Przykazania: Różnice pomiędzy wersjami

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 19: Linia 19:
 
Przykazania nie są narzucone człowiekowi, lecz zostały zapisane w ludzkim sercu jako uniwersalne prawo moralne. Przykazania chronią człowieka przed niszczącą siłą egoizmu, nienawiści i fałszu. Demaskują wszystkie fałszywe bóstwa, które go zniewalają: miłość własną, która odrzuca Boga, żądzę władzy i przyjemności, która niszczy porządek sprawiedliwości, poniża ludzką godność nas samych i naszego bliźniego <ref>Przemówienie „Dziesięcioro Przykazań prawem miłości i wolności człowieka”, góra Synaj, 26.02.2000, 3</ref>. Ich zachowanie oznacza nie tylko wierność Bogu, ale także sobie samemu i swej prawdziwej naturze <ref> por. tamże </ref>. Kościół, broniąc moralności przykazań, stara się stale ukazywać, że stoją one ostatecznie na straży osobowej godności człowieka <ref> por. VS 13; KKK 2070 </ref>. Celem p. jest ochrona dobra osoby, obrazu Bożego, poprzez zabezpieczenie jej dóbr <ref>VS 13; por. VS 72</ref>. Są one darem łaski, powierzonym człowiekowi tylko i wyłącznie dla jego dobra, aby strzec jego godności osobowej i prowadzić go do szczęścia <ref> 52</ref>. Według Papieża, w punkcie, który ukazuje Boże przykazanie, człowiek wybiera pomiędzy dobrem a złem. W pierwszym wypadku – rośnie jako człowiek, staje się bardziej tym, kim ma być. W drugim wypadku – człowiek się degraduje <ref>Przemówienie „Dla chrześcijanina sytuacja nigdy nie jest beznadziejna”, Westerplatte, 12.06.1987, 3 </ref>. (...)
 
Przykazania nie są narzucone człowiekowi, lecz zostały zapisane w ludzkim sercu jako uniwersalne prawo moralne. Przykazania chronią człowieka przed niszczącą siłą egoizmu, nienawiści i fałszu. Demaskują wszystkie fałszywe bóstwa, które go zniewalają: miłość własną, która odrzuca Boga, żądzę władzy i przyjemności, która niszczy porządek sprawiedliwości, poniża ludzką godność nas samych i naszego bliźniego <ref>Przemówienie „Dziesięcioro Przykazań prawem miłości i wolności człowieka”, góra Synaj, 26.02.2000, 3</ref>. Ich zachowanie oznacza nie tylko wierność Bogu, ale także sobie samemu i swej prawdziwej naturze <ref> por. tamże </ref>. Kościół, broniąc moralności przykazań, stara się stale ukazywać, że stoją one ostatecznie na straży osobowej godności człowieka <ref> por. VS 13; KKK 2070 </ref>. Celem p. jest ochrona dobra osoby, obrazu Bożego, poprzez zabezpieczenie jej dóbr <ref>VS 13; por. VS 72</ref>. Są one darem łaski, powierzonym człowiekowi tylko i wyłącznie dla jego dobra, aby strzec jego godności osobowej i prowadzić go do szczęścia <ref> 52</ref>. Według Papieża, w punkcie, który ukazuje Boże przykazanie, człowiek wybiera pomiędzy dobrem a złem. W pierwszym wypadku – rośnie jako człowiek, staje się bardziej tym, kim ma być. W drugim wypadku – człowiek się degraduje <ref>Przemówienie „Dla chrześcijanina sytuacja nigdy nie jest beznadziejna”, Westerplatte, 12.06.1987, 3 </ref>. (...)
  
−
 
+
==Przypisy==
 +
{{Przypisy}}
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==

Wersja z 13:56, 8 lut 2018

Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014
Autor hasła: ks. Janusz NAGÓRNY

Przykazania – biblijne określenie prawa moralnego; wskazuje na Boga, jako Tego, który „przykazuje” (nakazuje czynić dobro; zakazuje czynić zło). Wśród wielu przykazań szczególne miejsce zajmuje Dekalog. Największym przykazaniem jest nakaz miłości, ogłoszony przez Jezusa jako „nowe przykazanie”. W nim streszczają się wszystkie inne przykazania.


