Pielgrzymka zagraniczna (2)
Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji: (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005. o. Maciej Zięba OP, „Jestem z Wami: kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły - Jana Pawła II”, Wydawnictwo M, Kraków 2010
Druga podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 2 – 10 czerwca 1979 r. Celem były odwiedziny Polski. Była to pierwsza pielgrzymka Ojca Świętego do Ojczyzny.
Spis treści
Przebieg pielgrzymki
2 – 10 czerwca 1979 POLSKA
Cel pielgrzymki
Pierwsze po wyborze spotkanie z rodakami w Ojczyźnie; jubileusz 900-lecia śmierci św. Stanisława, biskupa i męczennika, patrona Polski; doprowadzenie do jedności wewnętrznej Polaków.
Przebieg wizyty w Polsce
- 2 czerwca
WARSZAWA: Powitanie na lotnisku Okęcie przez Przewodniczącego Rady Państwa H. Jabłońskiego, prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego, władze państwowe i Episkopat • Katedra Warszawska - spotkanie z przedstawicielami Kościoła stolicy i archidiecezji • Belweder - spotkanie z I Sekretarzem KC PZPR, E. Gierkiem • Grób Nieznanego Żołnierza - modlitwa i złożenie wieńców • Plac Zwycięstwa - msza św. (500 tys. wiernych)
- 3 czerwca
WARSZAWA: Spotkanie z młodzieżą akademicką przed kościołem św. Anny z udziałem ponad 100 tys. studentów z całej Polski
GNIEZNO: Błonia w Gębarzewie - spotkanie z wiernymi • Msza św. przed katedrą (kilkaset tys. wiernych) • Wzgórze Lecha - spotkania z młodzieżą i wiernymi
- 4 czerwca
CZĘSTOCHOWA JASNA GÓRA: Msza św. na wałach (ponad 1 min pielgrzymów). Jan Paweł II dokonał Aktu oddania Matce Bożej Kościoła w Polsce i na świecie • Spotkanie z wiernymi diecezji przed kościołem św. Zygmunta • Spotkanie z przełożonymi generalnymi zakonów i zgromadzeń męskich • Jasna Góra - Apel Jasnogórski, przemówienie do chorych
- 5 czerwca
CZĘSTOCHOWA JASNA GÓRA: Udział w posiedzeniu Konferencji Episkopatu Polski • Anioł Pański • Spotkanie z Radą Naukową Episkopatu • Spotkanie z pielgrzymami z Dolnego Śląska i Śląska Opolskiego • Spotkanie z wyższymi przełożonymi żeńskich zgromadzeń zakonnych i z siostrami zakonnymi • Apel Jasnogórski, słowo do wiernych
- 6 czerwca
CZĘSTOCHOWA JASNA GÓRA: Spotkanie z kapłanami w katedrze • Spotkanie przed katedrą z chorymi. Anioł Pański. • Spotkanie z profesorami i studentami Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego • Spotkanie z pielgrzymami z Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego • Spotkanie z paulinami i z młodzieżą duchowną • Pożegnanie z Panią Jasnogórską
KRAKÓW: Spotkanie z wiernymi w katedrze na Wawelu • Wieczorne rozmowy (tzw. „dobranocki") z wiernymi przed Kurią Metropolitalną (kontynuowane były podczas następnych dni i pielgrzymek)
- 7 czerwca
KALWARIA ZEBRZYDOWSKA: Spotkanie z wiernymi przed Sanktuarium Matki Bożej • Nadanie sanktuarium tytułu bazyliki mniejszej
WADOWICE: Spotkanie z wiernymi przed kościołem parafialnym
OSWIĘCIM-BRZEZINKA: Msza św. na terenie byłego obozu koncentracyjnego
- 8 czerwca
NOWY TARG: Lotnisko sportowe - msza św. (kilkaset tys. pielgrzymów, głównie górali). Na ołtarzu znajdowała się cudowna figura Matki Bożej Ludźmierskiej
KRAKÓW: Katedra wawelska-spotkanie z uczestnikami Synodu Archidiecezji • Skałka - spotkanie z przedstawicielami świata nauki, kultury oraz ze studentami
- 9 czerwca
KRAKÓW: Spotkanie z Radą Papieskiego Wydziału Teologicznego • Kościół oo. Franciszkanów - spotkanie z chorymi • Cmentarz Rakowicki - nawiedziny grobu rodzinnego • Opactwo oo. Cystersów w Mogile - spotkanie z pielgrzymami • Bazylika Mariacka - spotkanie z siostrami zakonnymi
- 10 czerwca
KRAKÓW: Błonia-msza św. (ok. 1,5 min wiernych). Jeden z głównych momentów pielgrzymki. Dokonane zostało symboliczne „Bierzmowanie dziejów" • Koronacja obrazu [[Matka Boża z Makowa Podhalańskiego|Matki Bożej z Makowa Podhalańskiego • Lotnisko Balice - uroczystość pożegnania
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki
Pielgrzymka do Polski odbywała się w niespełna rok po wyborze biskupa krakowskiego kard. Karola Wojtyły na Stolicę Piotrowa. We wszystkich homiliach i wystąpieniach odczuwało się wielką radość Ojca Świętego z możliwości zrealizowania tej pielgrzymki. W pierwszym rzędzie Jan Paweł II pragnął uświadomić narodowi polskiemu siłę, która tkwi w jedności. Ta siła wynikać powinna z wiary i dziedzictwa narodowego Polaków. Już w pierwszym dniu pobytu podczas mszy św. na Placu Zwycięstwa w Warszawie mówił: Kościół przyniósł Polsce Chrystusa - to znaczy klucz do rozumienia tej wielkiej i podstawowej rzeczywistości, jaką jest człowiek. Człowieka bowiem nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa. A raczej: człowiek nie może siebie sam do końca zrozumieć bez Chrystusa. Nie może zrozumieć ani kim jest, ani jaka jest jego właściwa godność, ani jakie jest jego powołanie i ostateczne przeznaczenie. Nie może tego wszystkiego zrozumieć bez Chrystusa. I dlatego Chrystusa nie można wyłączać z dziejów człowieka w jakimkolwiek miejscu na ziemi. Nie można też bez Chrystusa zrozumieć dziejów Polski - przede wszystkim jako dziejów ludzi, którzy przeszli i przechodzą przez ziemię. Dzieje ludzi! Dzieje narodu są przede wszystkim dziejami ludzi. A dzieje każdego człowieka toczą się w Jezusie Chrystusie. W Nim stają się dziejami zbawienia. (...) Jeśli jest rzeczą słuszną, aby dzieje narodu rozumieć poprzez każdego człowieka w narodzie - to równocześnie nie sposób zrozumieć człowieka inaczej jak w tej wspólnocie, którą jest jego naród. Homilię tę zakończył wołaniem: Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi!. Najdobitniej nauka ta zabrzmiała podczas słynnego Bierzmowania dziejów na Błoniach w Krakowie. Jan Paweł II wołał wtedy: Musicie być mocni, drodzy bracia i siostry! Musicie być mocni tą mocą, którą daje wiara! Musicie być mocni mocą wiary! (...) Dziś tej mocy bardziej wam potrzeba niż w jakiejkolwiek epoce dziejów. Musicie być mocni mocą nadziei (...).
W Gnieźnie Papież podkreślał jedność kościołów chrześcijańskich i rolę Kościoła w obronie praw człowieka w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Mówił wtedy: Czyż Chrystus tego nie chce, czy Duch Święty tego nie rozrządza, ażeby ten papież – Polak, papież Słowianin, właśnie teraz odsłonił duchową jedność chrześcijańskiej Europy, na którą składają się dwie wielkie tradycje: Zachodu i Wschodu? (...) Ten papież - świadek Chrystusa, miłośnik Jego Krzyża i Zmartwychwstania, przychodzi dziś na to miejsce, aby dać świadectwo Chrystusowi żyjącemu w duszy jego własnego narodu, Chrystusowi żyjącemu w duchach narodów, które kiedyś przyjęły Go jako Drogę, Prawdę i Życie. (...) Przychodzi więc wasz rodak, papież, aby wobec całego Kościoła, Europy i świata mówić o tych często zapomnianych narodach i ludach. Przychodzi wołać wołaniem wielkim. (...) Przychodzi wszystkie te narody i ludy - wraz ze swoim własnym - przygarnąć do serca Kościoła: do serca Matki Kościoła, której ufa bezgranicznie.
Te wątki przewijały się również w homiliach wygłaszanych na Jasnej Górze. Ojciec Święty wypowiedział tam ważne słowa: Jasna Góra jest sanktuarium Narodu. Trzeba przykładać ucho do tego świętego Miejsca, aby czuć, jak bije serce Narodu w Sercu Matki. (...) Tutaj zawsze byliśmy wolni!. Podczas spotkania w Mogile podkreślił: Nie można oddzielić krzyża od ludzkiej pracy. Nie można oddzielić Chrystusa od ludzkiej pracy. Ważne międzynarodowe znaczenie miała pielgrzymka Ojca Świętego do byłego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu-Brzezince. Powiedział tam m.in.: Przychodzę (...) i klękam na tej Golgocie naszych czasów.
Bardzo osobisty charakter miała wizyta w Kalwarii Zebrzydowskiej i w Wadowicach. W Kalwarii Zebrzydowskiej mówił m.in., że Kalwaria ma w sobie coś takiego, że człowieka wciąga. Co się do tego przyczynia? Może i to naturalne piękno krajobrazu, który stąd się roztacza u progu polskich Beskidów. Z pewnością ono nam przypomina także o Maryi, która - by odwiedzić Elżbietę - «udała się w okolicę górzystą». Nade wszystko jednakże to, co tutaj człowieka stale pociąga na nowo, to właśnie owa tajemnica zjednoczenia Matki z Synem i Syna z Matką. Tajemnica ta opowiedziana jest plastycznie i szczodrze poprzez wszystkie kaplice i kościółki, które rozłożyły się wokół centralnej bazyliki. W Wadowicach zaczął od słów: Z wielkim wzruszeniem przybywam dzisiaj do tego miasta, w którym się urodziłem - do parafii, w której zostałem ochrzczony i przyjęty do wspólnoty Kościoła Chrystusowego - do środowiska, z którym związałem się przez osiemnaście lat mojego życia, od urodzenia do matury. Kiedy patrzę na ten rynek, to prawie każdy szczegół łączy się tu dla mnie ze wspomnieniem najwcześniejszego okresu życia.
