Pielgrzymka zagraniczna (95)

Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji 
(red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.

Dziewięćdziesiąta piąta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch). Odbyła się w dniach 22-25 września 2001. Celem były Armenia i Kazachstan. Była to jednocześnie szósta podróż do byłych republik radzieckich.

Przebieg pielgrzymki

22-25 września 2001 KAZACHSTAN

Cel pielgrzymki

Odwiedzenie niewielkiej wspólnoty katolickiej w Kazachstanie.

Przebieg wizyty w Kazachstanie

• 22 września
  • ASTANA: Powitanie na lotnisku przez nuncjusza apostolskiego w Kazachstanie abpa Mariana Olesia oraz prezydenta kraju Nursułtana Nazarbajewa • Modlitwa pod pomnikiem ku czci ofiar totalitaryzmu

• 23 września
  • ASTANA: Msza Św. sprawowana na placu Matki Ojczyzny • Spotkanie z hierarchią kościelną Azji Środkowej • Wizyta u prezydenta państwa Nursułtana Nazarbajewa • Spotkanie z młodymi w auli Uniwersytetu Eurazjatyckiego im. Lwa Gumilowa

• 24 września
  • ASTANA: Msza Św. sprawowana na placu Matki Ojczyzny • Spotkanie z hierarchią kościelną Azji Środkowej • Wizyta u prezydenta państwa Nursułtana Nazarbajewa • Spotkanie z młodymi w auli Uniwersytetu Eurazjatyckiego im. Lwa Gumilowa

• 25 września
  • ASTANA: Msza św. prywatna w nuncjaturze • Ceremonia pożegnalna i odlot do Armenii

Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki

Pielgrzymka do Kazachstanu przebiegała pod hasłem Miłujcie się wzajemnie. W kraju zamieszkanym przez ponad 100 narodów, silnie zróżnicowanym etnicznie i religijnie, miało to szczególną wymowę. Większość społeczeństwa Kazachstanu stanowią muzułmanie, drugą co do wielkości grupą wyznaniową są prawosławni. Papież przybył do Kazachstanu dziesięć lat po tym, jak kraj ten odzyskał niepodległość i uwolnił się spod jarzma sowieckiej dyktatury. Jan Paweł II wielokrotnie nawiązywał do historii kraju, wyrażając podziw dla narodów Kazachstanu. Już w przemówieniu powitalnym określił Kazachstan jako ziemię męczenników i wierzących, ziemię zesłańców i bohaterów. Bezpośrednio z lotniska Ojciec Święty udał się pod pomnik ku czci ofiar totalitaryzmu, gdzie modlił się w milczeniu i złożył hołd poległym.

Najważniejszym wydarzeniem liturgicznym pielgrzymki była z pewnością msza św. sprawowana na placu Matki Ojczyzny w Astanie. Uczestniczyło w niej 60 tys. wiernych, większość stanowili niekatolicy. W homilii, nawiązując do sytuacji religijnej Kazachstanu, Papież mówił o konieczności pokojowego współistnienia chrześcijan i muzułmanów i wznoszeniu przez nich wspólnej cywilizacji miłości. Pod koniec mszy św. Jan Paweł II zaapelował o pokój między wyznawcami islamu i chrześcijaństwa i wezwał ich do budowania świata bez przemocy, który kocha życie i wzrasta w sprawiedliwości i solidarności. Trzeba pamiętać, że słowa te zostały wypowiedziane kilkanaście dni po zamachu terrorystycznym islamskich fundamentalistów na wieże World Trade Center w Nowym Jorku.

W drugim dniu pielgrzymki Papież odprawił mszę św. w katedrze Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Astanie, jedynej świątyni katolickiej w stolicy Kazachstanu. Zgromadzili się tam księża, zakonnicy i zakonnice posługujący w Kazachstanie i krajach sąsiednich. Na zakończenie Eucharystii Jan Paweł II zawierzył Kazachstan Matce Bożej Królowej Pokoju. W trakcie pielgrzymki Papież spotkał się z młodzieżą oraz przedstawicielami świata kultury, sztuki i nauki. Nie zapomniał też o Polakach mieszkających w Kazachstanie, zapewnił ich, że zawsze byli i są obecni w jego sercu. W tym kontekście wyróżnił zwłaszcza postać ks. Władysława Bukowińskiego, duszpasterza w Karagandzie w latach 1904-1974.

(IS)

25-27 września 2001 ARMENIA

Cel pielgrzymki

Obchody 1700-lecia przyjęcia chrześcijaństwa przez Armenię.

Przebieg wizyty w Armenii

• 25 września
  • EREWAN: Przylot z Kazachstanu • Powitanie przez prezydenta Roberta Koczariana oraz zwierzchnika Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego katolikosa Karekina II
  • ECZMIADZYN: Oficjalne spotkanie Jana Pawła II z Karekinem II w Pałacu Apostolskim katolikosa • Wspólna modlitwa w katedrze Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego

• 26 września
  • ECZMIADZYN: Msza św. w kaplicy Pałacu Apostolskiego
  • EREWAN: Spotkanie z prezydentem Armenii Robertem Koczarianem • Modlitwa pod pomnikiem ofiar masakry narodu ormiańskiego Cycernokaberd
  • ECZMIADZYN: Obiad z katolikosem Karekinem II oraz arcybiskupami i biskupami Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego
  • EREWAN: Liturgia ekumeniczna w nowej ormiańskiej katedrze pw. św. Grzegorza Oświeciciela

• 27 września
  • ECZMIADZYN: Msza św. sprawowana na wolnym powietrzu na terenie siedziby katolikosa Karekina II
  • EREWAN: Wizyta w Centrum Ormiańskich Katolików Kanaker • Obiad z biskupami i kapłanami rzymskokatolickimi pracującymi w Armenii i na Zakaukaziu
  • ECZMIADZYN: Spotkanie z Karekinem II w katedrze Jednorodzonego, który zstąpił z nieba • Podpisanie Wspólnej Deklaracji na temat sytuacji międzynarodowej
  • CHOR WIRAB: Wizyta w klasztorze, w miejscu, gdzie przez 13 lat był więziony św. Grzegorz Odnowiciel • Odmówienie, wspólnie z Karekinem II, jubileuszowych modlitw Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego
  • EREWAN: Ceremonia pożegnalna i odlot do Rzymu

Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki

Podróż do Armenii należy uznać za jedną z najbardziej ekumenicznych pielgrzymek Jana Pawła II. Od pierwszych chwil Ojciec Święty był niezwykle serdecznie podejmowany przez głowę Kościoła ormiańskiego katolikosa Karekina II. Na czas pobytu Papież zamieszkał w Pałacu Apostolskim katolikosa w Eczmiadzynie, jak to określił - w domu swego Brata. Jan Paweł II przybył do Armenii w związku z obchodami 1700-lecia przyjęcia chrześcijaństwa przez ten kraj. Już w przemówieniu powitalnym Papież zwrócił uwagę na długowiekową tradycję chrześcijaństwa na ziemi ormiańskiej, bowiem Ewangelię głosili tu jeszcze apostołowie Bartłomiej i Tadeusz. Za sprawą Grzegorza Oświeciciela w 301 r. Armenia jako pierwsze państwo przyjęła chrzest. W annałach Kościoła powszechnego na zawsze pozostanie zapisane, że mieszkańcy Armenii byli pierwszymi, którzy jako naród przyjęli łaskę i prawdę Ewangelii naszego Pana Jezusa Chrystusa. Ekumeniczny wymiar pielgrzymki był stale widoczny, wielokrotnie podkreślano dobre stosunki między obydwoma Kościołami i konieczność dążenia do pełnej jedności. Papież i katolikos Karekin II wspólnie uczestniczyli we wszystkich nabożeństwach i spotkaniach, również w tych o charakterze mniej oficjalnym. Po przybyciu do Eczmiadzynu - duchowej stolicy Armenii - wspólnie modlili się w katedrze Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego i nad grobami katolikosów Wazgena I i Karekina I. Katedra jest najstarszym kościołem na terenie Armenii, wzniesiono ją w roku 303 w miejscu, gdzie św. Grzegorz Oświeciciel w mistycznej wizji ujrzał Jezusa Chrystusa. W drugim dniu pielgrzymki Jan Paweł II i Karekin II odmówili modlitwę pod pomnikiem upamiętniającym ofiary największej masakry w dziejach Armenii w 1915 r. Wymordowano wówczas 1,5 mln Ormian. Po południu w nowej katedrze pw. św. Grzegorza Oświeciciela odbyło się uroczyste nabożeństwo ekumeniczne, w którym uczestniczyło ok. 6 tys. wiernych. Obecny był również prezydent Armenii Robert Koczarian. Katolikos podziękował Papieżowi za przekazany dar relikwii św. Grzegorza. Zwracając się do zebranych, Jan Paweł II powiedział: Niech pamięć o czasie, gdy Kościół oddychał "obydwoma płucami", przynagla chrześcijan Wschodu i Zachodu, aby szli razem w jedności wiary, respektując uprawnione odmienności, akceptując się wzajemnie i wspomagając jako członki jednego Ciała Chrystusa. Najważniejszym momentem liturgii było oddanie czci relikwiom św. Grzegorza.

W ostatnim dniu podróży Ojciec Święty odprawił mszę św. na ołtarzu polowym w Eczmiadzynie, na terenie należącym do katolikosatu. Eucharystia sprawowana była w obrządku łacińskim z formularzem mszalnym o św. Grzegorzu Oświecicielu. Uczestniczył w niej Karekin II, który przemawiając powiedział, że dziękuje Bogu za każdy dzień, w którym dążenia ekumeniczne Kościołów chrześcijańskich nabierają coraz większego znaczenia. W swej homilii Papież również nawiązał do problemu ekumenizmu: Powinniśmy współzawodniczyć nie w tworzeniu podziałów ani w rzucaniu wzajemnych oskarżeń, ale w okazywaniu miłości jedni drugim. Wśród uczniów Chrystusa dopuszczalna jest jedynie taka rywalizacja, która pozwala wykazać, kto potrafi ofiarować większą miłość. Pragnienie kontynuowania wysiłków ekumenicznych Jan Paweł II i Karekin II jeszcze raz potwierdzili we Wspólnej Deklaracji. Przed odlotem do Rzymu Papież udał się jeszcze do klasztoru Chor Wirab, oddalonego o ok. 35 km od Eczmiadzynu. W miejscu tym przez 13 lat więziony był Grzegorz Oświeciciel. Podczas ceremonii pożegnalnej Karekin II podziękował Ojcu Świętemu za trzy niezapomniane dni. (IS)

Wypowiedzi wygłoszone podczas pielgrzymki

Jestem głęboko wzruszony, myśląc o chwalebnej historii chrześcijaństwa w tej ziemi, cofając się - według tradycji - do nauczania Apostołów Tadeusza i Bartłomieja. Później, przez świadectwo i dzieło św. Grzegorza Oświeciciela chrześcijaństwo po raz pierwszy stało się wiarą całego narodu. Po wieczne czasy annały Kościoła powszechnego będą mówić, że lud Armenii był pierwszym - jako cały naród, który przyjął łaskę i prawdę Ewangeli naszego Pana Jezusa Chrystusa. Od tamtych wspaniałych czasów Kościół wasz nigdy nie przestał wyśpiewywać chwały Boga Ojca, celebrować tajemnicy Śmierci i Zmartwychwstania Jego Syna Jezusa Chrystusa i przywoływać pomocy Ducha Świętego, Pocieszyciela. Gorliwie strzeżecie pamięci wielu męczenników: zaprawdę, męczeństwo stało się znakiem szczególnym Kościoła Ormiańskiego i ludu Armenii. Przeszłość Armenii jest nierozdzielna od jej wiary chrześcijańskiej. Wierność Ewangelii Jezusa Chrystusa w nie mniejszym stopniu wniesie swój wkład w przyszłość, którą naród buduje ponad zniszczeniami ubiegłego stulecia.

— Jan Paweł II, Przemówienie powitalne na lotnisku, Erewań, 25 września 2001

Źródła

Bibliografia

• (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, s. 344-346, 308-310.
• Jan Paweł II, Dzieła zebrane, Wydawnictwo M, Kraków 2006, t. XIII, s. 245-252, 267-278.
• Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Libreria Editrice Vaticana, Rzym 1982, t.XXIV,2, s. 371-491.

Linki zewnętrzne

• Teksty homilii i przemówień wygłoszonych podczas pielgrzymki [dostęp: 19.03.2014]
• Kronika pielgrzymki [dostęp: 19.03.2014]

Zobacz także

Podróże apostolskie Jana Pawła II