Pielgrzymka zagraniczna (33)
Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.
Trzydziesta trzecia podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 31 marca - 12 kwietnia 1987 roku. Celem były odwiedziny Urugwaju, Chile oraz Argentyny.
Spis treści
Przebieg pielgrzymki
31 marca - 1 kwietnia 1987 URUGWAJ
Cel pielgrzymki
Złożenie dziękczynienia Bogu za pokojowe rozwiązanie długotrwałego sporu terytorialnego pomiędzy Argentyną i Chile. Spotkanie z Kościołem lokalnym.
Przebieg wizyty w Urugwaju
- 31 marca
- 1 kwietnia
- MONTEVIDEO: Spotkanie z prezydentem • Msza św. • Pożegnanie na lotnisku i odlot do Chile
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Urugwaj był pierwszym krajem odwiedzonym przez Jana Pawła II podczas 33. podróży apostolskiej, obejmującej ponadto Chile i Argentynę.
Urugwaj jest krajem mocno zlaicyzowanym. Do Kościoła katolickiego należy 66% ludności, ale na mszę św. niedzielną uczęszcza zaledwie 5%. Początki ewangelizacji związane są z kolonizacją europejską w XVI w.
Urugwaj to państwo, które miało swój udział w pokojowym zakończeniu sporu granicznego pomiędzy Argentyną a Chile o kanał Beagle. Spór ten, trwający z przerwami ok. 100 lat, zakończył się w 1985 r. To właśnie w stolicy Urugwaju, który zaoferował swoje terytorium do rozmów, podpisano w 1979 r. dwa porozumienia pomiędzy zwaśnionymi krajami. Porozumienia te zapoczątkowały proces pokojowego zakończenia sporu. W wyniku jednego z nich do roli mediatora zaangażowano Stolicę Apostolską.
Ojciec Święty spotkał się z przedstawicielami władz państwowych i kościelnych. Specjalne spotkanie odbył z prezydentem kraju oraz ministrami spraw zagranicznych Argentyny i Chile. Odbyło się ono w Pałacu Taranco, gdzie w 1979 r. rozpoczęto mediację w sporze granicznym. Papież wygłosił przemówienie, w którym stwierdził, że: „Prawdziwa droga wiodąca do pokoju zakłada z jednej strony szczerą wolę osiągnięcia go, z drugiej - akceptację partnera jako rzecznika racji i propozycji, które zamierza się wziąć pod uwagę, nie zaś wroga, którego trzeba podbić i ujarzmić".
W Montevideo Ojciec Święty odprawił mszę św., której tematem przewodnim było hasło: „Chrystus, Odkupiciel człowieka w przepowiadaniu Piotra". W homilii powiedział m.in.: „Kościół nie proponuje wam łatwego życia. Chrześcijanin, który pragnie dojść do zmartwychwstania, musi przebyć tę samą drogę, jaką przebył Mistrz". Na mszy św. koncelebrowanej przez wszystkich biskupów Urugwaju, biskupów z innych krajów i 400 księży zgromadziło się 300 tys. wiernych.
(LS)
1-6 kwietnia 1987 CHILE
Cel pielgrzymki
Złożenie dziękczynienia Bogu za pokojowe rozwiązanie długotrwałego sporu terytorialnego pomiędzy Argentyną i Chile.
Przebieg wizyty w Chile
- 1 kwietnia
- SANTIAGO: Przylot z Urugwaju. Powitanie na stołecznym lotnisku przez władze kościelne i państwowe (na czele z prezydentem gen. A. Pinochetem) • Nieszpory w katedrze • Spotkanie z przedstawicielami niekatolickich wyznań chrześcijańskich i wspólnoty żydowskiej • Spotkanie z członkami Krajowej Komisji organizującej wizytę papieską w Chile • Przemówienie na Wzgórzu św. Krzysztofa; udzielenie błogosławieństwa
- 2 kwietnia
- SANTIAGO: Spotkanie z prezydentem • Liturgia Słowa w ubogiej dzielnicy San Ramon • W seminarium spotkanie z klerykami oraz przedstawicielami Konferencji Episkopatu
- VALPARAISO: Msza św. dla rodzin • Orędzie papieskie do mieszkańców Wyspy Wielkanocnej (za pośrednictwem telewizji) • Spotkanie z młodzieżą
- 3 kwietnia
- MAIPU: Spotkanie z zakonnicami i członkami instytutów świeckich, z ubogą ludnością wiejską • Koronacja figury Matki Bożej w sanktuarium maryjnym i akt zawierzenia Chile Matce Bożej
- SANTIAGO: Wizyta w zakładzie opiekuńczym dla starszych, bezdomnych i nieuleczalnie chorych • Spotkanie z przedstawicielami świata kultury i nauki na dziedzińcu Uniwersytetu Katolickiego • Spotkanie z korpusem dyplomatycznym • Wizyta w siedzibie Komisji Gospodarczej ONZ dla Ameryki Łacińskiej i Wysp Morza Karaibskiego (CEPALC) • Msza św. o pojednanie, beatyfikacja s. Teresy od Jezusa • Spotkanie z Polakami w siedzibie Papieskich Dzieł Misyjnych • Spotkanie z przedstawicielami wszystkich opozycyjnych kierunków politycznych w Chile • Spotkanie z grupą robotników i przemysłowców
- 4 kwietnia
- PUNTA ARENAS: Liturgia Słowa, koronacja figury Matki Bożej Wspomożycielki Wiernych - Królowej Pokoju
- PUERTO MONTT: Spotkanie z ludźmi morza; procesja morska • Msza św. w porcie
- CONCEPCION: Przemówienie do mieszkańców miasta (za pośrednictwem telewizji) i udzielenie błogosławieństwa
- 5 kwietnia
- CONCEPCION: Spotkanie z chorymi w katedrze pw. św. Michała Archanioła • Msza św. dla robotników • Modlitwa Anioł Pański
- TEMUCO: Spotkanie z ubogimi rolnikami i potomkami pierwszych mieszkańców Chile • Liturgia Słowa
- LA SERENA: Liturgia Słowa
- ANTOFAGASTA: Pozdrowienie mieszkańców miasta i udzielenie błogosławieństwa za pośrednictwem telewizji
- 6 kwietnia
- ANTOFAGASTA: Wizyta w więzieniu • Msza św. dla mieszkańców regionu • Pożegnanie na lotnisku i odlot do Argentyny
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Papież odwiedził Chile podczas swej 33. podróży apostolskiej, obejmującej ponadto Urugwaj i Argentynę. Była to jedyna pielgrzymka Ojca Świętego do tego kraju.
Katolicy stanowią 81% ludności kraju. Historia ewangelizacji sięga XVI w. i związana jest z kolonizacją europejską. Pierwszy kościół na terenie Chile wybudowano w powstałym w 1541 r. Santiago. Pierwsze misje wśród Indian rozpoczęli trynitarze w 1548 r.
W 1985 r. zakończył się, w drodze rozwiązania pokojowego, spór graniczny pomiędzy Argentyną i Chile o kanał Beagle. Stolica Apostolska była mediatorem w tej sprawie.
Wizyta, której program był bardzo bogaty, trwała sześć dni. Papież odwiedził 9 miast, spotkał się z przedstawicielami władz państwowych i kościelnych, z korpusem dyplomatycznym, z klerykami, zakonnicami i członkami instytutów świeckich, z reprezentantami świata kultury i nauki, z młodzieżą, z Polonią, z przedstawicielami wszystkich opozycyjnych kierunków politycznych w Chile, z grupą robotników i przemysłowców, z ludźmi morza, z chorymi, z mieszkańcami ubogiej dzielnicy Santiago, z campesinos (ubogimi rolnikami) i mapuches (potomkami pierwszych mieszkańców Chile). Spotkał się także z przedstawicielami niekatolickich wyznań chrześcijańskich i wspólnoty żydowskiej. Ojciec Święty złożył wizytę w więzieniu, w zakładzie opiekuńczym dla starszych, bezdomnych i nieuleczalnie chorych, a także w siedzibie Komisji Gospodarczej ONZ dla Ameryki Łacińskiej i Wysp Morza Karaibskiego (CEPALC). Ponadto Papież wziął udział w procesji morskiej, koronował dwie figury Matki Bożej, dokonał jednej beatyfikacji oraz aktu zawierzenia Chile Matce Bożej z Maipu.
Pierwsze spotkanie z Kościołem Chile odbyło się w Santiago na Wzgórzu św. Krzysztofa, u stóp górującej nad miastem figury Niepokalanej. Stamtąd Papież wyraził pragnienie dzielenia się orędziem pokoju i pobłogosławił ziemię chilijską. Temat pokoju wielokrotnie pojawiał się w trakcie tej podróży. Podczas spotkania z korpusem dyplomatycznym Ojciec Święty nawiązał do traktatu, który zakończył spór pomiędzy Argentyną i Chile. Podkreślił, że gotowość do dialogu zawsze winna leżeć u podstaw stosunków międzynarodowych i że postawa taka jest konieczna na wszystkich poziomach życia, zachęca bowiem do poszukiwania dróg porozumienia, do opracowywania konstruktywnych rozwiązań, a w konsekwencji pozwala uniknąć konfliktów, które mogą naruszać pokojowe współistnienie i zachwiać równowagę międzynarodową.
Sprawie pojednania narodowego Papież poświęcił homilię podczas mszy św. w Santiago. Ukazał, jak dalece pojednanie narodowe związane jest z pojednaniem człowieka z Bogiem; mówił: W społeczności ludzkiej, rozdzieranej tyloma podziałami, których ostateczną przyczyną jest grzech, pojednanie jest koniecznością a nawet warunkiem przetrwania: jeżeli pokój i zgoda nie zajaśnieją pośród ludzi i narodów, konflikty mogą przerodzić się w prawdziwą tragedię. W trakcie tej mszy św. Papież dokonał beatyfikacji s. Teresy od Jezusa - młodziutkiej karmelitanki z klasztoru los Andes - przedstawionej jako wzór do naśladowania dla młodzieży.
Istotnym tematem poruszanym podczas całej podróży apostolskiej była ewangelizacja. Papież poświęcił jej homilię podczas mszy św. w Puerto Montt, gdzie powiedział m.in.: Dlatego też nie powinniśmy zapominać, że pole zbawienia należy uprawiać dzień po dniu i że dziś, tak jak wczoraj, musimy stawiać czoło przeszkodom i trudnościom (...). Puerto Montt to miasto portowe. Papież spotkał się tam przede wszystkim z ludźmi morza. Wziął też udział w procesji morskiej, podczas której odmówiono modlitwę za tych, co zginęli na morzu, i tradycyjnie wrzucono wieniec do wód zatoki.
Do ważnych wydarzeń należały dwie koronacje figur: Matki Bożej z Punta Arenas i Matki Bożej z Maipu, oraz akt zawierzenia Jej Chile.
Kończąc swą wizytę, Papież wyraził pragnienie, by podróż ta wzbudziła nadzieję, by stała się bodźcem do pokoju i braterskiego współżycia.
(LS)
6 - 12 kwietnia 1987 ARGENTYNA
Cel pielgrzymki
Uczczenie szczęśliwego zakończenia mediacji papieskiej w sprawie konfliktu pomiędzy Argentyną i Chile. Udział w Światowym Dniu Młodzieży w Buenos Aires. Spotkanie z Kościołem lokalnym.
Przebieg wizyty w Argentynie
- 6 kwietnia
- BUENOS AIRES: Przylot z Chile. Powitanie na lotnisku przez władze kościelne i państwowe (na czele z prezydentem Raulem Alfonsinem) • Przemówienie do wiernych w katedrze pw. Świętej Trójcy • Spotkanie z korpusem dyplomatycznym
- 7 kwietnia
- BAHIA BLANCA: Msza św. dla rolników
- VIEDMA: Msza św. dla wiernych na lotnisku
- MENDOZA: Liturgia Słowa
- 8 kwietnia
- CÓRDOBA: Spotkanie z chorymi w katedrze • Msza św. dla rodzin z odnowieniem ślubowań małżeńskich • Spotkanie z klerykami
- TUCUMAN: Liturgia Słowa
- SALTA: Liturgia Słowa
- 9 kwietnia
- SALTA: Spotkanie z duchowieństwem i klerykami w katedrze
- CORRIENTES: Msza św.
- PARANA: Liturgia Słowa dla emigrantów
- BUENOS AIRES: Spotkanie z przedstawicielami wspólnoty żydowskiej
- 10 kwietnia
- BUENOS AIRES: Śpiewy chóru niewidomych • Msza św. dla osób konsekrowanych * Wizyta w katedrze eparchii ukraińskiej • Spotkanie z robotnikami; poświęcenie kaplicy wzniesionej dla upamiętnienia wizyty • Spotkanie ze wspólnotą polską na stadionie Luna Park • Orędzie do więźniów za pośrednictwem telewizji
- 11 kwietnia
- ROSARIO: Msza św.
- BUENOS AIRES: Spotkanie z przemysłowcami • Spotkanie z przedstawicielami wspólnoty muzułmańskiej • Spotkanie z uczestnikami Światowego Dnia Młodzieży
- 12 kwietnia
- BUENOS AIRES: Spotkanie z przedstawicielami niekatolickich wyznań chrześcijańskich • Msza św. dla uczestników Światowego Dnia Młodzieży • Akt zawierzenia Matce Bożej z Lujan • Poświęcenie nowej siedziby Konferencji Episkopatu Argentyny • Spotkanie z Episkopatem • Spotkanie z ludźmi kultury i nauki w teatrze Colon • Pożegnanie na lotnisku i odlot do Rzymu
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Wizyta w Argentynie kończyła 33. podróż apostolską, obejmującą ponadto Urugwaj i Chile.
Ta druga już wizyta w tym kraju odbyła się w dwa lata po pokojowym zakończeniu sporu o kanał Beagle - pomiędzy Argentyną i Chile. Spór ten trwał z przerwami ok. 100 lat. W końcu lat 70. przybrał na sile, co groziło wybuchem konfliktu zbrojnego. W 1979 r. podpisano w Montevideo (Urugwaj) pomiędzy zwaśnionymi krajami dwa porozumienia, które zapoczątkowały proces pokojowego zakończenia sporu. W wyniku jednego z nich do roli mediatora zaangażowano Stolicę Apostolską.
W ciągu siedmiu dni podróży Papież odwiedził 10 miast i odbył wiele spotkań z reprezentantami różnych środowisk. Spotkał się z przedstawicielami władz państwowych i kościelnych, z korpusem dyplomatycznym, z duchowieństwem, z rolnikami, z chorymi, z robotnikami, ze wspólnotą polską, z przemysłowcami, z ludźmi kultury i nauki, a także z przedstawicielami innych wyznań chrześcijańskich oraz ze wspólnotami: muzułmańską, żydowską i ukraińską.
W trakcie podróży Papież wielokrotnie mówił o pokoju. Do korpusu dyplomatycznego powiedział m.in.: Autentyczny pokój pomiędzy narodami nie polega po prostu na braku zbrojnych starć, ale na świadomej i rzeczywistej woli poszukiwania dobra wszystkich krajów, tak aby każde państwo przy określaniu własnej polityki zagranicznej miało przede wszystkim na uwadze wnoszenie swego specyficznego wkładu do wspólnego dobra narodów. Z kolei podczas mszy św. odprawionej dla rolników w Bahia Blanca ukazał, że podstawą społecznego pokoju jest solidarność. Temat solidarności podjął także na spotkaniu z ludźmi pracy, które należało do ważniejszych wydarzeń tej pielgrzymki. Na spotkanie przybyło 300 tys. osób. Było to pierwsze w dziejach Argentyny tak wielkie zgromadzenie robotników. Papież podjął w swym przemówieniu najbardziej palące problemy świata pracy i omówił sprawę odpowiedzialności związkowej; powiedział m.in.: Praca ma to do siebie, że przede wszystkim łączy ludzi - i na tym polega jej siła społeczna: siła budowania wspólnoty. (...) trzeba przezwyciężyć skłonność do anonimowości w stosunkach międzyludzkich, trzeba uczynić pozytywny wysiłek, ażeby przemienić «samotność» w «solidarność», poszukując sposobów wymiany myśli, zrozumienia, okazywania zaufania i wzajemnej pomocy, rozwijania przyjaźni".
Kulminacyjnym punktem podróży były obchody Światowego Dnia Młodzieży. Do stolicy Argentyny przybyła młodzież z dwudziestu krajów ze wszystkich kontynentów. Spotkanie poprzedziło dwudniowe Międzynarodowe Forum Młodzieży. W sobotni wieczór nastąpiło otwarcie Światowego Dnia Młodzieży, a w Niedzielę Palmową uroczysta msza św. W głównych uroczystościach wzięło udział blisko 2 min osób.
(LS)
Źródła
Bibliografia
- (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, s. 148, 150-152, 166-168, 184-186.
- Jan Paweł II, Dzieła zebrane, Wydawnictwo M, Kraków 2006, s. 523-562, 603-648, 941-948.
- Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Libreria Editrice Vaticana, Rzym 1987, t.X,1, s.885-1304.
