Ecclesia de Eucharistia: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Tezy encykliki) |
|||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Treść hasła pochodzi z publikacji „Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II”, [http://www.mwydawnictwo.pl/ Wydawnictwo M], Kraków 2010 | Treść hasła pochodzi z publikacji „Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II”, [http://www.mwydawnictwo.pl/ Wydawnictwo M], Kraków 2010 | ||
Autor hasła: o. Maciej Zięba OP | Autor hasła: o. Maciej Zięba OP | ||
| + | |||
| + | [[Plik:ede.jpg|170px|right|thumb|Okładka fińskiego wydania encykliki]] | ||
'''Ecclesia de Eucharistia''' ('''Eucharystia w życiu Kościoła''') - Kościół żyje dzięki Eucharystii – tak rozpoczął Jan Paweł II swoją czternastą i ostatnią encyklikę, opublikowaną 17 kwietnia 2003, w Wielki Czwartek – w dniu, w którym cały Kościół celebruje ustanowienie Eucharystii przez Jezusa Chrystusa. | '''Ecclesia de Eucharistia''' ('''Eucharystia w życiu Kościoła''') - Kościół żyje dzięki Eucharystii – tak rozpoczął Jan Paweł II swoją czternastą i ostatnią encyklikę, opublikowaną 17 kwietnia 2003, w Wielki Czwartek – w dniu, w którym cały Kościół celebruje ustanowienie Eucharystii przez Jezusa Chrystusa. | ||
| Linia 8: | Linia 10: | ||
Encykliki tej można było oczekiwać, ponieważ poprzedni taki dokument na temat Najświętszej Ofiary, ''największego daru'', który otrzymał Kościół, ukazał się jeszcze w trakcie trwania [[Sobór Watykański II|Soboru Watykańskiego II]]. Można się jej było spodziewać również dlatego, że chociaż temat [[Eucharystia|Eucharystii]] był obecny w we wszystkich encyklikach Jana Pawła II, to jednak nie poświęcił on jej dotąd specjalnej wypowiedzi o dużym znaczeniu doktrynalnym. Pierwszy z tych powodów nakazywał Janowi Pawłowi II ustosunkowanie się do praktyk celebrowania Eucharystii w okresie posoborowym: zarówno do blasków (soborowej odnowy liturgii), jak i do cieni (chodzi o takie problemy jak: spłycenie Eucharystii do celebrowania ludzkiego braterstwa, umniejszanie sakramentu kapłaństwa, rozwój tych formy ekumenizmu, które ignorują nadprzyrodzony sens Eucharystii). ''Ufam, że ta encyklika przyczyni się w skuteczny sposób do rozproszenia cieni wątpliwości doktrynalnych i zaniechania niedopuszczalnych praktyk, tak aby Eucharystia nadal jaśniała pełnym blaskiem swej tajemnicy'' – pisze Ojciec Święty. Błędem byłoby jednak skoncentrowanie się na negatywnej części tego sformułowania. Znacznie ważniejsza jest jego część druga, albowiem podstawowym zamiarem Jana Pawła II było rozbudzenie w Kościele ''pełnego adoracji zdumienia wobec niezmierzonego daru Eucharystii''. Podstawowym zamiarem Papieża jest więc przywrócenie uczestnikom Eucharystii radości, podziwu i zachwytu nad Tajemnicą, w której uczestniczą; a tym, którzy dostrzegają w niej jedynie rutynowe obrzędy, ukazanie nowości i świeżości każdego spotkania z Chrystusem w misterium Mszy Świętej. Papież podkreśla przede wszystkim realizm Eucharystii, która jest prawdziwym współuczestniczeniem w tajemnicy Paschy celebrowanej przez Chrystusa w Jerozolimskim wieczerniku i dopełnionej na wzgórzu Golgoty. To z tego Wydarzenia płynie moc eucharystycznej ofiary. ''Nazwał chleb swoim żyjącym Ciałem i napełnił go sobą samym i swoim Duchem – pisze św. Efrem cytowany przez Jana Pawła II – a kto go z wiarą spożywa, spożywa Ogień i Ducha… Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy, spożywajcie z tym Ducha Świętego. Prawdziwie bowiem jest to moje Ciało i kto je spożywa, będzie żył na wieki''. | Encykliki