Sport: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, [http://www.polwen.pl/ Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne], Radom 2014 | Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, [http://www.polwen.pl/ Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne], Radom 2014 | ||
| − | Autor hasła: o. Paweł SALAMON OFMConv | + | Autor hasła: o. Paweł SALAMON OFMConv, Zbigniew DZIUBIŃSKI |
| − | '''Sport''' – | + | '''Sport''' – od łac. pojęcia ''disporto'', a następnie ''disporte'', składającego się z rzeczownika ''porta'' (brama) oraz przedimka ''dis'': wyjście poza miasto w celu zażycia świeżego powietrza, ruchu i przyjemności – zaprzestanie czynności powszednich w celu oddania się rozrywce i wypoczynkowi. |
| + | Aktywność fizyczna, mająca na celu rozwój nie tylko ciała, ale i ducha, poprzez systematyczne ćwiczenia, rywalizację w ramach "fair play", dążenie do zwycięstwa nad samym sobą i współzawodnikami. | ||
== Sport w nauce Kościoła == | == Sport w nauce Kościoła == | ||
| − | Kościół przez całe dzieje promuje wartości, które wiążą się ze sportem. Potwierdzeniem tego są słowa św. Pawła: ''W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem'' (2 Tm 4,7), oraz starożytna maksyma: ''w zdrowym ciele, zdrowy duch''. Podkreślają one zależność duchowego życia od zdrowych form fizycznej egzystencji. Episkopat Polski w dokumencie „W obronie «dobrych zawodów»” (12.06.2004) zaznacza, iż ''Kościół opowiada się za sportem, który służy wszechstronnemu rozwojowi człowieka we wszystkich sferach i płaszczyznach, a przeciwstawia się takim jego formom, w których człowiek jest przedmiotem w służbie sportu. Opowiada się za takim sportem, który wychowuje, jednoczy, sprawia przyjemność, radość, uczy patriotyzmu, buduje przyjaźnie oraz pokój między ludźmi i narodami. '' | + | |
| + | Kościół przez całe dzieje promuje wartości, które wiążą się ze sportem. Potwierdzeniem tego są słowa św. Pawła: "''W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem''" (2 Tm 4,7), oraz starożytna maksyma: "''w zdrowym ciele, zdrowy duch''". Podkreślają one zależność duchowego życia od zdrowych form fizycznej egzystencji. | ||
| + | |||
| + | Jako pierwszy z papieży słowa "sport" użył [[Pius XII]] podczas "Congresso scientifico nazionale dello sport e dell’educazione fisica" (1952). Zwrócił uwagę, że ciało i sport winny być w centrum zainteresowania Kościoła. Pozwoli to na przeniesienie na grunt sportu chrześcijańskich zasad i norm oraz otworzenie przed nim najwyższych wartości. Kolejny papież – [[Jan XXIII]], zabrał głos na temat sportu przed igrzyskami olimpijskimi w Rzymie (1960). Do 4 tys. sportowców z całego świata mówił o licznych zaletach i przymiotach sportu, odnoszących się zarówno do ciała, jak i ducha. Słowo "sport" zostało też użyte w dokumentach [[Sobór Watykański II|Soboru Watykańskiego II]]. W Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym ''Gaudium et spes'' zwraca się uwagę na liczne korzyści wynikające dla człowieka z "''ćwiczeń fizycznych i pokazów sportowych''" <ref>Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym ''Gaudium et spes'', 61</ref>. | ||
| + | |||
| + | Episkopat Polski w dokumencie „W obronie «dobrych zawodów»” (12.06.2004) zaznacza, iż "''Kościół opowiada się za sportem, który służy wszechstronnemu rozwojowi człowieka we wszystkich sferach i płaszczyznach, a przeciwstawia się takim jego formom, w których człowiek jest przedmiotem w służbie sportu. Opowiada się za takim sportem, który wychowuje, jednoczy, sprawia przyjemność, radość, uczy patriotyzmu, buduje przyjaźnie oraz pokój między ludźmi i narodami.''" | ||
== Nauczanie Jana Pawła II nt. sportu == | == Nauczanie Jana Pawła II nt. sportu == | ||
| + | |||
Kraków 2004 s. 13-17; 97-98</ref>. W sporcie widzi on przestrzeń dla rozwoju wielu [[cnoty|cnót]], które sprzyjają kształtowaniu osobowości człowieka. Wśród tych ważnych wymienia: lojalność, wytrwałość, [[przyjaźń]], [[wspólnota|wspólnotę]], [[solidarność]] <ref>por. Homilia „Rachunek sumienia dla sportu”, 29.10.2000, 2</ref>. Dlatego zachęca, szczególnie [[młodzież|młodych]], aby swój [[rozwój]] i wzrastanie opierali właśnie na kształtowaniu kultury fizycznej, gdyż w ten sposób będą zdolni do podejmowania trudnych wyzwań ich życia. ''Ten trud jest twórczy, stanowi on zarazem element zdrowego odpoczynku, który jest Wam potrzebny, na równi ze studiami i z pracą. Ten trud i wysiłek posiada też swoją klasyfikację biblijną, zwłaszcza u św. Pawła, który całe życie chrześcijańskie porównuje do zawodów na stadionie sportowym. Każdej z Was i każdemu potrzebny jest ten trud i wysiłek, w którym nie tylko hartuje się ciało, ale cały człowiek doznaje radości panowania nad sobą oraz pokonywania przeszkód i oporów'' <ref>[http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/665 List do Młodych ''Parati semper''] 14</ref>.</P> | Kraków 2004 s. 13-17; 97-98</ref>. W sporcie widzi on przestrzeń dla rozwoju wielu [[cnoty|cnót]], które sprzyjają kształtowaniu osobowości człowieka. Wśród tych ważnych wymienia: lojalność, wytrwałość, [[przyjaźń]], [[wspólnota|wspólnotę]], [[solidarność]] <ref>por. Homilia „Rachunek sumienia dla sportu”, 29.10.2000, 2</ref>. Dlatego zachęca, szczególnie [[młodzież|młodych]], aby swój [[rozwój]] i wzrastanie opierali właśnie na kształtowaniu kultury fizycznej, gdyż w ten sposób będą zdolni do podejmowania trudnych wyzwań ich życia. ''Ten trud jest twórczy, stanowi on zarazem element zdrowego odpoczynku, który jest Wam potrzebny, na równi ze studiami i z pracą. Ten trud i wysiłek posiada też swoją klasyfikację biblijną, zwłaszcza u św. Pawła, który całe życie chrześcijańskie porównuje do zawodów na stadionie sportowym. Każdej z Was i każdemu potrzebny jest ten trud i wysiłek, w którym nie tylko hartuje się ciało, ale cały człowiek doznaje radości panowania nad sobą oraz pokonywania przeszkód i oporów'' <ref>[http://www.nauczaniejp2.pl/dokumenty/wyswietl/id/665 List do Młodych ''Parati semper''] 14</ref>.</P> | ||
<P>Ten pozytywny wymiar sport zostaje niestety zaciemniony, zwłaszcza w obecnych czasach, przez liczne nadużycia. Papież mówi o niepokojących faktach ''kryzysu, który zagraża fundamentalnym wartościom etycznym sportu. Obok sportu, który pomaga człowiekowi, istnieje bowiem inny sport, który mu szkodzi; obok sportu, który uszlachetnia ciało, istnieje sport, który je poniża i zdradza; obok sportu, który służy wzniosłym ideałom, jest też sport, który zabiega wyłącznie o zysk'' <ref>Homilia „Rachunek sumienia dla sportu”, 29.10.2000, 2</ref>. W tych określeniach zawierają się takie zjawiska jak: nieuczciwa rywalizacja, doping, skomercjalizowanie, uprzedmiotowienie, kontuzje, a nawet [[śmierć]] sportowców. Ponadto sport niesie w sobie poważne zagrożenie duchowe w postaci uczynienia z niego „bożka”, czyli bałwochwalczego zastąpienia nim życia religijnego. Jak pokazuje Jan Paweł II, ''rytm życia współczesnego społeczeństwa oraz niektóre formy aktywności sportowej mogą sprawić, że chrześcijanin zapomni czasem o powinności uczestniczenia w zgromadzeniu liturgicznym w Dniu Pańskim. Jednakże człowiek wierzący, korzystając z godziwego i zasłużonego wypoczynku nie może zaniedbywać obowiązku świętowania. Przeciwnie, w Dniu Pańskim aktywność sportowa powinna mieć charakter pogodnej rozrywki, która pozwala spędzać razem czas i umacniać więzi wspólnoty, zwłaszcza rodzinnej'' <ref>Przemówienie „Oblicze i dusza sportu”, 28.10.2000, 4</ref>.</P> | <P>Ten pozytywny wymiar sport zostaje niestety zaciemniony, zwłaszcza w obecnych czasach, przez liczne nadużycia. Papież mówi o niepokojących faktach ''kryzysu, który zagraża fundamentalnym wartościom etycznym sportu. Obok sportu, który pomaga człowiekowi, istnieje bowiem inny sport, który mu szkodzi; obok sportu, który uszlachetnia ciało, istnieje sport, który je poniża i zdradza; obok sportu, który służy wzniosłym ideałom, jest też sport, który zabiega wyłącznie o zysk'' <ref>Homilia „Rachunek sumienia dla sportu”, 29.10.2000, 2</ref>. W tych określeniach zawierają się takie zjawiska jak: nieuczciwa rywalizacja, doping, skomercjalizowanie, uprzedmiotowienie, kontuzje, a nawet [[śmierć]] sportowców. Ponadto sport niesie w sobie poważne zagrożenie duchowe w postaci uczynienia z niego „bożka”, czyli bałwochwalczego zastąpienia nim życia religijnego. Jak pokazuje Jan Paweł II, ''rytm życia współczesnego społeczeństwa oraz niektóre formy aktywności sportowej mogą sprawić, że chrześcijanin zapomni czasem o powinności uczestniczenia w zgromadzeniu liturgicznym w Dniu Pańskim. Jednakże człowiek wierzący, korzystając z godziwego i zasłużonego wypoczynku nie może zaniedbywać obowiązku świętowania. Przeciwnie, w Dniu Pańskim aktywność sportowa powinna mieć charakter pogodnej rozrywki, która pozwala spędzać razem czas i umacniać więzi wspólnoty, zwłaszcza rodzinnej'' <ref>Przemówienie „Oblicze i dusza sportu”, 28.10.2000, 4</ref>.</P> | ||
Wersja z 12:51, 13 paź 2014
Treść hasła pochodzi z publikacji „Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II”, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2014 Autor hasła: o. Paweł SALAMON OFMConv, Zbigniew DZIUBIŃSKI
Sport – od łac. pojęcia disporto, a następnie disporte, składającego się z rzeczownika porta (brama) oraz przedimka dis: wyjście poza miasto w celu zażycia świeżego powietrza, ruchu i przyjemności – zaprzestanie czynności powszednich w celu oddania się rozrywce i wypoczynkowi.
Aktywność fizyczna, mająca na celu rozwój nie tylko ciała, ale i ducha, poprzez systematyczne ćwiczenia, rywalizację w ramach "fair play", dążenie do zwycięstwa nad samym sobą i współzawodnikami.
Spis treści
Sport w nauce Kościoła
Kościół przez całe dzieje promuje wartości, które wiążą się ze sportem. Potwierdzeniem tego są słowa św. Pawła: "W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem" (2 Tm 4,7), oraz starożytna maksyma: "w zdrowym ciele, zdrowy duch". Podkreślają one zależność duchowego życia od zdrowych form fizycznej egzystencji.
Jako pierwszy z papieży słowa "sport" użył Pius XII podczas "Congresso scientifico nazionale dello sport e dell’educazione fisica" (1952). Zwrócił uwagę, że ciało i sport winny być w centrum zainteresowania Kościoła. Pozwoli to na przeniesienie na grunt sportu chrześcijańskich zasad i norm oraz otworzenie przed nim najwyższych wartości. Kolejny papież – Jan XXIII, zabrał głos na temat sportu przed igrzyskami olimpijskimi w Rzymie (1960). Do 4 tys. sportowców z całego świata mówił o licznych zaletach i przymiotach sportu, odnoszących się zarówno do ciała, jak i ducha. Słowo "sport" zostało też użyte w dokumentach Soboru Watykańskiego II. W Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes zwraca się uwagę na liczne korzyści wynikające dla człowieka z "ćwiczeń fizycznych i pokazów sportowych" [1].
Episkopat Polski w dokumencie „W obronie «dobrych zawodów»” (12.06.2004) zaznacza, iż "Kościół opowiada się za sportem, który służy wszechstronnemu rozwojowi człowieka we wszystkich sferach i płaszczyznach, a przeciwstawia się takim jego formom, w których człowiek jest przedmiotem w służbie sportu. Opowiada się za takim sportem, który wychowuje, jednoczy, sprawia przyjemność, radość, uczy patriotyzmu, buduje przyjaźnie oraz pokój między ludźmi i narodami."
Nauczanie Jana Pawła II nt. sportu
Kraków 2004 s. 13-17; 97-98</ref>. W sporcie widzi on przestrzeń dla rozwoju wielu cnót, które sprzyjają kształtowaniu osobowości człowieka. Wśród tych ważnych wymienia: lojalność, wytrwałość, przyjaźń, wspólnotę, solidarność [2]. Dlatego zachęca, szczególnie młodych, aby swój rozwój i wzrastanie opierali właśnie na kształtowaniu kultury fizycznej, gdyż w ten sposób będą zdolni do podejmowania trudnych wyzwań ich życia. Ten trud jest twórczy, stanowi on zarazem element zdrowego odpoczynku, który jest Wam potrzebny, na równi ze studiami i z pracą. Ten trud i wysiłek posiada też swoją klasyfikację biblijną, zwłaszcza u św. Pawła, który całe życie chrześcijańskie porównuje do zawodów na stadionie sportowym. Każdej z Was i każdemu potrzebny jest ten trud i wysiłek, w którym nie tylko hartuje się ciało, ale cały człowiek doznaje radości panowania nad sobą oraz pokonywania przeszkód i oporów [3].
Ten pozytywny wymiar sport zostaje niestety zaciemniony, zwłaszcza w obecnych czasach, przez liczne nadużycia. Papież mówi o niepokojących faktach kryzysu, który zagraża fundamentalnym wartościom etycznym sportu. Obok sportu, który pomaga człowiekowi, istnieje bowiem inny sport, który mu szkodzi; obok sportu, który uszlachetnia ciało, istnieje sport, który je poniża i zdradza; obok sportu, który służy wzniosłym ideałom, jest też sport, który zabiega wyłącznie o zysk [4]. W tych określeniach zawierają się takie zjawiska jak: nieuczciwa rywalizacja, doping, skomercjalizowanie, uprzedmiotowienie, kontuzje, a nawet śmierć sportowców. Ponadto sport niesie w sobie poważne zagrożenie duchowe w postaci uczynienia z niego „bożka”, czyli bałwochwalczego zastąpienia nim życia religijnego. Jak pokazuje Jan Paweł II, rytm życia współczesnego społeczeństwa oraz niektóre formy aktywności sportowej mogą sprawić, że chrześcijanin zapomni czasem o powinności uczestniczenia w zgromadzeniu liturgicznym w Dniu Pańskim. Jednakże człowiek wierzący, korzystając z godziwego i zasłużonego wypoczynku nie może zaniedbywać obowiązku świętowania. Przeciwnie, w Dniu Pańskim aktywność sportowa powinna mieć charakter pogodnej rozrywki, która pozwala spędzać razem czas i umacniać więzi wspólnoty, zwłaszcza rodzinnej [5].
Papież przypomina, że chrześcijanin jest powołany, aby być sprawnym zawodnikiem Chrystusa, to znaczy wiernym i odważnym świadkiem Jego Ewangelii. By to było możliwe, musi być wytrwały w modlitwie, ćwiczyć się w cnocie i we wszystkim naśladować Boskiego Mistrza. To On bowiem jest prawdziwym „Atletą” Bożym; to On jest Człowiekiem „najmocniejszym” (por. Mk 1,7), który dla nas podjął walkę z „przeciwnikiem” – szatanem – i pokonał go mocą Ducha Świętego, ustanawiając Królestwo Boże. On też uczy nas, że aby wejść do chwały, trzeba przejść przez mękę (por. Łk 24,26.46), i sam przeszedł przed nami tą drogą, abyśmy mogli pójść Jego śladem [6]. Sport zatem niesie w sobie cenne wartości etyczne i należy krzewić jego uprawianie, jednak z chwilą uprzedmiotowienia człowieka traci na swojej wartości.
Przypisy
- ↑ Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 61
- ↑ por. Homilia „Rachunek sumienia dla sportu”, 29.10.2000, 2
- ↑ List do Młodych Parati semper 14
- ↑ Homilia „Rachunek sumienia dla sportu”, 29.10.2000, 2
- ↑ Przemówienie „Oblicze i dusza sportu”, 28.10.2000, 4
- ↑ Homilia „Rachunek sumienia dla sportu”, 29.10.2000, 4
Bibliografia
Dzieła Jana Pawła II
- List do Młodych Parati semper 14;
- Przemówienie „Oblicze i dusza sportu” – Jubileusz Sportowców, 28.10.2000;
- Homilia „Rachunek sumienia dla sportu” – Stadion Olimpijski w Rzymie, 29.10.2000;
- "Wstańcie, chodźmy!". Kraków 2004.
Inne dokumenty Kościoła
- Sobór Watykański II. Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim "Gravissimum educationis" (28.10.1965), 4;
- Sobór Watykański II. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym "Gaudium et spes" (7.12.1965), 61.
Publikacje innych autorów
- J. Kosiewicz. Kultura fizyczna w świetle społecznej doktryny Jana Pawła II. W: Salezjańska Organizacja Sportowa. Chrześcijańska etyka sportu. Warszawa 1993;
- Z. Dziubiński. Sport w kategoriach etyki personalistycznej Jana Pawła II. W: tamże.
Wybrane wypowiedzi Jana Pawła II o sporcie
Linki zewnętrzne
Hasła w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich
