Bułgaria

Bułgaria - (właść. Republika Bułgarii, bg. Република България) - państwo w Europie południowo-wschodniej, na Półwyspie Bałkańskim. Od końca XIV wieku do 1878 roku znajdowało się pod panowaniem Imperium Osmańskiego, po II wojnie światowej weszła w orbitę wpływów ZSRR. Członek Unii Europejskiej od 2007 roku. Jan Paweł II odwiedził Bułgarię w maju 2002 roku podczas Pielgrzymka zagraniczna (96).

Struktura religijna

Według spisu przeprowadzonego w 2010 roku przez pozarządową organizację międzynarodową The Joshua Project, ponad 83 proc. Bułgarów przyznaje się do wyznawania chrześcijaństwa prawosławnego. Drugą co do wielkości religię stanowi islam z blisko 12, 5 proc, wyznawców, głównie pochodzenia tureckiego. Nieco ponad 1 proc. obywateli kraju wyznaje katolicyzm, zarówno w obrządku łacińskim, jak i bizantyjskim. Około 11 proc. mieszkańców nie jest związana z żadnym wyznaniem religijnym. Nieco inne dane pochodzą ze Spisu Powszechnego Bułgarii z 2011 roku, gdzie związek z prawosławiem deklaruje prawie 60 proc. obywateli, prawie 22 proc. określa się jako nie należący do żadnej grupy wyznaniowej, 9 proc. jest ateistami, niespełna 8 proc. muzułmanami, a katolikami - 0, 7 proc. Bułgarów.

Prawosławie

Władca Bułgarów Michał I Borys przyjął chrzest w obrządku bizantyjskim w 864 lub 865 roku, co automatycznie uczyniło z chrześcijaństwa oficjalną religią państwową. Pomimo wielowiekowego panowania tureckiego, bułgarskie chrześcijaństwo przetrwało okres muzułmańskiego naporu. Bułgarska Cerkiew Prawosławna na przetrzeni dziejów kilkukrotnie zyskiwała i traciła autokefalię. Ostatecznie uzyskałą ja po zakończeniu II wojny światowej. W 1953 roku odnowiono funkcjonowania Patriarchatu Bułgarii. Obecnie dzieli się na 13 eparchii (diecezji) o statusie metropolii w kraju i dwie obejmujące bułgarską diasporę na całym świecie. Cerkiew dysponuje także ponad 3200 parafiami, 123 monasterami męskimi i żeńskimi, dwoma uczelniami wyższymi i dwoma seminariami duchownymi. Duchowym centrum bułgarskiego prawosławia jest monaster w Rile, znajdujący się 120 km od stolicy kraju - Sofii. Bułgarska cerkiew posługuje się w większości kalendarzem gregoriańskim, a jej zwierzchnkiem jest od 2013 patriarcha Neofit.

Katolicyzm

Na szerszą skalę chrześcijaństwo łacińskie zaczęło przenikać na tereny dzisiejszej Bułgarii w okresie średniowiecza. Największe skupiska bułgarskich katolików żyją w mieście Płowdiw położonym w środkowej części kraju oraz w niektórych miejscowościach na północy Bułgarii. Katolicy w kraju są wiernymi dwóch obrządków: łacińskiego, liczącego dwie diecezje: sofijsko-płowdiwską oraz nikopolską z około 10 tys. wiernymi oraz bizantyjsko-słowiańskiego, istniejącego od połowy XIX wieku i liczącego według różnych danych od 30 do 60 tys. wyznawców. Obydwa obrządki mają wspólnego biskupa noszącego tytuł Apostolskiego Egzarchy Bułgarii. W 1995 roku Jan Paweł II udzielił tej godności Christo Projkowowi.

Pełne stosunki dyplomatyczne ze Stolicą Apostolską zostały przez Bułgarię nawiązane w 1991 roku, po zmianach politycznych jakie nastąpiło w tym kraju na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku.

Jan Paweł II a Bułgaria

Bułgaria w nauczaniu i posłudze papieskiej

Temat związków Bułgarii z chrześcijaństwem znalazł swoje miejsce już w czasie pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski. W homilii wygłoszonej na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie 3 czerwca 1979 roku papież rozwijając wątek wschodniego i zachodniego "płuca Europy" i słowiańskiej tożsamości chrześcijańskiej przypomniał o chrzcie Bułgarii w IX wieku w kontekście chrystianizacji innych narodów Europy środkowej i wschodniej.

Kilka dni później, podczas spotkania z młodzieżą w kościele oo. Paulinów na krakowskiej Skałce 8 czerwca 1979 roku w gronie delegacji studentów witających Jana Pawła II znalazła się Bułgarka, której papież okazał szczególną serdeczność. Spotkanie z młodą Bułgarką zostało uwiecznione na filmie dokumentalnym Pielgrzym w reżyserii Andrzeja Trzos-Rastawieckiego z 1979 roku.

Relacje dyplomatyczne

Za pontyfikatu Jana Pawła II doszło do nawiązania pełnych stosunków dyplomatycznych Bułgarii ze Stolicą Apostolską.