Pielgrzymka zagraniczna (5)
Piąta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 2-12 maja 1980 r. Celem były odwiedziny Demokratycznej Republiki Konga, Konga, Kenii, Ghany, Burkiny Faso, Wybrzeża Kości Słoniowej.
Spis treści
Przebieg pielgrzymki
2-6 maja 1980 DEMOKRATYCZNA REPUBLIKA KONGA
(d. Zair)
Cel pielgrzymki
Obchody stulecia ewangelizacji Zairu.
Przebieg wizyty w Demokratycznej Republice Konga
- 2 maja
IGNSZASA: Powitanie na lotnisku przez władze kościelne i państwowe • Spotkanie w katedrze z duchowieństwem • Msza św. oraz zawierzenie Matce Bożej Kościoła w Zairze i całego narodu • Spotkanie z prezydentem Mobutu Sese Seko • Spotkanie w nuncjaturze z sześcioma arcybiskupami Zairu
- 3 maja
KINSZASA: Msza św. dla rodzin w kościele św. Piotra, poświęcenie kamienia węgielnego pod Wydział Teologii Katolickiej w Kinszasie • Spotkanie w Centrum Międzydiecezjalnym z biskupami Zairu oraz biskupami z innych państw • Spotkanie z zakonnicami • Wizyta w leprozorium de la Rive • Spotkanie z przedstawicielami wyznań niekatolickich • Spotkanie z osobistościami państwowymi Zairu • Spotkanie z szefami misji dyplomatycznych (nuncjatura) • Modlitwa różańcowa w kaplicy nuncjatury transmitowana przez Radio Watykańskie
- 4 maja
KINSZASA: Msza św. na placu przed Pałacem Ludu, udzielenie sakry biskupiej 8 nominatom z całej Afryki (4 z Zairu, 2 z Burundi, 1 z Sudanu i 1 z Dżibuti) • Spotkanie z reprezentantami środowiska uniwersyteckiego • Spotkanie z księżmi i zakonnikami w parafii Św. Krzyża • Spotkanie z Polonią w hotelu nuncjatury
- 5 maja
KINSZASA-ONATRA (port rzeczny): Pożegnanie Papieża przez prezydenta Zairu i kard. Maluli • Kilkugodzinna podróż do stolicy Konga - Brazzaville
KISANGANI: Powitanie przed katedrą spotkanie z misjonarzami i przedstawicielami organizacji katolickich
- 6 maja
KISANGANI: Msza św. przed katedrą • Odwiedziny misji San Gabriele (św. Gabriela), modlitwa przy grobie pierwszych misjonarzy • Odlot do Kenii
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielrzymki
Zair był pierwszym krajem na kontynencie afrykańskim odwiedzonym przez Jana Pawła II. Podczas tej podróży apostolskiej Ojciec Święty odwiedził także: Kongo, Kenię, Ghanę, Burkinę Faso i Wybrzeże Kości Słoniowej. W samym Zairze spędził prawie pięć dni, w ciągu których spotkał się z wiernymi nie tylko w stolicy kraju Kinszasie, lecz również dotarł do położonego na północy kraju miasta Kisangani i leżącej nieomal w środku dżungli najstarszej w kraju misji katolickiej św. Gabriela (założonej w 1897 r.).
Niejako w środku pielgrzymki (czwartego dnia) Papież udał się do sąsiadującego z Zairem Konga, skąd po kilku godzinach powrócił do Zairu.
Dziękując za stuletni dar obecności Kościoła w Zairze, Papież zawierzył tutejszy Kościół i cały naród opiece i wstawiennictwu Matki Bożej. W wielu wystąpieniach Ojciec Święty podkreślał dojrzałość lokalnego Kościoła i jego gotowość do podjęcia nowych zadań, mających na celu wytrwanie i umocnienie wiary oraz dalszą ewangelizację kraju.
Pobyt Papieża obfitował w wiele spotkań; tradycyjnie były to spotkania z przedstawicielami władz państwowych i kościelnych, z duchownymi i hierarchią Kościoła katolickiego, z przedstawicielami innych wyznań oraz świata nauki, a także z Polonią. Jak później powiedział Jan Paweł II, nie było tutaj spotkań bardziej i mniej ważnych, wszystkie miały ogromne znaczenie. Na trasie pielgrzymki nie zabrakło spotkań z ludźmi najbardziej pokrzywdzonymi przez los. Szczególnie wymowna była wizyta w leprozorium de la Rive. Papież kilkakrotnie skierował z Zairu ważne przesłania zarówno dla miejscowej ludności, jak i dla całego kontynentu, a także bogatych państw cywilizacji zachodniej.
Podczas mszy św. dla rodzin w kościele św. Piotra w Kinszasie Ojciec Święty podjął problem chrześcijańskiego małżeństwa, akcentując jego święty i nierozerwalny charakter. Podkreślił monogamiczną i personalistyczną koncepcję małżeństwa. „Rodzina chrześcijańska, ponieważ powstaje z małżeństwa, będącego obrazem i uczestnictwem w miłosnym przymierzu Chrystusa i Kościoła, przez miłość małżonków, ofiarną płodność, jedność i wierność, jak i przez miłosną współpracę wszystkich członków, ujawniać będzie wszystkim żywą obecność Zbawiciela w świecie oraz prawdziwą naturę Kościoła". Jednocześnie Papież wysoko ocenił tradycyjne wartości rodziny afrykańskiej: poszanowanie starszych, solidarność międzyrodzinną, kult przodków i zmarłych oraz otwartość w przyjmowaniu nowego życia. W przemówieniu do biskupów Jan Paweł II zwrócił uwagę na proces inkulturacji, akcentując jedność wiary w różnorodności tradycji i kultur. „Chodzi o to, (...) by stawać się autentycznym chrześcijaninem i autentycznym Afrykaninem".
Za jedno z najbardziej istotnych wystąpień Papieża podczas tej afrykańskiej podróży uznano przemówienie wygłoszone do przedstawicieli misji dyplomatycznych. Ojciec Święty poruszył w nim m.in. problem rasizmu, poparł prawa młodych narodów do samostanowienia i zwrócił uwagę na rolę instytucji międzynarodowych w realizacji tego prawa.
Niezwykle wymowna była również wizyta Papieża w Kisangani i modlitwa na grobach pierwszych misjonarzy Zairu. Podczas wojny domowej w 1964 r. na tych terenach toczyły się krwawe walki; zamordowano wówczas 54 księży i zakonnicę z diecezji Kisangani i Wamba. Wśród zabitych była s. Klementyna Anwarite, o której beatyfikację prosił w przemówieniu powitalnym arcybiskup Kisangani, Fataki. Zwracając się do misjonarzy i misjonarek, Jan Paweł II powiedział m.in.: „Dzięki pracy swych misjonarzy Jezus Chrystus, On sam, stał się Afrykaninem. To jest owa kontynuacja wcielenia Chrystusa (...)".
Niestety, radość pielgrzymki zakłócił tragiczny wypadek, do którego doszło w Kinszasie przed rozpoczęciem mszy św. na placu przed Pałacem Ludu, kiedy 9 osób zadeptano na śmierć, a wiele innych zostało rannych. Ojciec Święty - głęboko wstrząśnięty tym wydarzeniem - skierował do kard. Maluli wyrazy żalu i współczucia.
(IS)
5 maja 1980 KONGO
Cel pielgrzymki
Umocnienie w wierze miejscowego Kościoła.
Przebieg wizyty w Kongu
- 5 maja
BRAZZAVILLE: Powitanie przez prezydenta kraju Denisa Sassou Nguesso • Spotkanie w katedrze z biskupami i duchowieństwem. Modlitwa przy grobie kard. Biayenda. Modlitwa za Kościół w Kongo • Wizyta u prezydenta Denisa Sassou Nguesso • Msza Św. na placu na Bulwarze Armii z udziałem delegacji Kościoła ewangelickiego, Armii Zbawienia, kimbangistów • Powrót do o Demokratycznej Republiki Konga
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Jan Paweł II odwiedził Kongo tylko raz, podczas swej pierwszej podróży apostolskiej na Czarny Ląd. Była to wizyta bardzo krótka, zaledwie kilkugodzinna. Ojciec Święty przypłynął do Brazzaville statkiem z Kinszasy (Demokratyczna Republika Konga), bowiem miasta te leżą po przeciwnej stronie rzeki Kongo. Po niezwykle radosnej ceremonii powitania Papież udał się do katedry. Po drodze pozdrawiały go tłumy ludzi, często śpiewających i tańczących. Wielu witało Papieża z krzyżami w rękach. W katedrze Ojciec Święty pierwsze kroki skierował do grobu zamordowanego w niewyjaśnionych okolicznościach w 1977 r. kard. Biayenda. „Jego śmierć sprawiła, że opłakiwaliście ojca, ja opłakiwałem ukochanego brata i przybyłem tu, by przy jego grobie płakać i modlić się waz z wami". Homilię zakończył Papież modlitwą za Kościół w Kongo. Najbardziej oczekiwanym wydarzeniem pielgrzymki była z pewnością msza św. odprawiona na Bulwarze Armii (w upale dochodzącym do 50°C). W homilii Papież zwrócił uwagę na trud pracy misyjnej i ewangelizacyjnej. „Ciągle napotykamy na trudności w świecie ludzkiego ducha - a materializm ideologiczny czy praktyczny nie jest bez znaczenia - które mogą odciągać od orędzia zbawienia, określając je jako niepotrzebne lub iluzoryczne. Napotykamy również na trudności wynikające z naszych osobistych i rodzinnych przyzwyczajeń, zwyczajów społecznych, które mają tendencję do odsuwania Ewangelii jako ideału trudnego. Lecz prawdą jest to, co powiedział Jezus: Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (Mt 5,48)". Mówiąc o Kościele kongijskim, Ojciec Święty podkreślił, iż jest to już w znacznym stopniu Kościół dojrzały, prowadzony przez własnych biskupów, mający własnego kardynała. Kończąc homilię, Ojciec Święty skierował do zebranych niezwykle serdeczne i bezpośrednie słowa: „Papież przybył, by was odwiedzić, przyszedł mówić wam o ewangelizacji waszego kraju - Konga, o ewangelizacji przeszłości i przyszłości. Przyszedł, żeby was zobaczyć, by was ogarnąć uściskiem serdecznym, by powiedzieć wam z całego serca: bracia moi, siostry moje, synowie moi, córki moje – Alleluja”. W odpowiedzi wielotysięczny tłum krzyknął: Alleluja.
(IS)
Źródła
Bibliografia
- (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wyd. WAM, Kraków 2005, s.xxx
// M-kę i Pallotinum dodać...