Wątek religijno-patriotyczny przewijał się zawsze podczas spotkań Papieża z młodzieżą. Na spotkania z Ojcem Świętym przybywały, często wbrew zakazom i utrudnieniom, setki tysięcy, a nawet miliony Polaków. Po raz pierwszy nie bano się publicznego manifestowania swoich uczuć religijnych i patriotycznych. Uświadomiono sobie siłę tkwiącą w jedności. Tysiące osób wędrowało „wraz" z Papieżem. Wobec bardzo ograniczonych bezpośrednich transmisji radiowych i telewizyjnych ze spotkań z Ojcem Świętym, Polacy korzystali z Radia „Wolna Europa" i Radia Watykan. Ułatwiło to społeczeństwu przeprowadzenie protestów przeciwko władzy komunistycznej w 1980 r. i doprowadzenie do powstania NSZZ „Solidarność". Historycy są zgodni, że pielgrzymka ta stanowiła pierwszy krok na drodze wiodącej do upadku systemu komunistycznego w Polsce i w Europie. (AJ)
Polska - trzęsienie ziemi / o. M. Zięba OP
Gustaw Herling Grudziński w swym Dzienniku pisanym nocą tak skomentował decyzję kolegium kardynalskiego, powierzającą metropolicie krakowskiemu Stolicę Piotrową: Wstrząs narodowy i psychologiczny nie tak szybko, i nie w sposób automatyczny, wydaje w ustroju totalitarnym owoce polityczne, jeśli nie liczyć wpływu na stosunki Kościół – państwo w PRL. Pontyfikat Wojtyły oznacza z polskiego punktu widzenia trzy aktywa: pogłębienie izolacji i impasu władzy komunistycznej; zmniejszenie prawdopodobieństwa sowieckiej interwencji zbrojnej w razie ewentualnego kryzysu; uwrażliwienie Polaków na losy wschodnich sąsiadów. To dużo, to bardzo dużo. Nie dość jednak, by oddać się słodkim marzeniom o cudzie. A jednak cud się wydarzył! Papież przybył do Polski!
Do wschodniej, komunistycznej, a więc oficjalnie ateistycznej części świata, podzielonego w 1945 w Jałcie na dwa obozy, 44 lata później przybywa przywódca Kościoła katolickiego, następca św. Piotra – Ojciec Święty Jan Paweł II. Komuniści nie mogli mu odmówić, jak uczynili to z jego poprzednikiem, Pawłem VI, możliwości przyjazdu do Polski. Karol Wojtyła w świetle prawa był nadal obywatelem PRL. Władze Polski Ludowej, działające pod silną presją sowiecką, starały się więc przynajmniej zminimalizować straty wynikające z wyboru Polaka na Stolicę Piotrową. Dlatego nie pozwoliły mu przyjechać w maju 1979 r. na obchody dziewięćsetlecia śmierci świętego biskupa Stanisława, zamordowanego przez Bolesława Śmiałego, uznając je za zbyt polityczne (reakcją strony kościelnej będzie przeniesienie uroczystości na czerwiec), limitowały liczbę miejscowości, do których może pojechać i pozwoliły jedynie na dwie ogólnopolskie transmisje TV ze Mszy św. (Warszawa, Oświęcim) z powitania i pożegnania na lotnisku oraz ze spotkania z władzami w Belwederze (a w ciągu tych 9 dni Jan Paweł II miał aż 48 oficjalnych wystąpień!). W zakładach pracy oraz szkołach w trakcie pobytu Jana Pawła II kontrolowana była obecność, aby zmniejszyć frekwencję na nabożeństwach, a dziennikarze i kamerzyści mieli za zadanie ukrywać przed światem wielkie rzesze Polaków towarzyszących Ojcu Świętemu. Polscy operatorzy tak skutecznie pokazywali wówczas niebo, drzewa, gromadki starszych kobiet, a pomijali młodych ludzi oraz skupiali się na samotnej sylwetce Jana Pawła II, że gdy cztery lata później wybrał się on do rządzonej przez komunistów Nikaragui, polscy technicy zostali zaproszeni przez rząd sandinistów, aby nauczyli nikaraguańskich kolegów skutecznego fałszowania transmisji telewizyjnych.
Źródła
Bibliografia
- (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II, Wyd. WAM, Kraków 2005, s.476-480
- Jan Paweł II, Dzieła zebrane, Wydawnictwo M, Kraków 2006, t. IX, s. 17-164.
- Jan Paweł II, Nauczanie papieskie, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań xxx, t.II,1, s.591-716
- Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Libreria Editrice Vaticana, Rzym xxx, t.II,1, s.1369-1532
