Halina Kwiatkowska

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Halina Kwiatkowska z domu Królikiewiczówna (ur. 25 kwietnia 1921 w Bochni) – polska aktorka, pedagog. Rozpoczęła studia na wydziale polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, niestety z powodu wybuchu II wojny światowej skończyła tylko I rok. Żona pisarza Tadeusza Kwiatkowskiego, z którym ma córkę Monikę Katarzynę Wysogląd-Majewską. Przez 72 lata przyjaźniła się z papieżem Janem Pawłem II, z którym w latach szkolnych i studenckich dzieliła pasję teatrem. Występowali wspólnie na scenie szkolnej i w Teatrze Rapsodycznym. Związana na stałe ze scenami teatrów krakowskich. Zagrała 64 ważne role w spektaklach Mieczysława Kotlarczyka, Bronisława Dąbrowskiego, Władysława Krzemińskiego, Konrada Swinarskiego, Józefa Szajny, Jerzego Jarockiego, Zygmunta Hübnera. Artystka kabaretowa – grała na scenie kabaretu w Jamie Michalika. Pedagog w krakowskiej PWST.

Związki z Karolem Wojtyłą/Janem Pawłem II

Lata szkolne w Wadowicach

Ojciec Haliny - Jan Królikiewicz - w 1934 r. został dyrektorem męskiego gimnazjum im. Marcina Wadowity w Wadowicach, do którego uczęszczał Karol Wojtyła. Halina - uczennica równoległej klasy w żeńskim gimnazjum im. Jadwigi Mościckiej spotyka się z Wojtyłą w koedukacyjnym szkolnym kółku dramatycznym. W latach 1934-1938 kółko dało wiele przedstawień, z czego najważniejsze były: Antygona Sofoklesa, Balladyna Juliusza Słowackiego i Śluby panieńskie Aleksandra Fredry. "Antygonę" papież Jan Paweł II wspominał podczas spotkania z wiernymi w Wadowicach w 1999 r. fragment przemówienia W sposób szczególny zapadła w pamięć Halinie Kwiatkowskiej inscenizacja "Balladyny". Jeden z uczniów, który miał odegrać rolę Kostryna, dzień przed spektaklem przyniósł do szkoły pukawkę-pistolet zabawkę i zaczął grozić nim nauczycielowi, gdy ten chciał wstawić mu dwóję. Dyrektor szkoły zabronił więc, w ramach kary, grać mu w przedstawieniu. Karol uratował sytuację, zobowiązał się bowiem do zagrania dwóch ról w tej inscenizacji. Kirkora, rolę przypisaną mu od początku i Kostryna właśnie. Tłumaczył, że Kirkor ginie dość wcześnie, więc zdąży się przebrać i ucharakteryzować do drugiej roli. Mimo braku próby zagrał tę rolę bezbłędnie, nie zmieniając ani wersu i dokładnie wiedząc gdzie i kiedy powinien znaleźć się na scenie. "Śluby panieńskie" przygotowywano z wielką dbałością o scenografię i kostiumy, które wypożyczono aż z Krakowa. Ze spektaklem tym kółko teatralne jeździło po okolicznych szkołach. Interesują się teatrem także poza próbami. Czytają recenzje w Wiadomościach literackich, Ilustrowanym Kurierze Codziennym. Halina Kwiatkowska wspomina też jak wielkim sercem wykazał się młody Karol odwiedzając chorą na gruźlicę koleżankę - Zosie Grzybkównę, którą podtrzymywał na duchu i przygotowywał na te najgorsze chwile. Widywała go z okna swego mieszkania jak bronił bramki w tzw. Szczypiorniaku. Halina i Karol, jak i cała szkoła, uczestniczyli w wieczorze poetyckim Kazimiery Rychterówny, wielkiej wówczas aktorki. Oboje zachwyceni występem ośmielili się pójść za kulisy i poprosić ją o to, by została jurorem w ich szkolnym konkursie recytatorskim. Zauroczona dwójką młodych pasjonatów Rychterówna zgodziła się i za miesiąc pojawiła się w Wadowicach. Zarówno Halina, jak i Karol startowali w konkursie. Wojtyła recytowal "Promethidiona" Norwida, a Halina "Deszcz jesienny" Staffa. Laur zwycięzcy otrzymała Halina, która wspomina, że po latach jeszcze Karol będący już Janem Pawłem II "za każdym razem śmiał się, groził mi palcem i mówił „Tyś mnie wtedy pokonała”. W 1938 r. oboje zdają maturę. Dla wszystkich było oczywistym, że będą podążać drogą aktorstwa, jednak ich rodziny przekonały ich, że aby zostać dobrym aktorem trzeba mieć też bardzo dobrą wiedzę ogólną o świecie, literaturze, historii, filozofii. Stad też oboje znaleźli się na I roku polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Lata studenckie i wojenne w Krakowie

Na roku z nimi byli także m.in.: Wojciech Żukrowski, Tadeusz Hołuj, Juliusz Kydryński, Marian Pankowski, Jerzy Lau, Tadeusz Kwiatkowski. Bardzo często organizowali sobie wieczorki poetyckie, na których czytali swoje prace i poezję współczesną. Halina wspomina, że Karol zawsze czytał tylko swoje wiersze, które im się niespecjalnie podobały. Uważali, że są zbyt staroświeckie, choć zawsze miały bardzo mocną, głęboką filozoficzną tezę. Pod koniec I roku nawet mieli wieczór literacki pt. "Drogą topolowy most", biletowany w budynku krakowskiego Domu Katolickiego (obecnie filharmonia). Każdy z nich zarobił wtedy na głowę 2 zł. Wszyscy poszli potem do miodosytni oprócz Karola, który poszedł się uczyć. Halina wspomina przedstawienie Kawaler księżycowy Studia 39 w Krakowie, z rolą Byka granego przez Karola Wojtyłę. Ponieważ Wojtyła znany był z bujnej, a nieujarzmionej nigdy czupryny, koledzy ułożyli o nim taki dwuwiersz: Młodym rybom brak podniebień czy Wojtyła ma już grzebień? "Po sesji na tablicy ogłoszeń w naszym Gołębinku" (przy ul. Gołębiej 20), gdzie odbywała się większość wykładów polonistyki, ukazał się plan na następny, drugi rok studiów, 1939/40. To wtedy Karol, zapoznawszy się z treścią programu, przejechał po nim palcem i mruknął do siebie: Nie, to nie jest to... " [1] Gdy wychucha wojna Halina wraca do Wadowic, ale często przyjeżdża do Krakowa, gdzie miała licznych przyjaciół. Pokonywała zieloną granicę i przewoziła m.in. korespondencję między Mieczysławem Kotlarczykiem a Karolem Wojtyłą. Właśnie w tej korespondencji tkwiły zapowiedź i zalążek Teatru Słowa, o którym obaj marzyli. Listy Lolka zachowały się do dziś - pełne nadziei i planów związanych z przyszłym polskim teatrem. [2] W 1941 roku Halina mieszka ponownie w Krakowie udzielając lekcji na tajnych gimnazjalnych kompletach i włącza się w teatralne projekty Karola Wojtyły i Mieczysława Kotlarczyka, który też do Krakowa w końcu się przeprowadza. Do aktorskiej trójki z Wadowic dołączają jeszcze: Danuta Michałowska i Krystyna Dębowska. Ta piątka przygotowała siedem podziemnych premier Teatru Rapsodycznego. Próby odbywały się w mieszkaniu Karola na ul. Tynieckiej 10 zwanego katakumbami. "Karol Wojtyła był utalentowanym aktorem o wspaniałej pamięci, pięknym głosie i nienagannej dykcji. Cechowała go też, jak i w życiu, pewna odrębność, którą trudno określić. W miarę prób i granych spektakli nie rozbudowywał swej roli aktorskimi szczegółami, wręcz przeciwnie, budował postać w coraz bardziej ascetyczny sposób, dążąc do przekazania jej głębi". Podczas przedstawienia "Pana Tadeusza" na Karola szczególną uwagę zwrócił Juliusz Osterwa. Reżysera zachwyciła głębia i dojrzałość młodego aktora, a także trwanie w skupieniu mimo hałasu niemieckiej "szczekaczki" za oknem. W 1942 r. Karol Wojtyła informuje przyjaciół, że zaczyna studiować teologię. Tadeusz Kudliński, opiekun Teatru Rapsodycznego starał się odwieść Karol od tego pomysłu odbywając z nim długą, nocą rozmowę. Podobno powoływał się nawet na przypowieść o talentach, które należy mnożyć, wierzył bowiem, że Karol ma nieprzeciętny talent aktorski. Jedyne co udało mu się uzyskać to tyle, że Karol odstąpił od pomysłu wstąpienia do klasztoru karmelitów bosych, a wybrał kapłaństwo świeckie. Nadal jednak brał udział jeszcze w próbach i wszystkich siedmiu przedstawieniach.

Lata powojenne

W 1946 r. Halina urodziła córkę, którą w kilka dni po mszy prymicyjnej ochrzcił w domu Kwiatkowskich Karol Wojtyła. Ponieważ wyjeżdżał niemal zaraz potem do Rzymu przyszedł do domu Kwiatkowskich z bagażem, co Halina wspomina: "miał przy sobie podobna do konduktorskiej torbę, którą zostawił w przedpokoju. Obok leżała paczuszka, owinięta w gruby, szary papier, który się nieco rozchylił. Zobaczyłyśmy z matką prowiant przygotowany na podróż - dwie grube kromki czarnego chleba, przełożone plasterkiem żółtej słoniny. Czasy nie były lekkie, ale udało nam się z mamą przygotować poczęstunek dla gości - przepakowałyśmy więc prowiant księdzu, dodając trochę naszych skromnych smakołyków. Karol Wojtyła nigdy nie dbał o własne wygody (...)". W 1975 r. uczestniczyła w spotkaniu Karola Wojtyły i Konrada Swinarskiego wpominając, że była to bardzo długa, niezwykle frapująca rozmowa dwóch wielkich osobowości o historii świata, literatury, literatury romantycznej, mesjanizmu, samych "Dziadów" i przedstawienia i radził Konradowi jakie miejsca możnaby wykorzystać w tej katedrze londyńskiej, żeby uwypuklić najstarsze obrazy tej katedry, obrazy, zaułki, o tym jak wykorzystać londyńską katedrę. Halina Kwiatkowska twierdzi, że posiadała rękopis dramatu "Hiob" - niestety zaginął. W 1978 r. otrzymała maszynopis dramatu "Przed sklepem jubilera", który wspólnie z Jerzym Bińczyckim i Tadeuszem Malakiem odczytała w Klubie Literatów po raz pierwszy. "W Kurii odbywały się coroczne spotkania wigilijne, tzw. opłatki dla aktorów. Przychodziło na nie mnóstwo ludzi. Ich atmosfera była niezwykle serdeczna i ciepła." Karol Wojtyła utrzymywał kontakt z przyjaciółmi. Pojawił się w Wadowicach na dziesięcioleciu matury w 1948 r., nie opuszczał spotkań kolegów polonistów, ani jubileuszy Teatru Rapsodycznego. Halina Kwiatkowska zorganizowała też trzy jubileusze matury gdy Karol Wojtyła był już Papieżem. 50-lecie (1988 r.) w Rzymie oraz 55- (1994 r.) i 60-lecie (1998 r.) w Castel Gandolfo. Ostatnie spotkanie z wadowckimi przyjaciółmi z lat szkolnym miało miejsce w Krakowie w 2002 r. podczas ostatniej pielgrzymki do Polski. Pamiętał o każdym nauczycielu bądź przyjacielu z lat młodości; "na każdym z pogrzebów odczytywano list od Karola Wojtyły z serdecznymi wspomnieniami o zmarłym. Przysyłał je zawsze, najpierw jako ksiądz, potem biskup, arcybiskup, wreszcie papież Jan Paweł II." Prywatne audiencje m.in. w 1979 r. w Castel Gandolfo, w 1985 r. w Watykanie; wzięła udział w audycji włoskiej telewizji RAI UNO z okazji dwudziestolecia pontyfikatu w 1998 r.

Wspomnienia o Karolu Wojtyle

  • „Wojtyła nigdy nie pozwalał odpisywać zadań, ale miał wielką cierpliwość do tłumaczenia danego tematu koledze, który nie umiał sobie poradzić. Cieszył się szacunkiem u swoich kolegów.”
  • „Karol był chłopcem odrębnym. Polegało to na tym, że był no naprawdę niesłychanie pobożny i to zwracało uwagę, często leżą krzyżem w kaplicy Matki Boskiej, opowiadali chłopcy, że jak przychodzili do niego umówieni na wspólną naukę, to często czekali obok, a on w następnym pokoju głośno jeszcze kończył się modlić."
  • „pierwszą pielgrzymkę w 1979 roku zapamiętałam w szczególny sposób, bo my wtedy w jarzmie komunistycznych rządów mieliśmy głowy opuszczone do ziemi, znękani i stal się cud, bo on te nasze głowy potrafił podnieść do góry. Tego nigdy nie zapomnę. To mnie zawsze wzrusza jak o tym mówię.”
  • „Siedziałam obok i widziałam jaki jest zmęczony, jaki jest chory, jak ciężko mówił, jak nie mógł chodzić, ale uśmiechał się do nas i znowu się wypytywał z tym błyskiem w oku, a co robimy, a co się u nas dzieje, a potem popatrzył po nas wszystkich i powiedział: „wiecie co, z nas wszystkich tylko ja nie jestem na emeryturze.”
  • "On miał ostatnią operację tchawicy w klinice Gemelli, potem na swoje postanowienie przeniesiono go do jego siedziby z tym sławnym oknem, rozeszła się wiadomość, że on się w tym oknie pokaże, te wszystkie tłumy spod kliniki przeniosły się pod tę jego siedzibę i rzeczywiście on się ukazał w oknie, było słońce i na pewno przygotował się do jakiegoś zdania, bo już mówiono, że on potrafi już coś powiedzieć, ale on stał w tym oknie i nie mógł powiedzieć ani słowa, nie mógł niczego wykrztusić, on aktor stał niemo, patrzył na tę publiczność swoja kochającą go i wycofał się. Zamknięto to okno, nastała cisza.”

Spektakle

  • 2006 - Tartuffe Molière
  • 1993 - Zemsta Alekasnder Fredro
  • 1990 - Ogłoszenie matrymonialne Autor,
  • 1987 - Pięćdziesiąt dukatów Obsada aktorska (Dama I),
  • 1985 - Zabawa z ogniem (1985) Obsada aktorska (Matka),
  • 1984 - Granica (1984) Obsada aktorska,
  • 1983 - Dziady (1983) Obsada aktorska (wieśniaczka, Dama I),
  • 1981 - Końcówka Samuel Beckett
  • 1979 - Egzamin Jan Paweł Gawlik
  • 1979 - Wesołe kumoszki z Windsoru Obsada aktorska (Pani Chybka),
  • 1979 czy 1074??? - Wyzwolenie (1979) Obsada aktorska (Zosia),
  • 1974 - Kopeć Janczarski Jacek
  • 1973 - Kruki Obsada aktorska (Pani de Saint Genis),
  • 1971 - Pigmalion (1971) Obsada aktorska (Pani Hill),
  • 1973 - Hyde Park Adam Kreczmar
  • 1973 - Dziady Adam Mickiewicz
  • 1971 - Śluby panieńskie Aleksander Fredro
  • 1970 - Cena Arthur Miller
  • 1969 - W co się bawić Młynarski Wojciech REŻYSERIA PWST
  • 1969 - Kurdesz Bryll Ernest
  • 1968 - Czarna komedia Peter Shaffer
  • 1968 czy 1967??? - Cymbelin William Shakespeare Obsada aktorska (Królowa),
  • 1967 - Niebezpieczne związki Reżyseria, Obsada aktorska,
  • 1967 - Oni Stanisław Ignacy Witkiewicz
  • 1967 - Nowe Wyzwolenie Stanisław Ignacy Witkiewicz
  • 1966 - Zmierzch Izaak Babel
  • 1965 - Nieboska komedia Zygmunt Krasiński
  • 1965 - Zaproszenie do zamku Jean Anouilh
  • 1964 - Ktoś nowy Marek Domański
  • 1964 - Szczęście rodzinne Tadeusz Kwiatkowski
  • 1964 - Oskarżeni Jarecki A., Osiecka A. - OPRACOWANIE PIOSENEK PWST
  • 1962 - Jaśnie pan Nikt Lope de Vega
  • 1962 - Teatr Klary Gazul Prosper Merimee
  • 1961 - Skandal w Hellbergu Jerzy Broszkiewicz
  • 1961 - Śmierć gubernatora Kruczkowski Leon
  • 1960 - Romans z wodewilu Władysław Krzemiński
  • 1960 - Apelacja Villona Kazimierz Barnaś
  • 1958 - Jaki piękny dzień! Michel de Ghelderode
  • 1957 - Oddajmy się marzeniu Guitry Sacha
  • 1957 - Antygona Jean Anouilh
  • 1956 - Huzarzy Breal Pierre Aristide
  • 1956 - Dom Bernardy Alba Federico Garcia Lorca
  • 1954 - Wiśniowy sad Antoni Czechow
  • 1953 - Jegor Bułyczow i inni Maksym Gorki
  • 1951 - W Błędomierzu Jarosław Iwaszkiewicz
  • 1950 - Obcy cień Konstanty Simonow
  • 1950 - Balladyna Juliusz Słowacki
  • 1950 - Pies ogrodnika Lope de Vega
  • 1949 - Traktor i dziewczyna Tadeusz Kwiatkowski, Wilhelm Mach, Stefan Otwinowski
  • 1949 - Mickiewicz Adam Mickiewicz
  • 1949 - Trzy siostry Antoni Czechow
  • 1948 - Romans z wodewilu Władysław Krzemiński
  • 1948 - Madame Sans-Gene Victorien Sardou
  • 1948 - Klub kawalerów Michał Bałucki
  • 1947 - Szklanka wody Eugene Scribe
  • 1947 - Śluby panieńskie czyli magnetyzm serca Aleksander Fredro
  • 1947 - Samuel Zborowski Juliusz Słowacki
  • 1946 - Mieszczanie Maksym Gorki
  • 1946 - Noc wigilijna układ tekstu Mieczysław Kotlarczyk
  • 1945 - Bajka Leopold Staff
  • 1945 - Hymny Jan Kasprowicz
  • 1945 - Beniowski Juliusz Słowacki
  • 1945 - Pan Tadeusz Adam Mickiewicz
  • 1941 - Król Duch Juliusz Słowacki
  • Godzina Wyspiańskiego
  • Portret artysty wg. Stanisława Wyspiańskiego

Filmografia

  • 1958 – Popiół i diament (pułkownikowa Katarzyna Staniewiczowa, szwagierka Szczuki)
  • 1968 – Lalka (Krzeszowska)
  • 1971 – Wiktoryna czyli czy pan pochodzi z Beauvais (rozmówczyni Piotra na obiedzie)
  • 1978 – 07 zgłoś się (Amerykanka na przejściu granicznym w odc. 6)
  • 1980 – Z biegiem lat, z biegiem dni... (w odc. 3)
  • 1987 – Śmierć Johna L.
  • 1988 – Oszołomienie
  • 1996 – Opowieść o Józefie Szwejku i jego drodze na front (baronowa w odc. 1)
  • 2004 – Karol. Człowiek, który został papieżem (stara kobieta)
  • 2007 – Am Ende kommen Touristen (Zofia Krzemińska, siostra Stanisława)

Odznaczenia i nagrody

  • Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2007)
  • Medal Prezydenta Krakowa "Honoris Gratia" (2011)
  • Nagroda Honorowa Fundacji Kultury Polskiej za rok 2008
  • Nagroda Krakowska Książka Miesiąca (marzec 2002)
  1. ↑ PRZYPIS
  2. ↑ PRZYPIS "Wielki kolega"


Bibliografia

  • Porachunki z pamięcią. - Kraków : Oficyna Wydawnicza Kwadrat, 2002. ISBN 83-915586-0-6
  • Wielki kolega. – Kraków : Kwadrat, 2003. (4 wydania) ISBN 83-915586-7-5
  • Boyowym szlakiem czyli A to ci kabaret : Jama Michalika : kabaret satyryczno-literacki 1960-1990. - Kraków : Kwadrat, 2004. Współautor Bruno Miecugow. ISBN 83-915586-9-X
  • Damą być... ba!. Warszawa : Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, 1988. Współautor Ewa Otwinowska ISBN 83-85000-33-X
  • 115 anegdot z autopsji Haliny Kwiatkowskiej. - Warszawa : Oficyna Wydawnicza Teatru Rampa na Targówku, 2010. ISBN 978-83-908677-2-4
  • Nie ma takiej świętej. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Kwadrat", 2011. ISBN 978-83-926299-8-6


Linki zewnętrzne

Źródło: „http://www.wikijp2.pl/index.php?title=Halina_Kwiatkowska&oldid=338”