tej można było oczekiwać, ponieważ poprzedni taki dokument na temat Najświętszej Ofiary, ''największego daru'', który otrzymał Kościół, ukazał się jeszcze w trakcie trwania [[Sobór Watykański II|Soboru Watykańskiego II]]. Można się jej było spodziewać również dlatego, że chociaż temat [[Eucharystia|Eucharystii]] był obecny w we wszystkich encyklikach Jana Pawła II, to jednak nie poświęcił on jej dotąd specjalnej wypowiedzi o dużym znaczeniu doktrynalnym. Pierwszy z tych powodów nakazywał Janowi Pawłowi II ustosunkowanie się do praktyk celebrowania Eucharystii w okresie posoborowym: zarówno do blasków (soborowej odnowy liturgii), jak i do cieni (chodzi o takie problemy jak: spłycenie Eucharystii do celebrowania ludzkiego braterstwa, umniejszanie sakramentu kapłaństwa, rozwój tych formy ekumenizmu, które ignorują nadprzyrodzony sens Eucharystii). ''Ufam, że ta encyklika przyczyni się w skuteczny sposób do rozproszenia cieni wątpliwości doktrynalnych i zaniechania niedopuszczalnych praktyk, tak aby Eucharystia nadal jaśniała pełnym blaskiem swej tajemnicy'' – pisze Ojciec Święty. Błędem byłoby jednak skoncentrowanie się na negatywnej części tego sformułowania. Znacznie ważniejsza jest jego część druga, albowiem podstawowym zamiarem Jana Pawła II było rozbudzenie w Kościele ''pełnego adoracji zdumienia wobec niezmierzonego daru Eucharystii''. Podstawowym zamiarem Papieża jest więc przywrócenie uczestnikom Eucharystii radości, podziwu i zachwytu nad Tajemnicą, w której uczestniczą; a tym, którzy dostrzegają w niej jedynie rutynowe obrzędy, ukazanie nowości i świeżości każdego spotkania z Chrystusem w misterium Mszy Świętej. Papież podkreśla przede wszystkim realizm Eucharystii, która jest prawdziwym współuczestniczeniem w tajemnicy Paschy celebrowanej przez Chrystusa w Jerozolimskim wieczerniku i dopełnionej na wzgórzu Golgoty. To z tego Wydarzenia płynie moc eucharystycznej ofiary. ''Nazwał chleb swoim żyjącym Ciałem i napełnił go sobą samym i swoim Duchem – pisze św. Efrem cytowany przez Jana Pawła II – a kto go z wiarą spożywa, spożywa Ogień i Ducha… Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy, spożywajcie z tym Ducha Świętego. Prawdziwie bowiem jest to moje Ciało i kto je spożywa, będzie żył na wieki''. | ||
| − | Papież, aby ukazać bogactwo Eucharystii, otwiera przed nami | + | Papież, aby ukazać bogactwo Eucharystii, otwiera przed nami wielki skarbiec historii Kościoła, przypomina jego nauczanie – począwszy od opisów z Wieczernika oraz listów Apostołów Pawła i Jakuba, poprzez pierwsze wieki chrześcijaństwa, średniowiecze (szczególnie obficie cytowany jest tu [[Tomasz z Akwinu|św. Tomasz z Akwinu]]) i okres reformy Soboru Trydenckiego – aż po dzień dzisiejszy. Przypomina też, że pobożność eucharystyczna bardzo głęboko wyraża się w praktyce adoracji Najświętszego Sakramentu, a zarazem że to jedynie kapłan mocą święceń (a nie swego wykształcenia, dokonań czy zasług) może działać w Eucharystii in persona Christi – jako Chrystus. Ten wielki i niezasłużony dar nakłada jednak na kapłanów szczególny obowiązek orientowania całego swego życia duchowego ku Eucharystii. Papież przypomina też obowiązek wcześniejszego przygotowywania się do uczestniczenia we Mszy św., jej ścisły związek z sakramentem pojednania oraz konieczność troski o piękno całej liturgii (od dbałości o piękno architektury sakralnej, strojów i sprzętów liturgicznych, po jakość śpiewu kościelnego oraz głoszonych homilii). Ta ciągłość i bogactwo dwutysiącletniej Tradycji jest jednak bardzo precyzyjnie interpretowana przez Jana Pawła II w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II (prawie połowa przypisów odwołuje się do dokumentów soborowych). Barwności tekstowi encykliki dodaje piękna kolekcja cytatów starożytnych Pisarzy i Ojców Kościoła (na przykład wypowiedź Ignacego Antiocheńskiego, nazywającego Chleb eucharystyczny ''antidotum na śmierć'') oraz silne podkreślenie znaczenia i piękna wschodniej (także słowiańskiej) tradycji liturgicznej. Novum tej encykliki to również elementy osobiste dotąd nieobecne w oficjalnych dokumentach wysokiej rangi, jakim jest ''list okólny'' do całego Kościoła. W "Ecclesia de Eucharistia" Jan Paweł II zawarł bowiem wiele osobistych wyznań dotyczących swojego kapłaństwa i sprawowania przez siebie Mszy świętej (czy ktoś z mieszkańców [[Niegowić|Niegowici]], podkrakowskiej wsi, w której Karol Wojtyła zaraz po święceniach był wikarym, mógł się spodziewać, że nazwa tej miejscowości trafi do tekstów Magisterium Kościoła?). Autor, co także warte jest podkreślenia, bardzo poszerza grono adresatów. Są nimi bowiem nie tylko katolicy, ale też ''wszyscy ludzie dobrej woli''. Wiąże się to zapewne z tym, że Jan Paweł II wielokrotnie podkreśla w encyklice także wagę ekumenicznego zaangażowania chrześcijan. Żadną miarą nie oznacza to jednak ani osłabienia centralnej roli Eucharystii w życiu Kościoła, ani zawierania ekumenicznych kompromisów związanych z istotą Eucharystii. Pełnia komunii może zostać zrealizowana jedynie przez pełne zjednoczenie przy ołtarzu eucharystycznym. Dlatego też Ojciec Święty przypomina, że ''droga ku pełnej jedności może być realizowana tylko w prawdzie'', a nie na drodze doktrynalnych kompromisów. Papież ukazuje też istotne społeczne implikacje płynące z udziału w misterium Najświętszej Ofiary. Nie jest ona bowiem zamkniętym obrzędem, ale karmieniem się wspólnoty uczniów Jezusa Bożym Słowem oraz Ciałem Chrystusa. Eucharystia ma moc przemieniającą uczestników, która objawia się między innymi przez przynaglenie ich do zaangażowania w budowanie coraz lepszego świata. |
| − | wielki skarbiec historii Kościoła, przypomina jego nauczanie – | ||
| − | począwszy od opisów z Wieczernika oraz listów Apostołów Pawła | ||
| − | i Jakuba, poprzez pierwsze wieki chrześcijaństwa, średniowiecze | ||
| − | (szczególnie obficie cytowany jest tu św. Tomasz z Akwinu) i okres | ||
| − | reformy Soboru Trydenckiego – aż po dzień dzisiejszy. Przypomina | ||
| − | też, że pobożność eucharystyczna bardzo głęboko wyraża | ||
| − | się w praktyce adoracji Najświętszego Sakramentu, a zarazem | ||
| − | że to jedynie kapłan mocą święceń (a nie swego wykształcenia, | ||
| − | dokonań czy zasług) może działać w Eucharystii in persona Christi | ||
| − | – jako Chrystus. Ten wielki i niezasłużony dar nakłada jednak | ||
| − | na kapłanów szczególny obowiązek orientowania całego swego | ||
| − | życia duchowego ku Eucharystii. Papież przypomina też obowiązek | ||
| − | wcześniejszego przygotowywania się do uczestniczenia | ||
| − | we Mszy św., jej ścisły związek z sakramentem pojednania oraz konieczność troski o piękno całej liturgii (od dbałości o piękno | ||
| − | architektury sakralnej, strojów i sprzętów liturgicznych, po jakość | ||
| − | śpiewu kościelnego oraz głoszonych homilii). Ta ciągłość i bogactwo | ||
| − | dwutysiącletniej Tradycji jest jednak bardzo precyzyjnie | ||
| − | interpretowana przez Jana Pawła II w świetle nauczania Soboru | ||
| − | Watykańskiego II (prawie połowa przypisów odwołuje się do | ||
| − | dokumentów soborowych). Barwności tekstowi encykliki dodaje | ||
| − | piękna kolekcja cytatów starożytnych Pisarzy i Ojców Kościoła | ||
| − | (na przykład wypowiedź Ignacego Antiocheńskiego, nazywającego | ||
| − | Chleb eucharystyczny | ||
| − | podkreślenie znaczenia i piękna wschodniej (także słowiańskiej) | ||
| − | tradycji liturgicznej. Novum tej encykliki to również elementy | ||
| − | osobiste dotąd nieobecne w oficjalnych dokumentach wysokiej | ||
| − | rangi, jakim jest | ||
| − | Eucharistia Jan Paweł II zawarł bowiem wiele osobistych wyznań | ||
| − | dotyczących swojego kapłaństwa i sprawowania przez siebie Mszy | ||
| − | świętej (czy ktoś z mieszkańców Niegowici, podkrakowskiej wsi, | ||
| − | w której Karol Wojtyła zaraz po święceniach był wikarym, mógł | ||
| − | się spodziewać, że nazwa tej miejscowości trafi do tekstów Magisterium | ||
| − | Kościoła?). Autor, co także warte jest podkreślenia, | ||
| − | bardzo poszerza grono adresatów. Są nimi bowiem nie tylko katolicy, | ||
| − | ale też | ||
| − | z tym, że Jan Paweł II wielokrotnie podkreśla w encyklice także | ||
| − | wagę ekumenicznego zaangażowania chrześcijan. Żadną miarą | ||
| − | nie oznacza to jednak ani osłabienia centralnej roli Eucharystii | ||
| − | w życiu Kościoła, ani zawierania ekumenicznych kompromisów | ||
| − | związanych z istotą Eucharystii. Pełnia komunii może zostać zrealizowana | ||
| − | jedynie przez pełne zjednoczenie przy ołtarzu eucharystycznym. | ||
| − | Dlatego też Ojciec Święty przypomina, że | ||
| − | na drodze doktrynalnych kompromisów. Papież ukazuje też | ||
| − | istotne społeczne implikacje płynące z udziału w misterium Najświętszej | ||
| − | Ofiary. Nie jest ona bowiem zamkniętym obrzędem, ale karmieniem się wspólnoty uczniów Jezusa Bożym Słowem oraz | ||
| − | Ciałem Chrystusa. Eucharystia ma moc przemieniającą uczestników, | ||
| − | która objawia się między innymi przez przynaglenie ich do | ||
| − | zaangażowania w budowanie coraz lepszego świata. | ||
| − | Encyklika Ecclesia de Eucharistia, napisana w dwudziestym | + | Encyklika "Ecclesia de Eucharistia", napisana w dwudziestym piątym roku pontyfikatu Jana Pawła II, jest więc dokumentem wpisującym się w główną linię jego magisterium pontificium, konsekwentnie umacniającego samoświadomość Kościoła otwartego. Jest to więc Kościół coraz lepiej i konkretniej rozumiejący własną wiarę i coraz głębiej tą wiarą żyjący, a zarazem Kościół otwarty na [[Dialog|dialog z chrześcijanami innych wyznań]] i przedstawicielami innych religii oraz ludźmi niewierzącymi, a także pochylający się nad cierpiącymi i ubogimi oraz broniący na całym globie praw człowieka. Jest to Kościół, który swoją moc w tych wszystkich działaniach czerpie z Ofiary Chrystusa, z Eucharystii. |
| − | piątym roku pontyfikatu Jana Pawła II, jest więc dokumentem | ||
| − | wpisującym się w główną linię jego magisterium pontificium, | ||
| − | konsekwentnie umacniającego samoświadomość Kościoła otwartego. | ||
| − | Jest to więc Kościół coraz lepiej i konkretniej rozumiejący | ||
| − | własną wiarę i coraz głębiej tą wiarą żyjący, a zarazem | ||
| − | Kościół otwarty na dialog z chrześcijanami innych wyznań | ||
| − | i przedstawicielami innych religii oraz ludźmi niewierzącymi, | ||
| − | a także pochylający się nad cierpiącymi i ubogimi oraz broniący | ||
| − | na całym globie praw człowieka. Jest to Kościół, który swoją | ||
| − | moc w tych wszystkich działaniach czerpie z Ofiary Chrystusa, | ||
| − | z Eucharystii. | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | Encyklika [http://nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/27 ''Ecclesia de Eucharistia''] | + | Encyklika [http://nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/27 ''Ecclesia de Eucharistia''] w [[ZiBaTePa|Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich]] |
== Opracowania nt. encykliki Ecclesia de Eucharistia == | == Opracowania nt. encykliki Ecclesia de Eucharistia == | ||
| + | * o. Maciej Zięba OP, ''Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II'', Wydawnictwo M, Kraków 2010, s. 115-118 ISBN 9788375952520 [[Plik:W_bibliotece.jpg]] | ||
* Adam Boniecki, Katarzyna Kolenda-Zaleska, ''Zrozumieć papieża : rozmowy o Janie Pawle II'', Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2012 ISBN 9788324019380 [[Plik:W_bibliotece.jpg]] | * Adam Boniecki, Katarzyna Kolenda-Zaleska, ''Zrozumieć papieża : rozmowy o Janie Pawle II'', Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2012 ISBN 9788324019380 [[Plik:W_bibliotece.jpg]] | ||
* Jan Andrzej Kłoczowski, ''Zawierzyć prawdzie : o encyklikach Jana Pawła II : próba osobistej lektury'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006 ISBN 8308038875 [[Plik:W_bibliotece.jpg]] | * Jan Andrzej Kłoczowski, ''Zawierzyć prawdzie : o encyklikach Jana Pawła II : próba osobistej lektury'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006 ISBN 8308038875 [[Plik:W_bibliotece.jpg]] | ||
* Jan Krucina, ''Co mówi Papież : nauczanie społeczne Jana Pawła II'', TUM, Wrocław 2005 ISBN 8388301985 [[Plik:W_bibliotece.jpg]] | * Jan Krucina, ''Co mówi Papież : nauczanie społeczne Jana Pawła II'', TUM, Wrocław 2005 ISBN 8388301985 [[Plik:W_bibliotece.jpg]] | ||
| − | * '' | + | * ''Encyklika Ecclesia de Eucharistia Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic, do katolików świeckich oraz do wszystkich ludzi dobrej woli o Eucharystii w życiu Kościoła'' / Jan Paweł II ; komentarz Jan Krucina, TUM, Wrocław 2003 ISBN 8388301497 [[Plik:W_bibliotece.jpg]] |
| − | * '' | + | * Maria Dąbrowska (red.), ''Eucharystia i kapłan nierozłącznie zjednoczeni miłością Bożą : Światowy Dzień Modlitw o Świętość Kapłanów : 27 czerwca 2003 r. uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa'', Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2003 ISBN 837014473X |
| + | * Władysław Nowak (red.), ''Misterium Eucharystii : teologia, liturgia, ekumenizm : encyklika Jana Pawła II "Ecclesia de Eucharistia"'', Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2004 ISBN 8372993386 | ||
| + | * Stefan Cichy (red.), ''Refleksja nad encykliką "Ecclesia de Eucharistia vivit" o Eucharystii w życiu Kościoła : materiały z sympozjum dla osób konsekrowanych pod patronatem Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentow Episkopatu Polski, Jasna Góra, 23-24 października 2003 r.'', Księgarnia św. Jacka, Katowice 2004 ISBN 837030317X | ||
== Zobacz także == | == Zobacz także == | ||
| + | |||
| + | *[[Eucharystia]] | ||
| + | *[[Kapłaństwo]] | ||
| + | *[[Naśladowanie (Chrystusa)]] | ||
| − | [[Kategoria:Encykliki]] | + | [[Kategoria:Encykliki]] [[Kategoria: Hasła M]] |
Aktualna wersja na dzień 21:10, 1 kwi 2015
Treść hasła pochodzi z publikacji „Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II”, Wydawnictwo M, Kraków 2010 Autor hasła: o. Maciej Zięba OP
Ecclesia de Eucharistia (Eucharystia w życiu Kościoła) - Kościół żyje dzięki Eucharystii – tak rozpoczął Jan Paweł II swoją czternastą i ostatnią encyklikę, opublikowaną 17 kwietnia 2003, w Wielki Czwartek – w dniu, w którym cały Kościół celebruje ustanowienie Eucharystii przez Jezusa Chrystusa.
Spis treści
Tezy encykliki
Encykliki tej można było oczekiwać, ponieważ poprzedni taki dokument na temat Najświętszej Ofiary, największego daru, który otrzymał Kościół, ukazał się jeszcze w trakcie trwania Soboru Watykańskiego II. Można się jej było spodziewać również dlatego, że chociaż temat Eucharystii był obecny w we wszystkich encyklikach Jana Pawła II, to jednak nie poświęcił on jej dotąd specjalnej wypowiedzi o dużym znaczeniu doktrynalnym. Pierwszy z tych powodów nakazywał Janowi Pawłowi II ustosunkowanie się do praktyk celebrowania Eucharystii w okresie posoborowym: zarówno do blasków (soborowej odnowy liturgii), jak i do cieni (chodzi o takie problemy jak: spłycenie Eucharystii do celebrowania ludzkiego braterstwa, umniejszanie sakramentu kapłaństwa, rozwój tych formy ekumenizmu, które ignorują nadprzyrodzony sens Eucharystii). Ufam, że ta encyklika przyczyni się w skuteczny sposób do rozproszenia cieni wątpliwości doktrynalnych i zaniechania niedopuszczalnych praktyk, tak aby Eucharystia nadal jaśniała pełnym blaskiem swej tajemnicy – pisze Ojciec Święty. Błędem byłoby jednak skoncentrowanie się na negatywnej części tego sformułowania. Znacznie ważniejsza jest jego część druga, albowiem podstawowym zamiarem Jana Pawła II było rozbudzenie w Kościele pełnego adoracji zdumienia wobec niezmierzonego daru Eucharystii. Podstawowym zamiarem Papieża jest więc przywrócenie uczestnikom Eucharystii radości, podziwu i zachwytu nad Tajemnicą, w której uczestniczą; a tym, którzy dostrzegają w niej jedynie rutynowe obrzędy, ukazanie nowości i świeżości każdego spotkania z Chrystusem w misterium Mszy Świętej. Papież podkreśla przede wszystkim realizm Eucharystii, która jest prawdziwym współuczestniczeniem w tajemnicy Paschy celebrowanej przez Chrystusa w Jerozolimskim wieczerniku i dopełnionej na wzgórzu Golgoty. To z tego Wydarzenia płynie moc eucharystycznej ofiary. Nazwał chleb swoim żyjącym Ciałem i napełnił go sobą samym i swoim Duchem – pisze św. Efrem cytowany przez Jana Pawła II – a kto go z wiarą spożywa, spożywa Ogień i Ducha… Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy, spożywajcie z tym Ducha Świętego. Prawdziwie bowiem jest to moje Ciało i kto je spożywa, będzie żył na wieki.
Papież, aby ukazać bogactwo Eucharystii, otwiera przed nami wielki skarbiec historii Kościoła, przypomina jego nauczanie – począwszy od opisów z Wieczernika oraz listów Apostołów Pawła i Jakuba, poprzez pierwsze wieki chrześcijaństwa, średniowiecze (szczególnie obficie cytowany jest tu św. Tomasz z Akwinu) i okres reformy Soboru Trydenckiego – aż po dzień dzisiejszy. Przypomina też, że pobożność eucharystyczna bardzo głęboko wyraża się w praktyce adoracji Najświętszego Sakramentu, a zarazem że to jedynie kapłan mocą święceń (a nie swego wykształcenia, dokonań czy zasług) może działać w Eucharystii in persona Christi – jako Chrystus. Ten wielki i niezasłużony dar nakłada jednak na kapłanów szczególny obowiązek orientowania całego swego życia duchowego ku Eucharystii. Papież przypomina też obowiązek wcześniejszego przygotowywania się do uczestniczenia we Mszy św., jej ścisły związek z sakramentem pojednania oraz konieczność troski o piękno całej liturgii (od dbałości o piękno architektury sakralnej, strojów i sprzętów liturgicznych, po jakość śpiewu kościelnego oraz głoszonych homilii). Ta ciągłość i bogactwo dwutysiącletniej Tradycji jest jednak bardzo precyzyjnie interpretowana przez Jana Pawła II w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II (prawie połowa przypisów odwołuje się do dokumentów soborowych). Barwności tekstowi encykliki dodaje piękna kolekcja cytatów starożytnych Pisarzy i Ojców Kościoła (na przykład wypowiedź Ignacego Antiocheńskiego, nazywającego Chleb eucharystyczny antidotum na śmierć) oraz silne podkreślenie znaczenia i piękna wschodniej (także słowiańskiej) tradycji liturgicznej. Novum tej encykliki to również elementy osobiste dotąd nieobecne w oficjalnych dokumentach wysokiej rangi, jakim jest list okólny do całego Kościoła. W "Ecclesia de Eucharistia" Jan Paweł II zawarł bowiem wiele osobistych wyznań dotyczących swojego kapłaństwa i sprawowania przez siebie Mszy świętej (czy ktoś z mieszkańców Niegowici, podkrakowskiej wsi, w której Karol Wojtyła zaraz po święceniach był wikarym, mógł się spodziewać, że nazwa tej miejscowości trafi do tekstów Magisterium Kościoła?). Autor, co także warte jest podkreślenia, bardzo poszerza grono adresatów. Są nimi bowiem nie tylko katolicy, ale też wszyscy ludzie dobrej woli. Wiąże się to zapewne z tym, że Jan Paweł II wielokrotnie podkreśla w encyklice także wagę ekumenicznego zaangażowania chrześcijan. Żadną miarą nie oznacza to jednak ani osłabienia centralnej roli Eucharystii w życiu Kościoła, ani zawierania ekumenicznych kompromisów związanych z istotą Eucharystii. Pełnia komunii może zostać zrealizowana jedynie przez pełne zjednoczenie przy ołtarzu eucharystycznym. Dlatego też Ojciec Święty przypomina, że droga ku pełnej jedności może być realizowana tylko w prawdzie, a nie na drodze doktrynalnych kompromisów. Papież ukazuje też istotne społeczne implikacje płynące z udziału w misterium Najświętszej Ofiary. Nie jest ona bowiem zamkniętym obrzędem, ale karmieniem się wspólnoty uczniów Jezusa Bożym Słowem oraz Ciałem Chrystusa. Eucharystia ma moc przemieniającą uczestników, która objawia się między innymi przez przynaglenie ich do zaangażowania w budowanie coraz lepszego świata.
Encyklika "Ecclesia de Eucharistia", napisana w dwudziestym piątym roku pontyfikatu Jana Pawła II, jest więc dokumentem wpisującym się w główną linię jego magisterium pontificium, konsekwentnie umacniającego samoświadomość Kościoła otwartego. Jest to więc Kościół coraz lepiej i konkretniej rozumiejący własną wiarę i coraz głębiej tą wiarą żyjący, a zarazem Kościół otwarty na dialog z chrześcijanami innych wyznań i przedstawicielami innych religii oraz ludźmi niewierzącymi, a także pochylający się nad cierpiącymi i ubogimi oraz broniący na całym globie praw człowieka. Jest to Kościół, który swoją moc w tych wszystkich działaniach czerpie z Ofiary Chrystusa, z Eucharystii.
Linki zewnętrzne
Encyklika Ecclesia de Eucharistia w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich
Opracowania nt. encykliki Ecclesia de Eucharistia
- o. Maciej Zięba OP, Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II, Wydawnictwo M, Kraków 2010, s. 115-118 ISBN 9788375952520
- Adam Boniecki, Katarzyna Kolenda-Zaleska, Zrozumieć papieża : rozmowy o Janie Pawle II, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2012 ISBN 9788324019380
- Jan Andrzej Kłoczowski, Zawierzyć prawdzie : o encyklikach Jana Pawła II : próba osobistej lektury, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006 ISBN 8308038875
- Jan Krucina, Co mówi Papież : nauczanie społeczne Jana Pawła II, TUM, Wrocław 2005 ISBN 8388301985
- Encyklika Ecclesia de Eucharistia Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic, do katolików świeckich oraz do wszystkich ludzi dobrej woli o Eucharystii w życiu Kościoła / Jan Paweł II ; komentarz Jan Krucina, TUM, Wrocław 2003 ISBN 8388301497
- Maria Dąbrowska (red.), Eucharystia i kapłan nierozłącznie zjednoczeni miłością Bożą : Światowy Dzień Modlitw o Świętość Kapłanów : 27 czerwca 2003 r. uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2003 ISBN 837014473X
- Władysław Nowak (red.), Misterium Eucharystii : teologia, liturgia, ekumenizm : encyklika Jana Pawła II "Ecclesia de Eucharistia", Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2004 ISBN 8372993386
- Stefan Cichy (red.), Refleksja nad encykliką "Ecclesia de Eucharistia vivit" o Eucharystii w życiu Kościoła : materiały z sympozjum dla osób konsekrowanych pod patronatem Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentow Episkopatu Polski, Jasna Góra, 23-24 października 2003 r., Księgarnia św. Jacka, Katowice 2004 ISBN 837030317X
