Pastores dabo vobis

Treść hasła pochodzi z publikacji „Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II”, Wydawnictwo M, Kraków 2010
Autor hasła: o. Maciej Zięba OP

Pastores dabo vobis (Kapłani - darem Bożym) - Adhortacja Pastores dabo vobis, opublikowana 25 marca 1992 r., „o formacji kapłanów w świecie współczesnym” jest efektem papieskiej refleksji nad wynikami prac Synodu Biskupów, który zgromadził się w październiku 1990 r. w Wiecznym Mieście. Interesujący jest kontekst powstania dokumentu, gdyż w tym samym dniu Jan Paweł II opublikował bullę dokonującą nowego podziału polskich diecezji (zwiększając ich liczbę o 50 proc.). Decyzja ta była zarazem wcielaniem w życie niektórych idei zawartych w Pastores dabo vobis. Dzięki temu bowiem biskupi znacznie zbliżyli się do księży (i do wiernych świeckich) w swojej diecezji, powstały też nowe, mniejsze, mające bardziej wspólnotowy charakter seminaria. Zarazem ogólny język adhortacji skłonił Ojca Świętego – jak później wyznał – do podjęcia decyzji o napisaniu autobiograficznej książki o kapłaństwie, która ukazała się cztery lata później pod tytułem Dar i Tajemnica.

Tezy adhortacji

Adhortacja składa się z sześciu rozdziałów, zatytułowanych cytatami biblijnymi, odnoszącymi się do kapłaństwem.

Rozdział pierwszy – „Z ludzi wzięty” – omawia problem wyzwań stojących przed formacją kapłanów, która zawsze nosi w sobie napięcie – by z jednej strony, pozostawać niezmienną, bo jej celem jest upodobnianie kandydata do kapłaństwa do postaci Chrystusa-kapłana; a z drugiej – by troszczyć się o to, aby posługę kapłańską dostosować do każdej epoki i każdego środowiska. Czasy współczesne – pisze Jan Paweł II – przynoszą różnorakie wyzwania. Są wśród nich zjawiska pozytywne: rozpowszechnione pragnienie sprawiedliwości i pokoju, troska o środowisko naturalne, nowe możliwości ewangelizacyjne w różnych częściach świata. Trzeba jednak dostrzec rozprzestrzenianie się sekt (także po to, aby dokonać w Kościele rachunku sumienia dotyczącego wiarygodności świadczenia o Ewangelii), nadmierne podkreślanie podmiotowości osoby prowadzące do indywidualizmu, rozpowszechnienie się praktycznego i egzystencjalnego ateizmu oraz nieludzkich i niesprawiedliwych form kapitalizmu. Często współczesna kultura fascynuje młodych ludzi kultem konsumpcji lub koncepcją wolności używanej do pomnażania dominacji i zaspokajania pożądań. W Kościele wśród negatywów wymienić należy ignorancję religijną wielu wierzących, źle pojmowany pluralizm teologiczny i subiektywizację wiary. Dostrzec jednak też trzeba, że młodzi ludzie rzadziej niż w poprzednim pokoleniu zamykają się w kontestacji, dążeniu do anarchii i wysuwaniu utopijnych roszczeń, natomiast częściej poszukują swoich religijnych korzeni i angażują się w działalność ruchów i stowarzyszeń.

Rozdział drugi – „Namaścił mnie i posłał” – poświęcony naturze i misji kapłaństwa, zajmuje się problemem tożsamości kapłańskiej, mocno naruszonej przez „błędne, niekiedy świadomie tendencyjne interpretowanie nauki Magisterium soborowego”. Ukazuje więc biblijne nauczanie o sensie i sposobie sprawowania kapłaństwa oraz ścisły, egzystencjalny i sakramentalny związek kapłana z Chrystusem. „Prezbiterzy są zatem powołani do przedłużania obecności Chrystusa, jedynego i Najwyższego Pasterza, poprzez naśladowanie Jego stylu życia i ukazywanie Go w sposób przejrzysty powierzonej im owczarni”.

Podstawowym tematem rozdziału trzeciego – „Duch Pański spoczywa na mnie” – omawiającego życie duchowe kapłana, jest miłość pasterska, która sprawia, że życie kapłańskie staje się służbą. Papież przypomina piękne słowa św. Augustyna: „Kto jest głową ludu, musi przede wszystkim zdać sobie sprawę z tego, że jest on sługą wielu. I niech nie gardzi rolą sługi, powtarzam, niech nie gardzi rolą sługi wielu, ponieważ nie wzgardził staniem się naszym sługą Pan nad panami”.

Rozdział czwarty – „Chodźcie a zobaczycie” – rozważa naturę powołania i jego włączenie w strukturę Kościoła. Powołanie bowiem, które jest wolną odpowiedzią na Boży dar, ze swej natury wywodzi się „z” Kościoła, dokonuje się „w” Kościele i jest „dla” Kościoła. Dlatego tak ważne jest roztropnie prowadzone duszpasterstwo powołań, w które włącza się biskup, kapłani, rodziny, wychowawcy i katecheci, a także różne ruchy i grupy świeckich chrześcijan.

Rozdział piąty – „Ustanowił Dwunastu, aby mu towarzyszyli” – poświęcony jest formacji kandydatów do kapłaństwa. Jan Paweł II mocno podkreśla znaczenie wspólnoty formujących, formacji filozoficznej, teologicznej i duchowej. Pisze też, że „przyszli kapłani powinni rozwijać w sobie zespół ludzkich cech, bez których nie można kształtować osobowości zrównoważonych, silnych i wolnych, zdolnych dźwigać ciężary duszpasterskiej odpowiedzialności. Potrzebne więc jest wychowanie do umiłowania prawdy, do prawości i rzetelności, do szacunku wobec każdej osoby, do poczucia sprawiedliwości, do wierności danemu słowu, do prawdziwego współczucia, do konsekwentnego postępowania, a zwłaszcza do zrównoważonego sądu i zachowania”.

W ostatnim rozdziale Ojciec Święty podkreśla znaczenie formacji stałej, zarówno intelektualnej jak i duchowej, niezależnie od wieku i warunków życia; adhortację apostolską Pastores dabo vobis kończy papieska modlitwa do Maryi, Matki kapłanów:

Maryjo,

Matko Jezusa Chrystusa i Matko kapłanów,

przyjmij ten tytuł, którym Cię obdarzamy,

by oddać cześć Twemu macierzyństwu

i wraz z Tobą kontemplować Kapłaństwo

Twego Syna i Twoich synów…

Matko Jezusa Chrystusa,

byłaś z Nim u początków jego życia i Jego misji,

szukałaś Go wśród tłumów, gdy nauczał,

stałaś przy Nim,

gdy został wywyższony ponad ziemię,

wyniszczony przez jedyną i wieczną ofiarę,

a towarzyszył Ci Jan jako Twój syn

– przygarniaj powołanych,

osłaniaj od początku ich wzrastanie,

wspomagaj w życiu i w posłudze

Twoich synów,

Matko kapłanów.

Amen.

—

Linki zewnętrzne

Adhortacja Pastores dabo vobis

Opracowania nt. adhortacji Pastores dabo vobis

• o. Maciej Zięba OP, Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II, Wydawnictwo M, Kraków 2010, s. 141-144 ISBN 9788375952520