Matka Teresa z Kalkuty

Matka Teresa z Kalkuty (imię świeckie: Agnes Gonxha Bojaxhiu) (ur. w 1910 roku w Skopje w Imperium Otomańskim, obecnie w Macedonii, zm. w 1997 w Kalkucie w Indiach), albańska zakonnica, błogosławiona Kościoła katolickiego beatyfikowana przez Jana Pawła II w 2003 roku. Założycielka zgromadzenia Misjonarek Miłości, niosącego pomoc duchową i materialną ciężko chorym, bezdomnym i wykluczonym w kilkudziesięciu krajach świata, w szczególności w Indiach. Laureatka Pokojowej Nagrody Nobla w 1979 roku.

Pochodziła z mieszanej, muzułmańsko-katolickiej rodziny albańskiej zamieszkującej tereny dzisiejszej Macedonii. W wieku 18 lat wstąpiła do misyjnego Instytutu Błogosławionej Dziewicy Maryi. Okres postulantury odbywała w Irlandii, skąd w 1929 roku wyjechała do Indii. Od połowy lat 30. XX wieku przebywała w Kalkucie. W 1946 roku, podczas pobytu na rekolekcjach podjęła decyzję o założeniu nowego zgromadzenia żeńskiego, które miałoby prowadzić pracę duszpasterską i charytatywną wśród najuboższych, bezdomnych i dotkniętych trądem mieszkańców Kalkuty. Zgromadzenie Misjonarek Miłości powstało na podstawie dekretu Stolicy Apostolskiej w 1950 roku. Dwa lata później, Matka Teresa założyła pierwsze hospicjum dla umierających bezdomnych. W chwili jej śmierci, Zgromadzenie Misjonarek Miłości liczyło ponad 5 tys. zakonnic na wszystkich kontynentach.

Związki z Janem Pawłem II

Matka Teresa kilkukrotnie spotkała się z papieżem podczas swoich wizyt w Watykanie, pielgrzymki Jana Pawła II do Indii w 1986 roku oraz III pielgrzymki do Polski, która zbiegła się z pobytem zakonnicy w naszym kraju. W maju 1988 roku Stolica Apostolska założyła specjalny fundusz darczyńców Dono di Maria, którego celem jest zbieranie środków wspierających działalność Misjonarek Miłości.

Jan Paweł II o Matce Teresie

3 lutego 1986 roku papież odwiedził Kalkutę i prowadzony przez Matkę Teresę dom zakonny Nirmal Hridaj połączony z hospicjum i szpitalem. Powiedział tam m.in:

Gdy Jezus Chrystus uczył swoich uczniów, w jaki sposób mogą najlepiej okazać Mu swą miłość, powiedział im: "Zaprawdę powiadam wam: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili" (Mt 25, 40). Trud Matki Teresy i Misjonarek Miłości, trud wielu ludzi, którzy pełnią tu posługę, jest wyrazem prawdziwego umiłowania Jezusa w osobach tych, których społeczeństwo uważa często za owych "braci mniejszych". Nirmal Hridaj to miejsce cierpienia; miejsce, które dobrze zna udrękę i ból; dom nędzy i umierających. Ale Nimal Hridaj to także miejsce nadzieu; dom wybudowany z męstwem i wiarą; dom, w którym panuje miłość, dom wypełniony miłością. W Nimal Hridaj tajemnica ludzkiego cierpienia łączy się z tajemnicą wiary i miłości. Z rego spotkania rodzą się najgłębsze pytania o istotę ludzkiego istnienia. Duch ludzki i ludzkie ciało wypełnione bólem wołają: Dlaczego? Jaki jest cel cierpienia? Dlaczego muszę umrzeć? Zaś odpowiedź na te pytania, często bez słów, milczący wyraz dobroci i współczucia, jest pełna uczciwości i wiary: Nie potrafię w pełni odpowiedzieć na wszystkie twoje pytania;, nie potrafię w pełni uwolnić cię od cierpienia. Ale jednego jestem pewien: Bóg kocha Cię wieczną miłością. Jesteś Mu drogi. A w nim i ja kocham Cię także. Albowiem w Bogu jesteśmy prawdziwie braćmi i siostrami.

— Jan Paweł II, Dzieła zebrane t. XII, s. 49.

W 1987 roku podczas spotkania z zakonnicami klauzurowymi w archikatedrze świętego Jana w Warszawie, Jan Paweł II imiennie zwrócił się do obecnej w świątyni Matki Teresy:

Wreszcie trudno nie stwierdzić, że jest też z nami dzisiaj niezwykły gość — Matka Teresa z Kalkuty, która wiemy dobrze, co reprezentuje w Kościele dzisiejszym. A prócz tego od siebie chcę dodać, że pod względem podróży apostolskich bardzo wydatnie i chyba z sukcesem konkuruje z papieżem.

— Przemówienie z 8 czerwca 1987 roku.

