Akt małżeński: Różnice pomiędzy wersjami

Z Centrum Myśli Jana Pawła II - WIKIJP2
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
 
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
  
 
== Akt małżeński w dokumentach kościoła ==
 
== Akt małżeński w dokumentach kościoła ==
−
Akt małżeński jest integralną częścią przymierza małżeńskiego, prowadząc małżonków do pełnej jedności, uzdalniając ich do przekazania daru życia nowej osobie <ref>por. Familiaris consortio 14<ref/>. Zgodnie z nauczaniem zawartym w encyklikach Casti connubii i Humanae vitae przymierze to ma podwójny cel: przekazanie daru życia i umocnienie więzi miłości między małżonkami. Oba cele są komplementarne względem siebie, tak że płodność jest owocem i znakiem miłości małżeńskiej, żywym świadectwem pełnego wzajemnego oddawania się małżonków <ref>Familiaris consortio 28; por. Mężczyzną i Niewiastą... s. 459; Donum vitae IIA,1<ref/>  
+
Akt małżeński jest integralną częścią przymierza małżeńskiego, prowadząc małżonków do pełnej jedności, uzdalniając ich do przekazania daru życia nowej osobie <ref>por. ''Familiaris consortio'' 14</ref>. Zgodnie z nauczaniem zawartym w encyklikach Casti connubii i Humanae vitae przymierze to ma podwójny cel: przekazanie daru życia i umocnienie więzi miłości między małżonkami. Oba cele są komplementarne względem siebie, tak że płodność jest owocem i znakiem miłości małżeńskiej, żywym świadectwem pełnego wzajemnego oddawania się małżonków <ref>''Familiaris consortio'' 28; por. ''Mężczyzną i Niewiastą..''. s. 459; ''Donum vitae'' IIA,1</ref>  
  
 
== Nauczanie Jana Pawła II nt. aktu małżeńskiego ==
 
== Nauczanie Jana Pawła II nt. aktu małżeńskiego ==
−
Nauczanie Jana Pawła II na temat aktu małżeńskiego opiera się przede wszystkim na nauczaniu Soboru Watykańskiego II <ref>Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes 49-51<ref/>, a także Piusa XI (encyklika Casti connubii); szczególny punkt odniesienia stanowi encyklika HV Pawła VI, która stała się podstawą dla części cyklu katechez „Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich”.
+
Nauczanie Jana Pawła II na temat aktu małżeńskiego opiera się przede wszystkim na nauczaniu Soboru Watykańskiego II <ref>Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym ''Gaudium et spes'' 49-51</ref>, a także Piusa XI (encyklika ''Casti connubii''); szczególny punkt odniesienia stanowi encyklika "Humane vitae" Pawła VI, która stała się podstawą dla części cyklu katechez "Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich".
 
   
 
   
−
Papież zwraca uwagę na konieczność oparcia się w rozważaniach nad aktem małżeńskim na integralnej wizji osoby <ref>por. Veritatis splendor 49<ref/>. Ciało jest bowiem środkiem wyrazu nie tylko w wymiarze seksualnym − przez nie wypowiada się cały człowiek. Poprzez akt małżeński człowiek komunikuje swoim ciałem prawdę o wyłącznym charakterze zjednoczenia sakramentalnego i zakorzenieniu go w odwiecznym planie Bożej miłości <ref>por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 472-473<ref/>. Ponieważ akt małżeński jest nie tylko znakiem miłości, ale i płodności osoby, nie może być w sztuczny sposób pozbawiany zdolności do przekazywania daru życia. Odarty z potencjalnej zdolności prokreacji akt seksualny traci swoją wewnętrzną tożsamość, przestaje być znakiem miłości <ref>por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 473-474<ref/>, a tym samym przestaje być znakiem wewnętrznego zjednoczenia osób <ref>por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 474<ref/>  
+
Papież zwraca uwagę na konieczność oparcia się w rozważaniach nad aktem małżeńskim na integralnej wizji osoby <ref>por. ''Veritatis splendor'' 49</ref>. Ciało jest bowiem środkiem wyrazu nie tylko w wymiarze seksualnym − przez nie wypowiada się cały człowiek. Poprzez akt małżeński człowiek komunikuje swoim ciałem prawdę o wyłącznym charakterze zjednoczenia sakramentalnego i zakorzenieniu go w odwiecznym planie Bożej miłości <ref>por. ''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 472-473</ref>. Ponieważ akt małżeński jest nie tylko znakiem miłości, ale i płodności osoby, nie może być w sztuczny sposób pozbawiany zdolności do przekazywania daru życia. Odarty z potencjalnej zdolności prokreacji akt seksualny traci swoją wewnętrzną tożsamość, przestaje być znakiem miłości <ref>por. ''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 473-474</ref>, a tym samym przestaje być znakiem wewnętrznego zjednoczenia osób <ref>por. ''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 474</ref>  
  
−
Podstawowym źródłem zakłamania aktu małżeńskiego jest grzech, nie tylko w wymiarze aktualnym (konkretne grzeszne czyny), ale także ontycznym, gdyż zerwanie więzi z Bogiem przez pierwszych rodziców naruszyło zdolność człowieka do prawdziwej komunikacji z bliźnim – także w akcie małżeńskim <ref>por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 121<ref/>. Płodności aktu małżeńskiego nie sprzeciwia się natomiast roztropne wykorzystanie rozpoznanego przez małżonków naturalnego rytmu płodności (poprzez okresową wstrzemięźliwość seksualną), pozwalającego na odpowiedzialne podjęcie powołania rodzicielskiego <ref>por. tamże<ref/>.  
+
Podstawowym źródłem zakłamania aktu małżeńskiego jest grzech, nie tylko w wymiarze aktualnym (konkretne grzeszne czyny), ale także ontycznym, gdyż zerwanie więzi z Bogiem przez pierwszych rodziców naruszyło zdolność człowieka do prawdziwej komunikacji z bliźnim – także w akcie małżeńskim <ref>por. ''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 121</ref>. Płodności aktu małżeńskiego nie sprzeciwia się natomiast roztropne wykorzystanie rozpoznanego przez małżonków naturalnego rytmu płodności (poprzez okresową wstrzemięźliwość seksualną), pozwalającego na odpowiedzialne podjęcie powołania rodzicielskiego <ref>por. tamże</ref>.  
  
−
Poprzez akt małżeński małżonkowie wypowiadają swoją dojrzałą gotowość macierzyństwa i ojcostwa <ref>Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 498<ref/>. Jednocześnie jest to znak pełnego szacunku oddania się jednej osoby drugiej, a zarazem przyjęcia ofiarowanego przez nią daru (por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 498-499). W ten sposób akt małżeński staje się obrazem wewnętrznego zjednoczenia, w którym dwoje staje się jednym ciałem <ref>por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 42-44<ref/>. Nie jest on jednak jedynym znakiem, stąd powstrzymywanie się od współżycia – gdy zachodzą po temu ważne racje – ani nie narusza jedności małżeństwa, ani się jej nie sprzeciwia <ref>por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 488-489<ref/>. Trzeba zwrócić uwagę, że płodność miłości małżeńskiej nie zacieśnia się […] tylko do fizycznego rodzenia dzieci, choćby nawet była pojmowana w swym specyficznie ludzkim wymiarze: poszerza się i ubogaca wszelkimi owocami życia moralnego, duchowego i nadprzyrodzonego, jakie ojciec i matka z racji swego powołania winni przekazać w darze dzieciom, a poprzez dzieci, Kościołowi i światu <ref>Familiaris consortio 28<ref/>.  
+
Poprzez akt małżeński małżonkowie wypowiadają swoją dojrzałą gotowość macierzyństwa i ojcostwa <ref>''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 498</ref>. Jednocześnie jest to znak pełnego szacunku oddania się jednej osoby drugiej, a zarazem przyjęcia ofiarowanego przez nią daru <ref>por. ''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 498-499</ref>. W ten sposób akt małżeński staje się obrazem wewnętrznego zjednoczenia, w którym dwoje staje się jednym ciałem <ref>por. ''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 42-44</ref>. Nie jest on jednak jedynym znakiem, stąd powstrzymywanie się od współżycia – gdy zachodzą po temu ważne racje – ani nie narusza jedności małżeństwa, ani się jej nie sprzeciwia <ref>por. ''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 488-489</ref>. Trzeba zwrócić uwagę, że płodność miłości małżeńskiej nie zacieśnia się […] tylko do fizycznego rodzenia dzieci, choćby nawet była pojmowana w swym specyficznie ludzkim wymiarze: poszerza się i ubogaca wszelkimi owocami życia moralnego, duchowego i nadprzyrodzonego, jakie ojciec i matka z racji swego powołania winni przekazać w darze dzieciom, a poprzez dzieci, Kościołowi i światu <ref>''Familiaris consortio'' 28</ref>.  
  
−
Wewnętrzne zjednoczenie, leżące u podstaw duchowego znaczenia aktu małżeńskiego, wskazuje na ciężar niewierności małżeńskiej, nazywanej niekiedy zdradą. Takie ujęcie pokazuje, że nawet w ramach małżeństwa możliwa jest „zdrada”; gdy brak wewnętrznej otwartości małżonków na siebie i wierności w miłości, ich fizyczne zjednoczenie staje się kłamstwem <ref>por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 409-410<ref/>. Cudzołóstwo jest grzechem dlatego, ponieważ stanowi złamanie osobowego przymierza mężczyzny i kobiety <ref>Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 149<ref/>. Najbardziej dramatycznie niewierność ta objawia się poprzez akt seksualny poza małżeństwem, naruszając wyłączność relacji oblubieńczej <ref>por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 150-151<ref/>.
+
Wewnętrzne zjednoczenie, leżące u podstaw duchowego znaczenia aktu małżeńskiego, wskazuje na ciężar niewierności małżeńskiej, nazywanej niekiedy zdradą. Takie ujęcie pokazuje, że nawet w ramach małżeństwa możliwa jest ''zdrada''; gdy brak wewnętrznej otwartości małżonków na siebie i wierności w miłości, ich fizyczne zjednoczenie staje się kłamstwem <ref>por. ''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 409-410</ref>. Cudzołóstwo jest grzechem dlatego, ponieważ stanowi złamanie osobowego przymierza mężczyzny i kobiety <ref>''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 149</ref>. Najbardziej dramatycznie niewierność ta objawia się poprzez akt seksualny poza małżeństwem, naruszając wyłączność relacji oblubieńczej <ref>por. ''Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich'' s. 150-151</ref>.
  
 
=== Przypisy ===
 
=== Przypisy ===
Linia 24: Linia 24:
  
 
=== Dzieła Jana Pawła II ===
 
=== Dzieła Jana Pawła II ===
 +
 +
* [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/13 ''Familiaris Consortio''] 14; 28
 +
* [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/381 ''Veritatis Splendor''] 49
 +
* [http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/1043 ''Gratissimam Sanae'']
 +
* ''Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa'', Watykan 1986
 +
* ''Miłość i odpowiedzialność. Człowiek i moralność T.1'', T. Styczeń i in. (red.), Lublin 1982
  
 
=== Inne dokumenty Kościoła ===
 
=== Inne dokumenty Kościoła ===
 +
 +
* ''Casti Connubii''
 +
* ''Humanae Vitae''
 +
* Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym ''Gaudium et spes'' 49-51
 +
* Katechizm Kościoła Katolickiego 2366-2372
  
 
=== Publikacje innych autorów ===
 
=== Publikacje innych autorów ===
 +
 +
* T. Styczeń, ''Ciało jako „znak obrazu Stwórcy”'' w: ''Jan Paweł II. Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Chrystus odwołuje się do „początku”. O Jana Pawła II teologii ciała'', red. T. Styczeń, Lublin 1981 [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
 +
* J. Wróbel, ''Małżeństwo i prokreacja w kontekście zagrożenia AIDS'', ''Roczniki Teologiczno-Kanoniczne'' 38/1990 z.3
 +
* I. Mroczkowski, ''Osoba i cielesność. Moralne aspekty teologii ciała'', Płock 1994 [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
 +
* J. Bajda, ''Etos sakramentu małżeństwa'' w: ''Jan Paweł II. Mężczyzną i niewiastą stworzył ich''  [[Plik:W_bibliotece.jpg]]
 +
* T. Styczeń (red.), ''Sakrament. O Jana Pawła II teologii ciała'', Lublin 1998
 +
* K. Knotz, ''Akt małżeński'', Kraków 2001
 +
* A. Sarmiento, ''Małżeństwo chrześcijańskie. Podręcznik teologii małżeństwa i rodziny'', Kraków 2002
 +
* J. Wróbel, ''Antropologia ludzkiej płciowości: powołanie do życia w komunii prawdy i miłości'' [w:] ''Obalić obraz człowieka'', red. P. Morciniec, Opole 2003
 +
 +
== Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o akcie małżeńskim ==
 +
 +
== Linki zewnętrzne ==
 +
 +
Hasła w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich
 +
 +
* [http://nauczaniejp2.pl/index/index/eId/9085 "seksualność, płciowość"]
 +
* [http://nauczaniejp2.pl/index/index/eId/175 "ciało"]
 +
* [http://nauczaniejp2.pl/index/index/eId/1561 "teologia ciała"]
 +
 +
== Zobacz także ==
 +
 +
[[Małżeństwo]]
 +
 +
[[Ciało ludzkie - teologia ciała]]
 +
 +
[[Płciowość ludzka]]
 +
 +
[[Kategoria:Pojęcia]] [[Kategoria:Nauczanie moralne]] [[Kategoria:Hasła POLWEN]]

Aktualna wersja na dzień 14:55, 26 kwi 2014

Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014
Autor hasła: ks. Piotr KIENIEWICZ MIC

Akt małżeński – akt fizycznego zjednoczenia seksualnego męża z żoną: uczestników przymierza małżeńskiego. Niekiedy redukcjonistycznie mówi się o akcie seksualnym, jednak termin ten wskazuje wyłącznie na fizyczny aspekt ludzkiego działania, pomijając jego wymiar duchowy i charakter oblubieńczy

Akt małżeński w dokumentach kościoła

Akt małżeński jest integralną częścią przymierza małżeńskiego, prowadząc małżonków do pełnej jedności, uzdalniając ich do przekazania daru życia nowej osobie [1]. Zgodnie z nauczaniem zawartym w encyklikach Casti connubii i Humanae vitae przymierze to ma podwójny cel: przekazanie daru życia i umocnienie więzi miłości między małżonkami. Oba cele są komplementarne względem siebie, tak że płodność jest owocem i znakiem miłości małżeńskiej, żywym świadectwem pełnego wzajemnego oddawania się małżonków [2]

Nauczanie Jana Pawła II nt. aktu małżeńskiego

Nauczanie Jana Pawła II na temat aktu małżeńskiego opiera się przede wszystkim na nauczaniu Soboru Watykańskiego II [3], a także Piusa XI (encyklika Casti connubii); szczególny punkt odniesienia stanowi encyklika "Humane vitae" Pawła VI, która stała się podstawą dla części cyklu katechez "Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich".

Papież zwraca uwagę na konieczność oparcia się w rozważaniach nad aktem małżeńskim na integralnej wizji osoby [4]. Ciało jest bowiem środkiem wyrazu nie tylko w wymiarze seksualnym − przez nie wypowiada się cały człowiek. Poprzez akt małżeński człowiek komunikuje swoim ciałem prawdę o wyłącznym charakterze zjednoczenia sakramentalnego i zakorzenieniu go w odwiecznym planie Bożej miłości [5]. Ponieważ akt małżeński jest nie tylko znakiem miłości, ale i płodności osoby, nie może być w sztuczny sposób pozbawiany zdolności do przekazywania daru życia. Odarty z potencjalnej zdolności prokreacji akt seksualny traci swoją wewnętrzną tożsamość, przestaje być znakiem miłości [6], a tym samym przestaje być znakiem wewnętrznego zjednoczenia osób [7]

Podstawowym źródłem zakłamania aktu małżeńskiego jest grzech, nie tylko w wymiarze aktualnym (konkretne grzeszne czyny), ale także ontycznym, gdyż zerwanie więzi z Bogiem przez pierwszych rodziców naruszyło zdolność człowieka do prawdziwej komunikacji z bliźnim – także w akcie małżeńskim [8]. Płodności aktu małżeńskiego nie sprzeciwia się natomiast roztropne wykorzystanie rozpoznanego przez małżonków naturalnego rytmu płodności (poprzez okresową wstrzemięźliwość seksualną), pozwalającego na odpowiedzialne podjęcie powołania rodzicielskiego [9].

