniu seksualności. Płciowość, będąc bogactwem całej osoby, oznacza, że człowiek jest gotowy do złożenia daru z siebie w miłości, co jest niemożliwe, kiedy człowiek jest nastawiony wyłącznie na poszukiwanie przyjemności [11].
Przypisy
- ↑ por. Miłość i odpowiedzialność, 60; encyklika Centesimus annus, 36
- ↑ por. List apostolski Orientale lumen, 11
- ↑ por. Elementarz etyczny, s. 65
- ↑ Osoba i czyn. s. 219-220
- ↑ por. List apostolski Dies Domini, 57
- ↑ Centesimus annus, 36
- ↑ por. adhortacja apostolska Ecclesia in Europa, 9
- ↑ encyklika Evangelium vitae, 23
- ↑ por. adhortacja apostolska Vita consecrata, 108
- ↑ Katechizm Kościoła Katolickiego, 2351
- ↑ por. adhortacja apostolska Familiaris consortio 37; 81; adhortacja apostolska Pastores dabo vobis, 44
Bibliografia
Dzieła Jana Pawła II
- encyklika Centesimus annus, 36;
- encyklika Evangelium vitae, 23;
- adhortacja apostolska Familiaris consortio, 37; 81;
- adhortacja apostolska Reconciliatio et paenitentia, 8; 18;
- adhortacja apostolska Vita consecrata, 108;
- adhortacja apostolska Ecclesia in Europa, 9;
- list apostolski Orientale lumen, 11;
- list apostolski Dies Domini, 57;
- Homilia „Żyjcie Eucharystią, dając świadectwo miłości, Rzym, 20.07.2000;
- słowa powitania do młodych podczas XVII Światowych Dni Młodzieży, Toronto, 25.07.2002;
- Elementarz etyczny, Wrocław 1995;
- Miłość i odpowiedzialność;
- Osoba i czyn.
Inne dokumenty Kościoła
- Katechizm Kościoła Katolickiego, 2351-2352.
Publikacje pozostałych autorów
- J. Czarny, Przyjemność. W: "Leksykon duchowości katolickiej", red. M. Chmielewski, Kraków 2002;
- A. Marcol, Etyka życia seksualnego, Opole 1995;
- A. Marcol, G. Piana, Przyjemność. W: "Encyklopedia chrześcijańska", red. H. Witczyk, Kielce 2000;
- J. Salij, Pytania nieobojętne, Poznań 1986;
- J. Salij, R. Spaemann, Podstawowe pojęcia moralne, Lublin 2000.
Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II nt. przyjemnośći
Linki zewnętrzne
Hasło w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich
