Namaszczenie chorych

Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014. 
Autor hasła: ks. Arkadiusz Olczyk

Namaszczenie chorych – (łac. sacra unctio – święte namaszczenie, unctio infirmorum − namaszczenie chorych, extrema unctio − ostatnie namaszczenie) – jeden z siedmiu sakramentów w Kościele katolickim, który udziela chrześcijaninowi doświadczonemu chorobą lub starością specjalnej łaski (sakrament uzdrowienia). Określenie to pojawiło się w XII wieku, gdy namaszczenie chorych traktowano jako sakrament umierających (in articulo mortis).

Sakrament namaszczenia chorych

Sakrament namaszczenia chorych został ustanowiony przez Chrystusa, co potwierdza św. Marek: wielu chorych namaszczali olejem i uzdrawiali (Mk 6,13). Ogłasza i poleca go wiernym Apostoł Jakub: Choruje ktoś wśród was? Niech sprowadzi kapłanów Kościoła, by się modlili nad nim i namaścili go olejem w imię Pana (Jk 5,14-15). Namaszczenie chorych jest przeznaczone dla poważnie chorych (tzn. w zagrożeniu życia), dla mających poddać się trudnej operacji oraz dla osób w podeszłym wieku. Może być udzielane w kościele, ale także w domach i szpitalach. Szafarzami są tylko kapłani i biskupi (w Kościele Wschodnim namaszczenie chorych dokonuje 7 kapłanów w koncelebrze). Chory, jeżeli jest przytomny, najpierw spowiada się, następnie przyjmuje namaszczenie chorych, a na końcu komunię świętą (wiatyk). Do istoty namaszczenia chorych należy namaszczenie czoła i rąk chorego olejem konsekrowanym przez biskupa w Wielki Czwartek; towarzyszy mu modlitwa o łaskę płynącą z tego sakramentu. Do skutków namaszczenia chorych należy zaliczyć: przebaczenie grzechów, jeśli chory nie mógł go otrzymać przez sakrament pokuty; zjednoczenie z męką Chrystusa dla dobra chorego i całego Kościoła; umocnienie do przyjmowania cierpienia po chrześcijańsku; powrót do zdrowia, jeśli to służy dobru duchowemu chorego; przygotowanie na przejście do życia wiecznego.