Poprzez akt małżeński małżonkowie wypowiadają swoją dojrzałą gotowość macierzyństwa i ojcostwa [10]. Jednocześnie jest to znak pełnego szacunku oddania się jednej osoby drugiej, a zarazem przyjęcia ofiarowanego przez nią daru [11]. W ten sposób akt małżeński staje się obrazem wewnętrznego zjednoczenia, w którym dwoje staje się jednym ciałem [12]. Nie jest on jednak jedynym znakiem, stąd powstrzymywanie się od współżycia – gdy zachodzą po temu ważne racje – ani nie narusza jedności małżeństwa, ani się jej nie sprzeciwia [13]. Trzeba zwrócić uwagę, że płodność miłości małżeńskiej nie zacieśnia się […] tylko do fizycznego rodzenia dzieci, choćby nawet była pojmowana w swym specyficznie ludzkim wymiarze: poszerza się i ubogaca wszelkimi owocami życia moralnego, duchowego i nadprzyrodzonego, jakie ojciec i matka z racji swego powołania winni przekazać w darze dzieciom, a poprzez dzieci, Kościołowi i światu [14].

Wewnętrzne zjednoczenie, leżące u podstaw duchowego znaczenia aktu małżeńskiego, wskazuje na ciężar niewierności małżeńskiej, nazywanej niekiedy zdradą. Takie ujęcie pokazuje, że nawet w ramach małżeństwa możliwa jest zdrada; gdy brak wewnętrznej otwartości małżonków na siebie i wierności w miłości, ich fizyczne zjednoczenie staje się kłamstwem [15]. Cudzołóstwo jest grzechem dlatego, ponieważ stanowi złamanie osobowego przymierza mężczyzny i kobiety [16]. Najbardziej dramatycznie niewierność ta objawia się poprzez akt seksualny poza małżeństwem, naruszając wyłączność relacji oblubieńczej [17].

Przypisy

  1. ↑ por. Familiaris consortio 14
  2. ↑ Familiaris consortio 28; por. Mężczyzną i Niewiastą... s. 459; Donum vitae IIA,1
  3. ↑ Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes 49-51
  4. ↑ por. Veritatis splendor 49
  5. ↑ por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 472-473
  6. ↑ por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 473-474
  7. ↑ por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 474
  8. ↑ por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 121
  9. ↑ por. tamże
  10. ↑ Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 498
  11. ↑ por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 498-499
  12. ↑ por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 42-44
  13. ↑ por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 488-489
  14. ↑ Familiaris consortio 28
  15. ↑ por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 409-410
  16. ↑ Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 149
  17. ↑ por. Mężczyzną i Niewiastą stworzył ich s. 150-151

Bibliografia

Dzieła Jana Pawła II

Inne dokumenty Kościoła

  • Casti Connubii
  • Humanae Vitae
  • Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes 49-51
  • Katechizm Kościoła Katolickiego 2366-2372

Publikacje innych autorów

  • T. Styczeń, Ciało jako „znak obrazu Stwórcy” w: Jan Paweł II. Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Chrystus odwołuje się do „początku”. O Jana Pawła II teologii ciała, red. T. Styczeń, Lublin 1981 W bibliotece.jpg
  • J. Wróbel, Małżeństwo i prokreacja w kontekście zagrożenia AIDS, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 38/1990 z.3
  • I. Mroczkowski, Osoba i cielesność. Moralne aspekty teologii ciała, Płock 1994 W bibliotece.jpg
  • J. Bajda, Etos sakramentu małżeństwa w: Jan Paweł II. Mężczyzną i niewiastą stworzył ich W bibliotece.jpg
  • T. Styczeń (red.), Sakrament. O Jana Pawła II teologii ciała, Lublin 1998
  • K. Knotz, Akt małżeński, Kraków 2001
  • A. Sarmiento, Małżeństwo chrześcijańskie. Podręcznik teologii małżeństwa i rodziny, Kraków 2002
  • J. Wróbel, Antropologia ludzkiej płciowości: powołanie do życia w komunii prawdy i miłości [w:] Obalić obraz człowieka, red. P. Morciniec, Opole 2003

Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o akcie małżeńskim

Linki zewnętrzne

Hasła w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich

Zobacz także

Małżeństwo

Ciało ludzkie - teologia ciała

Płciowość ludzka

Źródło: „http://www.wikijp2.pl/index.php?title=Akt_małżeński&oldid=6584”