Odwiedzając w 1999 roku subkontynent indyjski po raz drugi w trakcie swego pontyfikatu, papież wspomniał o postaci Matki Teresy podczas modlitwy Anioł Pański w New Delhi:

Niech Bóg was wszystkich błogosławi. Z tego kraju, gdzie spoczywają doczesne szczątki Matki Teresy z Kalkuty, ukazujcie całemu Kościołowi, że nie zapominacie jej świadectwa ewangelicznej miłości, którą darzyła zwłaszcza najuboższych z ubogich. Matka Teresa kocha Indie, i jest z narodem Indii na zawsze.

— Rozważanie z 7 listopada 1999 roku.

Beatyfikacja w 2003 roku

Proces beatyfikacyjny Matki Teresy rozpoczął się wkrótce po śmierci zakonnicy, pod koniec 1997 roku. W 2002 roku uznano za cud uzdrowienie Hinduski Moniki Besry z guza żołądka za wstawiennictwem Matki Teresy. Część lekarzy indyjskich kwestionowała jednak możliwość interwencji nadnaturalnej , która przyczyniła się do ustąpienia schorzeń jamy brzusznej u Hinduski.

Podczas Mszy beatyfikacyjnej w Watykanie, w homilii Jan Paweł II w następujący sposób podsumował życie zakonnicy z Kalkuty:

Służyła samemu Jezusowi, ukrytemu w cierpiących osobach najuboższych z ubogich. Matka Teresa ukazuje wyraziście najgłębsze znacznie służby - akt miłości wobec głodnych, spragnionych, przybyszów, nagich, chorych, uwięzionych (po. Mt 25, 34-36), jest aktem miłości do samego Jezusa. Rozpoznawszy Go, służyła Mu z pełnym oddaniem, wyrażając w ten sposób czułość swej oblubieńczej miłości. W całkowitym oddaniu się Bogu i bliźniemu, Matka Teresa osiągnęła najdoskonalsze spełnienie siebie samej i najszlachetniejszych cech swojej kobiecości. Pragnęła być znakiem Bożej miłości, Bożej obecności i Bożego miłosierdzia i w ten sposób przypominać wszystkich o wartości i godności każdego dziecka Bożego, stworzonego "aby kochało i było kochane". Tak właśnie Matka Teresa "niosła dusze Bogu i Boga duszom" i zaspokajała Chrystusową teksnotę, zwłaszcza za najbardziej potrzebującymi, którym ból i cierpienie przyćmiły wizję Boga.

— Kazanie podczas Mszy św. 19 pażdziernika 2003 roku na Placu świętego Piotra.

Ciekawostki

Tadeusz Nowakowski, słynny dziennikarz Radia Wolna Europa, który towarzyszył Janowi Pawłowi II we wszystkich (poza Polską) pielgrzymkach w latach 1979-1986, przedstawił relację ze spotkania Jana Pawła II i Matki Teresy w Kalkucie w 1986 roku:

A więc to tutaj… Papież, wyraźnie poruszony, wchodzi do salki skropionej karbolem i lizolem. Polowe łóżka i prycze. Chorzy z wysiłkiem unoszą się na łokciach. Z samego rana przebrano ich w czystą biel. W oczodołach nie gnieżdżą się muchy. Poprzez szum wentylatora przebija się czyjś jęk. Niektórzy płaczą bez wydania dźwięku, samym skrzywieniem ust i dygotaniem podbródka. Jak ich pocieszyć? Papież ojcowskim ruchem gładzi twarze półprzytomnych dzieci. Próbuje się do nich uśmiechnąć. Łzami zachodzą mu oczy, gdy z rogu izby dobiega wołanie: „Help me!”.

Kardynał Casaroli szepce przerażony: Miseria piu assoluta (całkowita nędza).

Gdy pielęgniarki karmią bezzębnych pacjentów, Papież chwyta za drewnianą łyżeczkę i miseczkę ryżu, chce pomóc, choćby symbolicznie, siostrom miłosierdzia.

Gdzie lekarz jest bezbronny, pozostaje modlitwa. Twarz tej niedużej, przygarbionej Albanki, Matki Teresy (Anges Gonxha Bojaxhiu), która przed laty porzuciła nauczanie córek wyższych urzędników i zamożniejszych kupców w liceum w Darjeeling, w „indyjskim Zakopanem”, by […] zacząć „karierę w dół”, znana jest milionom ludzi na świecie. Otrzymała nagrodę pokojową Nobla. Stała się symbolem miłości bliźniego. Papież nazwał ją „świętą za życia”. Spod białej chusty z fioletowym rąbkiem spoglądają oczy zadziwiająco młode, chociaż w oprawie zmarszczek. Mówi po angielsku i w języku hindu: kilka prostych zdań. Dziękuje Ojcu Świętemu za przybycie do hospicjum. Wierzy, że jego modlitwa […] sprawi, iż tysiące ludzi na świecie, wierzących i niewierzących, uprzytomnia sobie: istotą człowieczeństwa jest współczucie.

— strona internetowa Centrum Myśli Jana Pawła II.