Namaszczenie chorych wg Jana Pawła II

Jan Paweł II – jako kapłan, biskup i papież – wielokrotnie udzielał sakramentu namaszczenia chorych (jako Papież sprawował go 274 razy). Podkreśla potrzebę przyjmowania tego sakramentu w chorobie i cierpieniu. Gdy człowiek choruje, najbardziej doświadcza kruchości swego losu i zwraca się z ufnością do Chrystusa, Lekarza duszy i ciała. W Chrystusowym krzyżu każde ludzkie cierpienie znajduje głęboki sens. Bóg nie chce cierpienia człowieka, nie stworzył zła ani śmierci, ale od momentu, w którym – za sprawą grzechu pierworodnego – weszły one na świat, Jego miłość zwraca się ku ludziom, aby ich uzdrowić, uwolnić od grzechu, napełnić serca nadzieją. Takie posłannictwo realizuje Kościół między innymi poprzez szafarstwo sakramentu namaszczenia chorych . W nauczaniu o namaszczeniu chorych Jan Paweł II kontynuuje apel Vaticanum II, by odstępować od praktyki przesuwania tego sakramentu na ostatnie chwile życia, co utrwaliła surowa tradycja pokutna Kościoła, także w nazewnictwie: ostatnie namaszczenie . Podkreśla bogactwo znaczeń oraz skutków duchowych i eklezjalnych tego sakramentu, zgodnie z konstytucją apostolską Pawła VI o namaszczeniu chorych Sacram unctionem infirmorum (30.11.1972). Jednocześnie w nauczaniu Papieża pojawiają się nowe akcenty teologii sakramentu namaszczenia chorych, zwłaszcza przez wskazanie na duchowe dobrodziejstwa jego przyjęcia. Papież akcentuje, że namaszczenie chorych jest darem Ducha Świętego, który odnawia ufność wobec Boga oraz umacnia przeciw pokusom złego ducha, przeciw zniechęceniu i trwodze przed śmiercią . Wsparcie Pana przez moc Jego Ducha ma uzdrowić duszę chorego oraz – jeśli taka jest wola Boża – również jego ciało. Papież naucza, iż w sakramencie namaszczenia chorych chory zostaje niejako „konsekrowany”, by przynosić zbawcze owoce przez upodobnienie do odkupieńczej śmierci Chrystusa. Cierpienie otrzymuje tutaj nową jakość: staje się uczestnictwem w zbawczym dziele Jezusa. Ponadto Jan Paweł II wyraźniej akcentuje eklezjalność namaszczenia chorych Poprzez celebrację tego sakramentu, Kościół we wspólnocie świętych oręduje w intencji chorego. Chory zaś przez łaskę namaszczenia chorych przyczynia się do uświęcenia Kościoła i do dobra wszystkich ludzi . Ekumeniczna postawa Jana Pawła II zaowocowała także w kwestii nauczania na temat sakramentu namaszczenia chorych, podkreśla on bowiem, że w pewnych szczególnych przypadkach duchowni katoliccy mogą udzielać namaszczenia chorych innym chrześcijanom; warunkiem jest pragnienie przyjęcia i dobrowolna prośba oraz wiara, jaką Kościół katolicki wyznaje w tym sakramencie ; ; . Z nauczaniem Papieża wiąże się ściśle Katechizm Kościoła Katolickiego. Ukazując bogactwo znaczeniowe sakramentu namaszczenia i szeroko przedstawiając jego istotę i skutki oraz wskazania liturgiczno-pastoralne (1499-1523), stwierdza on, że namaszczenie chorych wyraża zarazem uzdrowienie i pociechę (1294).

Bibliografia

Jan Paweł II

• Ecclesia de Eucharistia 46;
• Ut unum sint 46.
• Przemówienie do chorych, Southwark, 28.05.1982.

Inne dokumenty Kościoła

• Katechizm Kościoła Katolickiego 1499-1523;
• Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 998-1007.

Publikacje innych autorów

• Sakrament chorych. Obrzędy i duszpasterstwo. Katowice 1980;
• W. Świerzawski. Tobie mówię: wstań i chodź! Sakrament namaszczenia chorych. Wrocław 1984;
• Sakrament chorych. Gniezno 2000.

Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o namaszczeniu chorych

Także Sakrament Chorych jest w doświadczeniu choroby i starości, a szczególnie w ostatniej godzinie chrześcijanina, znakiem ostatecznego nawrócenia do Pana oraz całkowitego przyjęcia bólu i śmierci jako pokuty za grzechy. W tym dokonuje się najwyższe pojednanie z Ojcem.

— Reconciliatio et paenitentia pkt 27

Swą współczującą miłość Chrystus okazuje szczególnie chorym i cierpiącym. Konkretną formę przybiera to w trosce, jaką Kościół otacza wszystkich tych, którzy cierpią na ciele i na duszy. Odnowa liturgii chorych stanowiła bardzo pozytywny wkład dla osób, które znajdują się w sytuacji zagrożenia ich życia przez ciężką chorobę, ryzykowną operację chirurgiczną lub zaawansowany wiek. Osoby starsze często cierpią z powodu izolacji i samotności. Wspólno­towe celebrowanie namaszczenia chorych stanowi cenną pomoc i pociechę dla chorych i cierpiących, a nadto jest źródłem nadziei dla osób im towarzyszących.

— Ecclesia in Oceania pkt 42

Linki zewnętrzne

Hasła w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich

• sakrament chorych (drzewo haseł - wyszukiwanie dostępne po kliknięciu w konkretne hasło)
• sakrament pokuty i pojednania

Zobacz także

• Chorzy
• Choroba
• Cierpienie
• Sakramenty
• Starość