Rosarium Virginis Mariae

Treść hasła pochodzi z publikacji „Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II”, Wydawnictwo M, Kraków 2010
Autor hasła: o. Maciej Zięba OP

Rosarium Virginis Mariae (2002) (Kontemplować Chrystusa z Maryją) - list apostolski opublikowany przez Jana Pawła II w dwudziestą czwartą rocznicę wyboru na Stolicę Piotrową, 16 października 2002. Różaniec należy do wielkiej rodziny modlitw kontemplacyjnych znanych w różnych religiach, a także różnych odłamach chrześcijaństwa. Tradycja odmawiania Różańca, a więc recytacji kolejnych 150 Zdrowaś Maryjo…, sięga XII wieku, kiedy to osobom, które nie umiały czytać, zastępował odmawianie Psałterza – 150 psalmów. W XIV wieku kartuz Eriko di Kalkar ustalił kształt Różańca, dzieląc go na 15 dziesiątek Zdrowaś Maryjo przeplatanych odmówieniem Ojcze nasz i Chwała Ojcu. W następnym stuleciu odmawianie tej modlitwy powiązano z kontemplowaniem tajemnic życia, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa podzielonych na 3 części: radosną, bolesną i chwalebną. W tej postaci Różaniec był odmawiany w Kościele aż do 2002, kiedy to tę długą tradycję zmodyfikował Jan Paweł II. W liście apostolskim "Rosarium Virginis Mariae" zalecił on bowiem dodanie do Różańca kolejnych pięciu tajemnic, tajemnic światła, kontemplujących wydarzenia z okresu publicznej działalności Jezusa Chrystusa. Zmiana wielowiekowej formy w tak popularnej modlitwie stała się wydarzeniem i komentowana była bardzo szeroko, lecz, oczywiście, nie ona była główną przyczyną napisania listu przez Papieża. W liście tym Jan Paweł II przede wszystkim proklamował Rok Różańca Świętego, a cały tekst "Rosarium Virginis Mariae" jest wyjaśnieniem sensu i znaczenia modlitwy różańcowej.

Tezy

Swoje rozważania Papież rozpoczyna od przytoczenia powtarzanych niekiedy zastrzeżeń, jakoby Różaniec przeciwstawiał się liturgii, a także był mało ekumeniczny ze względu na swój maryjny charakter. W istocie jednak – pisze Jan Paweł II – modlitwa różańcowa jest dla liturgii oparciem, jest jej przygotowaniem oraz jej echem w życiu codziennym, a będąc skierowana ku chrystologicznemu centrum naszej wiary jest raczej pomocą niż przeszkodą dla ekumenizmu. Jan Paweł II wyjaśnia też dlaczego przywiązuje tak wielkie znaczenie do Różańca, mówiąc, że należy on do najlepszej i najbardziej wypróbowanej tradycji kontemplacji chrześcijańskiej, mającej podstawowe znaczenie w życiu każdego wiernego i całego Kościoła. Papież silnie podkreśla chrystocentryczny charakter tej modlitwy, pokazując, że razem z Maryją mamy wspominać i uczyć się Chrystusa, prosić Go, upodabniać się do Niego, a także Go głosić. Następnie Jan Paweł II zauważa, że Różaniec, będąc swoistym streszczeniem Ewangelii, nie jest formą zamkniętą. Jest otwarty na uzupełnienie. Jeżeli bowiem w tajemnicach radosnych rozważamy początki życia Pana Jezusa, w bolesnych – Jego mękę i śmierć, a w chwalebnych – Zmartwychwstanie i następujące po nim wydarzenia, to rozważania te nie obejmują działalności publicznej Jezusa, nazwanej przez Papieża tajemnicami światła: Pragnąc wskazać wspólnocie chrześcijańskiej pięć znamiennych momentów – tajemnic «pełnych światłości» – tej fazy życia Chrystusa, uważam, że słusznie by za nie uznać: 1. chrzest w Jordanie; 2. objawienie siebie na weselu w Kanie; 3. głoszenie królestwa Bożego i wezwanie do nawrócenia; 4. przemienienie na górze Tabor; 5. ustanowienie Eucharystii, będącej sakramentalnym wyrazem misterium paschalnego.

Ostatnia część papieskiego dokumentu poświęcona jest głównie omówieniu struktury modlitwy różańcowej – znaczenia rozpoczęcia i zakończenia, modlitwy Ojcze nasz, dziesięciu Zdrowaś Maryjo, Chwała Ojcu i aktu strzelistego. Pokazuje też, że sama koronka, ziarenka połączone ze sobą dziesiątkami, nie służy jedynie odliczaniu kolejnych Zdrowaś Maryjo, ale jest również znakiem zawierającym wizerunek Ukrzyżowanego, słodkim łańcuchem łączącym nas z Bogiem i Bożą Matką oraz symbolem więzi komunii i braterstwa łączących nas wszystkich z Chrystusem. Dokument ten, będący oficjalną wypowiedzią następcy św. Piotra, przenika zarazem osobista tonacja. Papież wspomina swoje stwierdzenie z początku pontyfikatu, że ta prosta modlitwa różańcowa pulsuje niejako życiem ludzkim; i dodając, że każda z tajemnic rzuca światło na misterium człowieka przypomina, iż równocześnie staje się czymś naturalnym przynosić na to spotkanie ze świętym człowieczeństwem Odkupiciela tak liczne problemy, lęki, trudy i projekty, które cechują nasze życie… Medytować z różańcem znaczy powierzać nasze troski Miłosiernemu Sercu Chrystusa i Sercu Jego Matki. Po dwudziestu czterech latach, rozważając nad doświadczeniami, których nie zabrakło mi również przy sprawowaniu posługi Piotrowej, czuję, że powinienem powtórzyć zapewnienie, które jest niejako gorącym wezwaniem skierowanym do wszystkich, aby osobiście tego doświadczyli: tak, Różaniec naprawdę «pulsuje życiem ludzkim», by zharmonizować je z rytmem życia Bożego.

Osobiste modlitewne doświadczenie Jana Pawła II oraz jego świadectwo sprawiają, że apel o odmawianie Różańca skierowany do wszystkich grup wiernych, którym kończy swój list, brzmi bardzo przekonywająco.

Krytyka listu

Zastrzeżenia do treści listu zgłosiły niektóre katolickie środowiska tradycjonalistyczne, szczególnie zaś grupy związane z Bractwem Kapłańskim św. Piusa X, założonym przez abpa Marcela Lefebvre`a. Krytycy podkreślali, że w papieskim liście nie pojawiło się przypomnienie o nadprzyrodzonym charakterze modlitwy różańcowej, danej przez Matkę Bożą świętemu Dominikowi, założycielowi zakonu dominikanów. Tradycjonaliści krytycznie odnieśli się do obecnych w liście porównań modlitwy różańcowej do podobnych zewnętrznie form modlitw w innych religiach oraz zwracali uwagę na brak odniesień do roli Matki Bożej jako Pośredniczki wszelkich łask, co ich zdaniem ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia wagi i skuteczności różańca.

Bilbliografia

• Jan Paweł II i jego życie w różańcu - artykuł na portalu Sekretariat Fatimski
• o. Maciej Zięba OP, Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II, Wydawnistwo M, Kraków 2010, s. 224-226 ISBN 9788375952520

Linki zewnętrzne

• Tekst listu apostolskiego w Zintegrowanej Bazie Tekstów Papieskich

Zobacz też

Modlitwa