Sekty

Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014
Autor hasła: Andrzej Zwoliński

Sekty – niektórzy badacze wyprowadzają źródłosłów od łacińskiego secare (odcinać, odrąbywać) i wówczas s. oznacza grupę religijną, która oderwała się od któregoś z wielkich Kościołów, jest odłamem wyznaniowym jakiejś religii, grupą społeczną izolującą się od reszty społeczeństwa. Bliskie takiemu rozumieniu jest określenie powstałe na gruncie religioznawstwa. Język kościelny i teologiczny na określenie oderwania się i odłamu nie używa terminu „s.”, lecz „schizma”. Inni wywodzą słowo „s.” od łacińskiego czasownika sequi (pójść za kimś, naśladować), czyli akcentują element tworzenia wspólnoty z jakimś mistrzem, guru, choćby to był fałszywy prorok.

Nauczanie Kościoła II nt. sekt

Początkowo dla Żydów s. było chrześcijaństwo, a dla Arabów z Mekki – islam. Św. Paweł został postawiony w stan oskarżenia przed prokuratorem Feliksem o to, że jest „przywódcą sekty nazarejczyków, szerzy zarazę i wzbudza niepokoje wśród wszystkich Żydów na świecie” [Dz 24,5; por. Dz 24,14; 28,22]. W Nowym Testamencie słowo „s.” pojawia się w dwóch znaczeniach: a) w Dziejach Apostolskich służy określeniu odrębnych grup; takie znaczenie miało ono już przed chrześcijaństwem, w rabinistycznym judaizmie, który w ten sposób nazywał wszelkie ruchy i odłamy przeciwne głoszonej przez siebie tradycji; b) u św. Pawła greckie hairesis było przeciwieństwem ecclesia w tym sensie, w jakim odnosi się do doktryny będącej fundamentem chrześcijaństwa; stąd też w pierwotnym Kościele jako s. (hairesis) określano grupy chrześcijan związanych ze szkołami filozoficznymi lub żydowskimi ruchami, przeciwnymi chrześcijaństwu. Od początku swego istnienia Kościół musiał podjąć polemikę z myślą religijną, filozoficzną, kulturową. W ten sposób mógł utrzymać własną tożsamość, określić siebie i uwypuklić zasadnicze prawdy Ewangelii. W samym Kościele powstawały prądy myślowe, które mogły zagrozić jego tożsamości. Św. Paweł w Liście do Kolosan wskazuje na kilka zasadniczych cech fałszywej religii, na które składają się: fałszywa filozofia [2,8]; zerwanie więzi z Jezusem [2,9]; omijanie Golgoty [1,20; 2,13n]; wymyślny ceremoniał [2,11.21]; płytki moralizm [2,20-3,11]; nierozsądny mistycyzm [2,15.18n]; nienawistny ekskluzywizm [3,11; 1,28]; duchowa ślepota [1,9.10; 2,2; 3,10]. Działalność misyjna Kościoła oraz odkrycia geograficzne wiązały się z koniecznością oceny innych religii. W różnych okresach historycznych kontaktów między chrześcijaństwem a innymi religiami można wyodrębnić trzy odmienne postawy: a) postawa polemiczna – często łączyła się z brakiem zrozumienia dla tradycji innych kultur religijnych, a szła w parze ze świadomością chrześcijańską, w której apostolat łączył się z apologetyzmem; b) postawa „opisowa”, czysto naukowa – jej celem było lepsze i dogłębne poznanie prawdziwego oblicza innych kultur i religii; c) postawa konkordyzmu lub synkretyzmu – prowadząca do zręcznego omijania różnic i kontrastów między religiami, co przynosiło w efekcie powierzchowne ich połączenie w jeden sztuczny system religijny. Były to tendencje zarówno prochrześcijańskie (np. romantyzm niemiecki), jak i niechrześcijańskie (np. szkoła badawcza René Guénona). W konkordyzmie istnieje intuicja uniwersalizmu duchowego. Inny rodzaj wypowiedzi Kościoła na temat obcych doktrynie katolickiej idei był związany z pojawieniem się silnych nurtów filozoficznych i z działalnością okresowo „modnych” myślicieli. Niezwykle interesujące w tej materii było zmaganie się Kościoła z hasłami modernizmu oraz z wątkami światopoglądowymi współczesnych doktryn politycznych. Sobór Watykański II zapoczątkował nową epokę w traktowaniu i podejściu do religii pozachrześcijańskich oraz pozakatolickich odłamów chrześcijaństwa. Kościół katolicki już przed II Soborem Watykańskim, ale szczególnie po jego zakończeniu, podjął próby dialogu ekumenicznego na wielu płaszczyznach, zarówno z pojedynczymi osobami, jak i grupami. Niekiedy dotyczyły one spraw społecznych, charytatywnych, a nawet politycznych.

Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o sektach

—

—

Linki zewnętrzne

• Hasło "sekty" w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich