Pastores dabo vobis
Treść hasła pochodzi z publikacji „Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II”, Wydawnictwo M, Kraków 2010 Autor hasła: o. Maciej Zięba OP
Pastores dabo vobis (Kapłani - darem Bożym) - adhortacja apostolska, opublikowana 25 marca 1992, o formacji kapłanów w świecie współczesnym jest efektem papieskiej refleksji nad wynikami prac Synodu Biskupów, który zgromadził się w październiku 1990 w Wiecznym Mieście. Interesujący jest kontekst powstania dokumentu, gdyż w tym samym dniu Jan Paweł II opublikował bullę dokonującą nowego podziału polskich diecezji (zwiększając ich liczbę o 50 proc.). Decyzja ta była zarazem wcielaniem w życie niektórych idei zawartych w "Pastores dabo vobis". Dzięki temu bowiem biskupi znacznie zbliżyli się do księży (i do wiernych świeckich) w swojej diecezji, powstały też nowe, mniejsze, mające bardziej wspólnotowy charakter seminaria. Zarazem ogólny język adhortacji skłonił Ojca Świętego – jak później wyznał – do podjęcia decyzji o napisaniu autobiograficznej książki o kapłaństwie, która ukazała się cztery lata później pod tytułem Dar i Tajemnica.
Spis treści
Tezy adhortacji
Adhortacja składa się z sześciu rozdziałów, zatytułowanych cytatami biblijnymi, odnoszącymi się do kapłaństwem.
Rozdział pierwszy – Z ludzi wzięty – omawia problem wyzwań stojących przed formacją kapłanów, która zawsze nosi w sobie napięcie – by z jednej strony, pozostawać niezmienną, bo jej celem jest upodobnianie kandydata do kapłaństwa do postaci Chrystusa-kapłana; a z drugiej – by troszczyć się o to, aby posługę kapłańską dostosować do każdej epoki i każdego środowiska. Czasy współczesne – pisze Jan Paweł II – przynoszą różnorakie wyzwania. Są wśród nich zjawiska pozytywne: rozpowszechnione pragnienie sprawiedliwości i pokoju, troska o środowisko naturalne, nowe możliwości ewangelizacyjne w różnych częściach świata. Trzeba jednak dostrzec rozprzestrzenianie się sekt (także po to, aby dokonać w Kościele rachunku sumienia dotyczącego wiarygodności świadczenia o Ewangelii), nadmierne podkreślanie podmiotowości osoby prowadzące do indywidualizmu, rozpowszechnienie się praktycznego i egzystencjalnego ateizmu oraz nieludzkich i niesprawiedliwych form kapitalizmu. Często współczesna kultura fascynuje młodych ludzi kultem konsumpcji lub koncepcją wolności używanej do pomnażania dominacji i zaspokajania pożądań. W Kościele wśród negatywów wymienić należy ignorancję religijną wielu wierzących, źle pojmowany pluralizm teologiczny i subiektywizację wiary. Dostrzec jednak też trzeba, że młodzi ludzie rzadziej niż w poprzednim pokoleniu zamykają się w kontestacji, dążeniu do anarchii i wysuwaniu utopijnych roszczeń, natomiast częściej poszukują swoich religijnych korzeni i angażują się w działalność ruchów i stowarzyszeń.
Rozdział drugi – Namaścił mnie i posłał – poświęcony naturze i misji kapłaństwa, zajmuje się problemem tożsamości kapłańskiej, mocno naruszonej przez błędne, niekiedy świadomie tendencyjne interpretowanie nauki Magisterium soborowego. Ukazuje więc biblijne nauczanie o sensie i sposobie sprawowania kapłaństwa oraz ścisły, egzystencjalny i sakramentalny związek kapłana z Chrystusem. Prezbiterzy są zatem powołani do przedłużania obecności Chrystusa, jedynego i Najwyższego Pasterza, poprzez naśladowanie Jego stylu życia i ukazywanie Go w sposób przejrzysty powierzonej im owczarni.
Podstawowym tematem rozdziału trzeciego – Duch Pański spoczywa na mnie – omawiającego życie duchowe kapłana, jest miłość pasterska, która sprawia, że życie kapłańskie staje się służbą. Papież przypomina piękne słowa św. Augustyna: Kto jest głową ludu, musi przede wszystkim zdać sobie sprawę z tego, że jest on sługą wielu. I niech nie gardzi rolą sługi, powtarzam, niech nie gardzi rolą sługi wielu, ponieważ nie wzgardził staniem się naszym sługą Pan nad panami.
Rozdział czwarty – Chodźcie a zobaczycie – rozważa naturę powołania i jego włączenie w strukturę Kościoła. Powołanie bowiem, które jest wolną odpowiedzią na Boży dar, ze swej natury wywodzi się „z” Kościoła, dokonuje się „w” Kościele i jest dla Kościoła. Dlatego tak ważne jest roztropnie prowadzone duszpasterstwo powołań, w które włącza się biskup, kapłani, rodziny, wychowawcy i katecheci, a także różne ruchy i grupy świeckich chrześcijan.
Rozdział piąty – Ustanowił Dwunastu, aby mu towarzyszyli – poświęcony jest formacji kandydatów do kapłaństwa. Jan Paweł II mocno podkreśla znaczenie wspólnoty formujących, formacji filozoficznej, teologicznej i duchowej. Pisze też, że przyszli kapłani powinni rozwijać w sobie zespół ludzkich cech, bez których nie można kształtować osobowości zrównoważonych, silnych i wolnych, zdolnych dźwigać ciężary duszpasterskiej odpowiedzialności. Potrzebne więc jest wychowanie do umiłowania prawdy, do prawości i rzetelności, do szacunku wobec każdej osoby, do poczucia sprawiedliwości, do wierności danemu słowu, do prawdziwego współczucia, do konsekwentnego postępowania, a zwłaszcza do zrównoważonego sądu i zachowania.
W ostatnim rozdziale Ojciec Święty podkreśla znaczenie formacji stałej, zarówno intelektualnej jak i duchowej, niezależnie od wieku i warunków życia; adhortację apostolską "Pastores dabo vobis" kończy papieska modlitwa do Maryi, Matki kapłanów:
Matko Jezusa Chrystusa i Matko kapłanów,
przyjmij ten tytuł, którym Cię obdarzamy,
by oddać cześć Twemu macierzyństwu
i wraz z Tobą kontemplować Kapłaństwo
Twego Syna i Twoich synów…
Matko Jezusa Chrystusa,
byłaś z Nim u początków jego życia i Jego misji,
szukałaś Go wśród tłumów, gdy nauczał,
stałaś przy Nim,
gdy został wywyższony ponad ziemię,
wyniszczony przez jedyną i wieczną ofiarę,
a towarzyszył Ci Jan jako Twój syn
– przygarniaj powołanych,
osłaniaj od początku ich wzrastanie,
wspomagaj w życiu i w posłudze
Twoich synów,
Matko kapłanów.
Amen.
Linki zewnętrzne
Adhortacja Pastores dabo vobis
Opracowania nt. adhortacji Pastores dabo vobis
- o. Maciej Zięba OP, Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II, Wydawnictwo M, Kraków 2010, s. 141-144 ISBN 9788375952520
