Pielgrzymka zagraniczna (36): Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „Trzydziesta szósta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach xxx r. Celem były odwiedziny xxx. == Przebieg piel...”) |
m |
||
(Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | Trzydziesta szósta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach | + | Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji |
+ | (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", [http://www.wydawnictwowam.pl/ Wydawnictwo WAM], Kraków 2005. | ||
+ | |||
+ | Trzydziesta szósta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 10-21 września [[1987]] roku. Celem były odwiedziny [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] oraz [[Kanada|Kanady]]. | ||
== Przebieg pielgrzymki == | == Przebieg pielgrzymki == | ||
+ | |||
+ | === 10-19 września 1987 STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI PÓLNOCNEJ === | ||
+ | |||
+ | ==== Cel pielgrzymki ==== | ||
+ | Hasło przewodnie pielgrzymki: ''Jedność w dziele posługiwania''. Obchody dwusetnej rocznicy uchwalenia Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. | ||
+ | |||
+ | ==== Przebieg wizyty w Stanach Zjednoczonych ==== | ||
+ | * 10 września | ||
+ | **MIAMI: Powitanie przez przedstawicieli władz państwowych i kościelnych (m.in. przez prezydenta USA [[Ronald Reagan|Ronalda Reagana]] z małżonką) • Spotkanie z przedstawicielami archidiecezji w katedrze Saint Mary • Spotkanie z prezydentem USA oraz osobistościami świata politycznego w muzeum sztuki europejskiej Vizcaya Museum | ||
+ | |||
+ | * 11 września | ||
+ | **MIAMI: Spotkanie z ok. 200 przedstawicielami organizacji żydowskich w Centrum Kulturalnym Contea di Dode • Msza św. w parku Tamiani z udziałem ok. 200 tys. wiernych różnej narodowości | ||
+ | **COLUMBIA (stolica stanu Karolina Płd.): [[ekumenizm|Spotkanie ekumeniczne]] w kościele św. Piotra • Spotkanie z 27 przywódcami wspólnot chrześcijańskich na terenie Uniwersytetu Południowej Karoliny oraz studentami i profesorami tej najstarszej w USA wyższej uczelni • Liturgia ekumeniczna z papieską homilią na stadionie uniwersyteckim | ||
+ | |||
+ | * 12 września | ||
+ | **NOWY ORLEAN: Spotkanie z czarnoskórymi kapłanami w sali sportowej Superdome • Spotkanie z pracownikami szkolnictwa katolickiego • Spotkanie z [[Młodzież|młodzieżą]] na krytym stadionie, z udziałem ok. 50 tys. wiernych • Msza św. na stadionie uniwersyteckim • Spotkanie z katolickimi profesorami z całych Stanów Zjednoczonych na Katolickim Uniwersytecie Św. Ksawerego | ||
+ | |||
+ | * 13 września | ||
+ | **SAN ANTONIO: Msza św. • Spotkanie z pracownikami katolickich instytucji charytatywnych (Charities) • Wizyta w katedrze San Fernando oraz spotkanie z duchowieństwem i wspólnotami zakonnymi • Msza św. dla ludności latynoskiej, z udziałem ok. 300 tys. wiernych • Spotkanie z [[Polonia|Polonią]] z osady Panna Maria w Teksasie | ||
+ | |||
+ | * 14 września | ||
+ | **PHOENIX: Wizyta w szpitalu dziecięcym św. Józefa • Wizyta w bazylice Saint Mary • Spotkanie z przedstawicielami Katolickiej Służby Medycznej USA • Wizyta w katedrze św. św. Simon and Jude • Spotkanie z Indianami z terenu całych Stanów Zjednoczonych w hali Coloseum • Msza św. na Uniwersytecie Stanowym Arizony | ||
+ | |||
+ | * 15 września | ||
+ | **LOS ANGELES: Spotkanie z młodzieżą w Universal Amphitheatre • Spotkanie z [[media|magnatami prasy, kina, telewizji i przemysłu rozrywkowego]] (ok. 1500 osób) w hotelu Universal Studios • Msza św. na stadionie olimpijskim | ||
+ | |||
+ | * 16 września | ||
+ | **LOS ANGELES: Spotkanie z biskupami Stanów Zjednoczonych • Wizyta w katolickiej szkole w towarzystwie Nancy Reagan • Spotkanie z Żydami, [[Islam|muzułmanami]], buddystami i hinduistami w Centrum Kultury Japońskiej • Msza św. koncelebrowana na stadionie sportowym | ||
+ | |||
+ | * 17 września | ||
+ | **MONTEREY: Msza św. w Laguna Seca Raceway • Wizyta w bazylice Carmel Mission i modlitwa nad grobem o. Junipero Serra | ||
+ | **SAN FRANCISCO: Spotkanie z chorymi na [[AIDS]] w klinice przy bazylice Mission Dolores • Spotkanie z przedstawicielami wspólnot zakonnych w katedrze Saint Mary | ||
+ | |||
+ | * 18 września | ||
+ | **SAN FRANCISCO: Spotkanie z przedstawicielami [[świeccy|świeckich]] ruchów katolickich w katedrze Saint Mary • Msza św. w Candlestick Park DETROIT: Wizyta w katedrze Najświętszego Sakramentu | ||
+ | |||
+ | * 19 września | ||
+ | **DETROIT: Spotkanie z Polonią • Msza św. w Silverdome • Ceremonia pożegnalna przed odlotem do [[Kanada|Kanady]] | ||
+ | |||
+ | ====Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki ==== | ||
+ | <P>W czasie swej 36. zagranicznej podróży apostolskiej Jan Paweł II przemierzył niemal całe południowe Stany od wschodniego wybrzeża (Miami) poprzez Nowy Orlean, San Antonio, Phoenix aż do wybrzeży Pacyfiku (Los Angeles, San Francisco). Nic dziwnego, że w czasie tej podróży często przewijały się tematy dotyczące historycznych i współczesnych problemów Południa i jego mieszkańców (głównie ludności murzyńskiej i latynoskiej), w nawiązaniu do obchodzonej właśnie rocznicy uchwalenia Konstytucji. </P> | ||
+ | <P>Na spotkaniu z czarnoskórymi kapłanami w Nowym Orleanie Papież przypomniał [[pokój|pokojowe]] formy walki o uznanie obywatelskich praw Murzynów oraz wybitną postać [[Martin Luther King|Martina Luthera Kinga]], który odegrał kluczową rolę w tej walce. Zwracając się do kapłanów, Jan Paweł II stanowczo podkreślił, że ''nie ma Kościoła czarnego, ani białego, ani amerykańskiego'', a ''jest i musi być w jednym Kościele Chrystusowym miejsce dla czarnych, białych, Amerykanów, dla każdej kultury i każdej rasy''. W czasie mszy św. dla ludności latynoamerykańskiej w San Antonio Ojciec Święty mówił o potrzebie utrzymania ich tożsamości religijnej, o zachowaniu tradycji zwartej [[rodzina|rodziny]], a także o potrzebie solidarności z [[ubóstwo|biednymi]], nowo przybyłymi [[migracja|emigrantami]]. W Phoenix oczekiwało na ''Białego Ojca'' ok. 16 tys. Indian, reprezentujących blisko 200 szczepów. Odbywał się tu Krajowy Zjazd Indian, zwany Konferencją Tekakwitha. Papież zachęcił Indian do zachowania swej tradycyjnej kultury i obyczajów, wskazując na [[miłość]] panującą w ich licznych rodzinach, na poszanowanie [[godność człowieka|godności każdego człowieka]] i szacunek dla ziemi. Wezwał do modlitwy o kanonizację bł. Kateriny Tekakwitha - pierwszej Indianki wyniesionej na ołtarze. </P> | ||
+ | <P>W czasie swej podróży Papież kilkakrotnie spotykał się z młodzieżą i przedstawicielami kręgów uniwersyteckich. Po raz kolejny zachęcał do pracy nad sobą, polegającej na przeciwstawieniu się egoizmowi i pogoni za przyjemnościami oraz dobrami materialnymi. </P> | ||
+ | <P>Ojciec Święty przewodniczył nabożeństwom ekumenicznym i spotykał się z różnymi grupami wyznaniowymi. Papież wskazał na najważniejsze problemy, dotyczące współczesnego Kościoła w USA i podzielił się swymi sugestiami z biskupami. W Los Angeles spotkał się z magnatami prasy, kina, telewizji i przemysłu rozrywkowego, określając prawa i obowiązki środków masowego przekazu, w których najważniej¬szym nakazem jest obrona ludzkiej godności. Jan Paweł II zwrócił się do zebranych: ''Waszą odpowiedzialność wobec społeczeństwa trudno jest ująć prawnie, a więc społeczeństwo polega bardziej na waszej dobrej woli. W pewnym sensie świat jest w wa¬szej łasce''. </P> | ||
+ | <P>W czasie swego pobytu w USA Ojciec Święty spotkał się z przedstawicielami polskiej osady Panna Maria w Teksasie. Osada ta jest najstarszą polską parafią w Stanach Zjednoczonych, założoną w poł. XIX w. przez osadników polskich ze Śląska, którym przewodził franciszkanin o. Leopold Moczygemba. Ojciec Święty serdecznie pozdrowił mieszkańców osady i wszystkich Polaków żyjących w Teksasie. </P> (HM) | ||
+ | |||
+ | |||
+ | === 19-20 września 1987 KANADA === | ||
+ | |||
+ | ==== Cel pielgrzymki ==== | ||
+ | Spotkanie z rdzennymi mieszkańcami Kanady. | ||
+ | |||
+ | ==== Przebieg wizyty w Kanadzie ==== | ||
+ | * 19 września | ||
+ | **EDMONTON: Przylot ze [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej]] (nocleg) | ||
+ | |||
+ | * 20 września | ||
+ | **FORT SIMPSON: Uroczyste powitanie na lotnisku • Spotkanie i modlitwa z udziałem kilkunastu tysięcy Indian, Metysów i Innuitów (Eskimosów) | ||
+ | **EDMONTON: Pożegnanie na lotnisku i odlot do [[Rzym|Rzymu]] | ||
+ | |||
+ | ====Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki ==== | ||
+ | <P>Jan Paweł II w czasie swej [[pielgrzymka zagraniczna (23)|pierwszej podróży apostolskiej]] do Kanady w 1984 r. miał spotkać się z Indianami w Fort Simpson. Niestety, ze względu na złe warunki pogodo¬we samolot papieski lecący na to spotkanie musiał lądować w Yellow Knife. Papież nie dotarł wówczas do czekających na niego Indian, jednak obiecał, że przy najbliższej okazji przyjedzie do Fort Simpson. Indianie kilkakrotnie odwiedzali Ojca Świętego w Rzymie i przypominali mu o Jego obietnicy. Papież spełnił ją w 1987 r. przy okazji swej podróży apostolskiej do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Spotkanie z Indianami odbyło się nad brzegiem rzeki Mackenzie. Ustawiono tam pomnik w kształcie ściętej piramidy z czterema rzędami schodów, skierowanych w cztery strony świata. Ojciec Święty, nawiązując do indiańskich tradycji, modlił się o błogosławieństwo Boże dla wody, ognia, powietrza i ziemi, kierując swe modlitwy właśnie w cztery strony świata. Spotkanie z Papieżem zgromadziło w Fort Simpson Indian ze szczepów Indios, Metis i Dene oraz Innuitów (Eskimosów). W przemówieniu skierowanym do rdzennej ludności Kanady Ojciec Święty podkreślił jej prawa do sprawiedliwego samorządu oraz do właściwego im terytorium i odpowiednich zasobów, koniecznych do zapewnienia życia obecnym i przyszłym pokoleniom. Wezwał Indian do zachowania swej odrębnej tradycji i kultury słowami: ''Wasze zrozumienie potrzeby dzielenia się wszystkim w [[solidarność|solidarności]], we wspólnocie ludzkiej zakorzenionej w [[rodzina|rodzinie]], cenne stosunki starszych i młodszych, wasza duchowa wizja stworzenia, wymagająca odpowiedzialnej troski i ochrony środowiska naturalnego - te wszystkie tradycyjne aspekty waszego sposobu życia - winny być zachowane i otaczane wielkim szacunkiem''. </P> (HM) | ||
== Źródła == | == Źródła == | ||
Linia 7: | Linia 72: | ||
=== Bibliografia === | === Bibliografia === | ||
− | * (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, | + | * (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, ''Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II'', Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, s. 222, 226-227, 262, 269-271. [[Plik:W_bibliotece.jpg]] |
− | + | * Jan Paweł II, ''Dzieła zebrane'', Wydawnictwo M, Kraków 2006, s. 77-102, 247-254. [[Plik:W_bibliotece.jpg]] | |
+ | * ''Insegnamenti di Giovanni Paolo II'', Libreria Editrice Vaticana, Rzym 1982, t.X,3, s.353-699. [[Plik:W_bibliotece.jpg]] | ||
=== Linki zewnętrzne === | === Linki zewnętrzne === | ||
+ | |||
+ | == Zobacz także == | ||
+ | [[Podróże apostolskie Jana Pawła II]] | ||
+ | |||
+ | |||
+ | [[Kategoria:Pielgrzymki zagraniczne Jana Pawła II]] | ||
+ | [[Kategoria:Hasła WAM]] |
Aktualna wersja na dzień 14:37, 10 lip 2014
Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.
Trzydziesta szósta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 10-21 września 1987 roku. Celem były odwiedziny Stanów Zjednoczonych oraz Kanady.
Spis treści
Przebieg pielgrzymki
10-19 września 1987 STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI PÓLNOCNEJ
Cel pielgrzymki
Hasło przewodnie pielgrzymki: Jedność w dziele posługiwania. Obchody dwusetnej rocznicy uchwalenia Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
Przebieg wizyty w Stanach Zjednoczonych
- 10 września
- MIAMI: Powitanie przez przedstawicieli władz państwowych i kościelnych (m.in. przez prezydenta USA Ronalda Reagana z małżonką) • Spotkanie z przedstawicielami archidiecezji w katedrze Saint Mary • Spotkanie z prezydentem USA oraz osobistościami świata politycznego w muzeum sztuki europejskiej Vizcaya Museum
- 11 września
- MIAMI: Spotkanie z ok. 200 przedstawicielami organizacji żydowskich w Centrum Kulturalnym Contea di Dode • Msza św. w parku Tamiani z udziałem ok. 200 tys. wiernych różnej narodowości
- COLUMBIA (stolica stanu Karolina Płd.): Spotkanie ekumeniczne w kościele św. Piotra • Spotkanie z 27 przywódcami wspólnot chrześcijańskich na terenie Uniwersytetu Południowej Karoliny oraz studentami i profesorami tej najstarszej w USA wyższej uczelni • Liturgia ekumeniczna z papieską homilią na stadionie uniwersyteckim
- 12 września
- NOWY ORLEAN: Spotkanie z czarnoskórymi kapłanami w sali sportowej Superdome • Spotkanie z pracownikami szkolnictwa katolickiego • Spotkanie z młodzieżą na krytym stadionie, z udziałem ok. 50 tys. wiernych • Msza św. na stadionie uniwersyteckim • Spotkanie z katolickimi profesorami z całych Stanów Zjednoczonych na Katolickim Uniwersytecie Św. Ksawerego
- 13 września
- SAN ANTONIO: Msza św. • Spotkanie z pracownikami katolickich instytucji charytatywnych (Charities) • Wizyta w katedrze San Fernando oraz spotkanie z duchowieństwem i wspólnotami zakonnymi • Msza św. dla ludności latynoskiej, z udziałem ok. 300 tys. wiernych • Spotkanie z Polonią z osady Panna Maria w Teksasie
- 14 września
- PHOENIX: Wizyta w szpitalu dziecięcym św. Józefa • Wizyta w bazylice Saint Mary • Spotkanie z przedstawicielami Katolickiej Służby Medycznej USA • Wizyta w katedrze św. św. Simon and Jude • Spotkanie z Indianami z terenu całych Stanów Zjednoczonych w hali Coloseum • Msza św. na Uniwersytecie Stanowym Arizony
- 15 września
- LOS ANGELES: Spotkanie z młodzieżą w Universal Amphitheatre • Spotkanie z magnatami prasy, kina, telewizji i przemysłu rozrywkowego (ok. 1500 osób) w hotelu Universal Studios • Msza św. na stadionie olimpijskim
- 16 września
- LOS ANGELES: Spotkanie z biskupami Stanów Zjednoczonych • Wizyta w katolickiej szkole w towarzystwie Nancy Reagan • Spotkanie z Żydami, muzułmanami, buddystami i hinduistami w Centrum Kultury Japońskiej • Msza św. koncelebrowana na stadionie sportowym
- 17 września
- MONTEREY: Msza św. w Laguna Seca Raceway • Wizyta w bazylice Carmel Mission i modlitwa nad grobem o. Junipero Serra
- SAN FRANCISCO: Spotkanie z chorymi na AIDS w klinice przy bazylice Mission Dolores • Spotkanie z przedstawicielami wspólnot zakonnych w katedrze Saint Mary
- 18 września
- SAN FRANCISCO: Spotkanie z przedstawicielami świeckich ruchów katolickich w katedrze Saint Mary • Msza św. w Candlestick Park DETROIT: Wizyta w katedrze Najświętszego Sakramentu
- 19 września
- DETROIT: Spotkanie z Polonią • Msza św. w Silverdome • Ceremonia pożegnalna przed odlotem do Kanady
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki
W czasie swej 36. zagranicznej podróży apostolskiej Jan Paweł II przemierzył niemal całe południowe Stany od wschodniego wybrzeża (Miami) poprzez Nowy Orlean, San Antonio, Phoenix aż do wybrzeży Pacyfiku (Los Angeles, San Francisco). Nic dziwnego, że w czasie tej podróży często przewijały się tematy dotyczące historycznych i współczesnych problemów Południa i jego mieszkańców (głównie ludności murzyńskiej i latynoskiej), w nawiązaniu do obchodzonej właśnie rocznicy uchwalenia Konstytucji.
Na spotkaniu z czarnoskórymi kapłanami w Nowym Orleanie Papież przypomniał pokojowe formy walki o uznanie obywatelskich praw Murzynów oraz wybitną postać Martina Luthera Kinga, który odegrał kluczową rolę w tej walce. Zwracając się do kapłanów, Jan Paweł II stanowczo podkreślił, że nie ma Kościoła czarnego, ani białego, ani amerykańskiego, a jest i musi być w jednym Kościele Chrystusowym miejsce dla czarnych, białych, Amerykanów, dla każdej kultury i każdej rasy. W czasie mszy św. dla ludności latynoamerykańskiej w San Antonio Ojciec Święty mówił o potrzebie utrzymania ich tożsamości religijnej, o zachowaniu tradycji zwartej rodziny, a także o potrzebie solidarności z biednymi, nowo przybyłymi emigrantami. W Phoenix oczekiwało na Białego Ojca ok. 16 tys. Indian, reprezentujących blisko 200 szczepów. Odbywał się tu Krajowy Zjazd Indian, zwany Konferencją Tekakwitha. Papież zachęcił Indian do zachowania swej tradycyjnej kultury i obyczajów, wskazując na miłość panującą w ich licznych rodzinach, na poszanowanie godności każdego człowieka i szacunek dla ziemi. Wezwał do modlitwy o kanonizację bł. Kateriny Tekakwitha - pierwszej Indianki wyniesionej na ołtarze.
W czasie swej podróży Papież kilkakrotnie spotykał się z młodzieżą i przedstawicielami kręgów uniwersyteckich. Po raz kolejny zachęcał do pracy nad sobą, polegającej na przeciwstawieniu się egoizmowi i pogoni za przyjemnościami oraz dobrami materialnymi.
Ojciec Święty przewodniczył nabożeństwom ekumenicznym i spotykał się z różnymi grupami wyznaniowymi. Papież wskazał na najważniejsze problemy, dotyczące współczesnego Kościoła w USA i podzielił się swymi sugestiami z biskupami. W Los Angeles spotkał się z magnatami prasy, kina, telewizji i przemysłu rozrywkowego, określając prawa i obowiązki środków masowego przekazu, w których najważniej¬szym nakazem jest obrona ludzkiej godności. Jan Paweł II zwrócił się do zebranych: Waszą odpowiedzialność wobec społeczeństwa trudno jest ująć prawnie, a więc społeczeństwo polega bardziej na waszej dobrej woli. W pewnym sensie świat jest w wa¬szej łasce.
W czasie swego pobytu w USA Ojciec Święty spotkał się z przedstawicielami polskiej osady Panna Maria w Teksasie. Osada ta jest najstarszą polską parafią w Stanach Zjednoczonych, założoną w poł. XIX w. przez osadników polskich ze Śląska, którym przewodził franciszkanin o. Leopold Moczygemba. Ojciec Święty serdecznie pozdrowił mieszkańców osady i wszystkich Polaków żyjących w Teksasie.
(HM)
19-20 września 1987 KANADA
Cel pielgrzymki
Spotkanie z rdzennymi mieszkańcami Kanady.
Przebieg wizyty w Kanadzie
- 19 września
- EDMONTON: Przylot ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (nocleg)
- 20 września
- FORT SIMPSON: Uroczyste powitanie na lotnisku • Spotkanie i modlitwa z udziałem kilkunastu tysięcy Indian, Metysów i Innuitów (Eskimosów)
- EDMONTON: Pożegnanie na lotnisku i odlot do Rzymu
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki
Jan Paweł II w czasie swej pierwszej podróży apostolskiej do Kanady w 1984 r. miał spotkać się z Indianami w Fort Simpson. Niestety, ze względu na złe warunki pogodo¬we samolot papieski lecący na to spotkanie musiał lądować w Yellow Knife. Papież nie dotarł wówczas do czekających na niego Indian, jednak obiecał, że przy najbliższej okazji przyjedzie do Fort Simpson. Indianie kilkakrotnie odwiedzali Ojca Świętego w Rzymie i przypominali mu o Jego obietnicy. Papież spełnił ją w 1987 r. przy okazji swej podróży apostolskiej do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Spotkanie z Indianami odbyło się nad brzegiem rzeki Mackenzie. Ustawiono tam pomnik w kształcie ściętej piramidy z czterema rzędami schodów, skierowanych w cztery strony świata. Ojciec Święty, nawiązując do indiańskich tradycji, modlił się o błogosławieństwo Boże dla wody, ognia, powietrza i ziemi, kierując swe modlitwy właśnie w cztery strony świata. Spotkanie z Papieżem zgromadziło w Fort Simpson Indian ze szczepów Indios, Metis i Dene oraz Innuitów (Eskimosów). W przemówieniu skierowanym do rdzennej ludności Kanady Ojciec Święty podkreślił jej prawa do sprawiedliwego samorządu oraz do właściwego im terytorium i odpowiednich zasobów, koniecznych do zapewnienia życia obecnym i przyszłym pokoleniom. Wezwał Indian do zachowania swej odrębnej tradycji i kultury słowami: Wasze zrozumienie potrzeby dzielenia się wszystkim w solidarności, we wspólnocie ludzkiej zakorzenionej w rodzinie, cenne stosunki starszych i młodszych, wasza duchowa wizja stworzenia, wymagająca odpowiedzialnej troski i ochrony środowiska naturalnego - te wszystkie tradycyjne aspekty waszego sposobu życia - winny być zachowane i otaczane wielkim szacunkiem.
(HM)
Źródła
Bibliografia
- (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, s. 222, 226-227, 262, 269-271.
- Jan Paweł II, Dzieła zebrane, Wydawnictwo M, Kraków 2006, s. 77-102, 247-254.
- Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Libreria Editrice Vaticana, Rzym 1982, t.X,3, s.353-699.