Nauczanie Jana Pawła II nt. przykazań

Jan Paweł II, wskazując na miejsce i rolę przykazań w moralności chrześcijańskiej, powołuje się wyraźnie na orędzie biblijne, zarówno w odniesieniu do Dekalogu, jak i do nauczania Chrystusa. Według Papieża, dar przykazań na górze Synaj z jednej strony objawia, kim jest Bóg, a z drugiej – objawia człowieka samemu człowiekowi. Synaj wznosi się w samym sercu prawdy o człowieku i o jego przeznaczeniu [1] . Chrystus jest kluczem do zrozumienia Pisma Świętego, centrum ekonomii zbawienia, żywą i wieczną więzią między Starym i Nowym Przymierzem [2]. Dlatego w Nim mieści się najgłębszy sens p. Dekalog, chociaż stanowi dziedzictwo Starego Przymierza, został potwierdzony przez Chrystusa jako moralny fundament Nowego Przymierza [3]. Papież podkreśla, że Dekalog trzeba odczytywać w kontekście całego orędzia Chrystusa, a zwłaszcza Jego „Kazania na Górze”: Te dwie góry: Synaj i Góra Błogosławieństw, ukazują nam przewodnik po naszym chrześcijańskim życiu i podsumowanie naszych obowiązków wobec Boga i bliźnich [4].

Przykazania Boże zostały najpierw wpisane w sercu człowieka; ich ogłoszenie i nadanie w ramach Przymierza stanowi potwierdzenie ich obecności w świadomości moralnej człowieka, a jednocześnie potwierdzenie ich zobowiązującej mocy [5]. Stanowią one niczym niezastąpioną syntezę zbawczej mądrości [6]. Wyliczając wszystkie przykazania Dekalogu, Jan Paweł II stwierdza: Oto zrąb moralności dany człowiekowi przez Stwórcę. Dekalog dziesięciu Bożych słów wypowiedzianych z mocą na Synaju i potwierdzonych przez Chrystusa w Kazaniu na Górze w kontekście ośmiu błogosławieństw. Stwórca, który jest zarazem najwyższym prawodawcą, wpisał w serce człowieka cały porządek prawdy. Porządek ten warunkuje dobro i ład moralny, i przez to jest podstawą godności człowieka stworzonego na obraz Boży. Przykazania zostały dane dla dobra człowieka, dla jego dobra osobistego, rodzinnego i społecznego. One są naprawdę drogą dla człowieka [7].

Podkreślając rolę przykazań w życiu chrześcijańskim, Papież odnosi się do współczesnej sytuacji, kiedy to wielu ludzi dystansuje się wobec nich. Stwierdza: Podnosi się pytania takie, jak: czy Boże przykazania, wpisane w serce człowieka i stanowiące element Przymierza, mogą rzeczywiście być światłem dla codziennych decyzji podejmowanych przez poszczególnych ludzi i całe społeczności? Czy można być posłusznym Bogu, a więc miłować Boga i bliźniego, nie przestrzegając tych przykazań w każdej sytuacji?. Papież wiąże tego typu wątpliwości z faktem kwestionowania istnienia wewnętrznego i nierozerwalnego związku pomiędzy wiarą a moralnością [8]. Mówi także, że pokusa urządzania świata i swego życia bez Boga albo wbrew Bogu, bez Jego przykazań, bez Ewangelii, istnieje i zagraża również nam. A życie ludzkie i świat zbudowany bez Boga w końcu obracają się przeciw człowiekowi [9].

Wiele ludzi odrzuca przykazania, traktując je jako „zamach” na ludzką wolność, wychodząc z fałszywego przekonania, że istnieje antynomia między prawem moralnym a sumieniem, między naturą a wolnością [10]. Tymczasem, wbrew tym koncepcjom, wolność człowieka i prawo Boże – wyrażone także w formie p. – nie tylko nie są ze sobą sprzeczne, ale przeciwnie: wzajemnie się do siebie odwołują i wzajemnie siebie potrzebują. Co więcej, człowiek jest wolny od chwili, kiedy może pojąć i przyjąć Boże przykazania. Jan Paweł II stwierdza wyraźnie: Prawo Boże nie umniejsza zatem, a tym bardziej nie eliminuje wolności człowieka, przeciwnie – jest jej gwarancją i sprzyja jej rozwojowi [11]. Prawdziwa wolność człowieka i prawo Boże spotykają się i wzajemnie się przenikają [12].

Podważanie sensu przykazań wiąże się z relatywizmem i etycznym indywidualizmem, kiedy to człowiek stawia siebie samego na piedestale decydującej normy. Relatywizm nie tyle odrzuca same przykazania, co raczej pozwala na ich dowolną interpretację. Ma on swoje ostateczne źródło w oderwaniu ludzkiej wolności od prawdy. Nie wolno nie widzieć destrukcyjnej roli takiej wizji dla ludzkiej moralności: Niektóre panujące opinie stwarzają wrażenie, że nie ma już takiej wartości moralnej, którą należy uznawać za niezniszczalną i absolutną […]. Podaje się w wątpliwość zbawczą moc prawdy, pozostawiając samej wolności, oderwanej od wszelkich obiektywnych uwarunkowań, zadanie samodzielnego decydowania o tym, co dobre, a co złe [13].

Przykazania nie są narzucone człowiekowi, lecz zostały zapisane w ludzkim sercu jako uniwersalne prawo moralne. Przykazania chronią człowieka przed niszczącą siłą egoizmu, nienawiści i fałszu. Demaskują wszystkie fałszywe bóstwa, które go zniewalają: miłość własną, która odrzuca Boga, żądzę władzy i przyjemności, która niszczy porządek sprawiedliwości, poniża ludzką godność nas samych i naszego bliźniego [14]. Ich zachowanie oznacza nie tylko wierność Bogu, ale także sobie samemu i swej prawdziwej naturze [15]. Kościół, broniąc moralności przykazań, stara się stale ukazywać, że stoją one ostatecznie na straży osobowej godności człowieka [16]. Celem p. jest ochrona dobra osoby, obrazu Bożego, poprzez zabezpieczenie jej dóbr [17]. Są one darem łaski, powierzonym człowiekowi tylko i wyłącznie dla jego dobra, aby strzec jego godności osobowej i prowadzić go do szczęścia [18]. Według Papieża, w punkcie, który ukazuje Boże przykazanie, człowiek wybiera pomiędzy dobrem a złem. W pierwszym wypadku – rośnie jako człowiek, staje się bardziej tym, kim ma być. W drugim wypadku – człowiek się degraduje [19]. (...)

Przypisy

  1. ↑ Przemówienie „Dziesięcioro Przykazań prawem miłości i wolności człowieka, góra Synaj, 26.02.2000, 4
  2. ↑ por.Veritatis Splendor 15
  3. ↑ por. Homilia, Koszalin, 1.06.1991, 3
  4. ↑ Homilia na Górze Błogosławieństw, Korazim, 24.03.2000, 2
  5. ↑ por. Przemówienie „Dla chrześcijanina sytuacja nigdy nie jest beznadziejna”, Westerplatte, 12.06.1987, 3
  6. ↑ Homilia, Białystok, 5.06.1991, 4
  7. ↑ Homilia, Elbląg, 6.06.1999, 3
  8. ↑ Veritatis Splendor 4, por. VS 88-89
  9. ↑ Homilia, Elbląg, 6.06.1999, 4
  10. ↑ Veritatis Splendor 32, por. VS 54
  11. ↑ Veritatis Splendor 35
  12. ↑ por. Veritatis Splendor 41
  13. ↑ Veritatis Splendor 84
  14. ↑ Przemówienie „Dziesięcioro Przykazań prawem miłości i wolności człowieka”, góra Synaj, 26.02.2000, 3
  15. ↑ por. tamże
  16. ↑ por. VS 13; KKK 2070
  17. ↑ VS 13; por. VS 72
  18. ↑ 52
  19. ↑ Przemówienie „Dla chrześcijanina sytuacja nigdy nie jest beznadziejna”, Westerplatte, 12.06.1987, 3

Bibliografia

Dzieła Jana Pawła II

  • encyklika Centesimus annus, 55;
  • encyklika Evangelium vitae, 52; 75;
  • encyklika Veritatis splendor,4; 11-13; 15-16; 18; 20-27; 32; 35; 41; 52-54; 75; 79; 84; 88-89; 95-97; 103.
  • Przemówienia: „Dziesięcioro Przykazań prawem miłości i wolności człowieka”, góra Synaj, 26.02.2000; „Dla chrześcijanina sytuacja nigdy nie jest beznadziejna”, Westerplatte, 12.06.1987; Homilie: Koszalin, 1.06.1991; Białystok, 5.06.1991; Elbląg, 6.06.1999; na Górze Błogosławieństw, Korazim, 24.03.2000.


Inne dokumenty Kościoła

  • Katechizm Kościoła Katolickiego 2070.


Publikacje pozostałych autorów

  • S. Rosik. Wezwania i wybory moralne. Refleksje teologicznomoralne. Lublin 1992;
  • Tenże. Autonomia w moralności: uprawnienie czy uzurpacja? W: Śladami Boga i człowieka. Księga pamiątkowa ku czci ks. prof. dr. hab. Jana Kowalskiego. Red. J. Orzeszyna. Kraków 2000;
  • J. Nagórny. Kościół nakazów i zakazów? Współczesne zakwestionowanie „moralności przykazań”. W: Przykazania kościelne dzisiaj. Przesłanie moralne Kościoła. Red. J. Nagórny, J. Gocko. Lublin 2001.


Zobacz także

Źródło: „http://www.wikijp2.pl/index.php?title=Przykazania&oldid=12815”