Pielgrzymka zagraniczna (54)
Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.
Pięćdziesiąta czwarta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 19-26 lutego 1992 r. Celem były odwiedziny Senegalu, Gambii, Gwinei.
Spis treści
Przebieg pielgrzymki
19-23 lutego 1992 SENEGAL
Cel pielgrzymki
Umocnienie w wierze lokalnego Kościoła, rozwój dialogu międzyreligijnego między chrześcijaństwem a islamem.
Przebieg wizyty w Senegalu
- 19 lutego
DAKAR: Powitanie przez władze kościelne i państwowe, z prezydentem Abdou Dioufem na czele • Spotkanie z uczestnikami Synodu archidiecezjalnego w katedrze Matki Boskiej Zwycięskiej
- 20 lutego
DAKAR: Kurtuazyjna wizyta w pałacu prezydenckim
ZIGUINCHOR: Spotkanie z przywódcami muzułmanów i religii tradycyjnych • Spotkanie z duchowieństwem i katolickim laikatem w katedrze • Msza św. na stadionie im. Alinę Sitoe Diatta o pokój i sprawiedliwość dla wiernych diecezji Ziguinchor
DAKAR: Spotkanie w nuncjaturze z Polakami pracującymi w Dakarze
- 21 lutego
POPONGUINE: Msza św. w sanktuarium maryjnym połączona z koronacją figury Matki Bożej • Spotkanie z Konferencją Episkopatu Senegalu, Mauretanii, Republiki Zielonego Przylądka i Gwinei Bissau
DAKAR: Spotkanie z korpusem dyplomatycznym • Spotkanie na stadionie z młodzieżą katolicką i muzułmańską
- 22 lutego
GOREE: Wizyta w Domu Niewolników • Spotkanie w kościele św. Karola Borome-usza ze wspólnotą katolicką mieszkającą na wyspie
DAKAR: Spotkanie w Izbie Handlowej ze zwierzchnikami religijnymi muzułmanów • Wizyta w domu dziecka prowadzonym przez siostry franciszkanki Misjonarki Maryi • Msza św. dla wiernych archidiecezji Dakar na Stadionie Przyjaźni
- 23 lutego
DAKAR: Ceremonia pożegnalna. Odlot do Gambii
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Senegal był pierwszym krajem na trasie 54. podróży apostolskiej Jana Pawła II (Gambia, Gwinea). Dla mieszkańców kraju wizyta Ojca Świętego była niezwykłym wydarzeniem, świętowanym radośnie wśród tańców i śpiewów. W strukturze wyznaniowej Senegalu dominują muzułmanie; katolicy stanowią zaledwie kilka procent społeczeństwa. Dlatego też w naukach papieskich stale obecna była sprawa dialogu międzyreligijnego i pokojowego współistnienia różnych wspólnot religijnych. Ojciec Święty z uznaniem wyrażał się o wolności religijnej i tolerancji panującej w Senegalu. Na spotkaniu z przywódcami religijnymi muzułmanów, nawiązując do wspólnej tradycji Abrahamowej, mówił o koniecznym braterstwie i współpracy. Jako chrześcijanie i muzułmanie musimy być ludźmi dialogu. Często powtarzamy (...), że dialog musi oznaczać przede wszystkim «dialog życia», czyli wzajemną akceptację, wzajemne poszanowanie wolności sumienia i kultu, dzielenie się dobrami i współpracę, przez co jako wierzący dajemy świadectwo ideałowi, do którego wzywa nas Bóg. Przy tej okazji Jan Paweł II wspomniał o inicjatywie podjętej przez Organizację Konferencji Islamskiej (OCI) mającej na celu wzajemną współpracę w dziedzinie umacniania pokoju i dialogu międzyreligijnego między OCI a Stolicą Apostolską. Spotkanie zakończyła modlitwa Ojca Świętego wyrażająca wspólne dążenia duchowe chrześcijan i muzułmanów. Centralnym punktem każdego dnia wizyty była msza św. W Ziguinchor, na południu kraju, gdzie jeszcze rok wcześniej toczyły się walki zmierzające do usamodzielnienia się prowincji, Papież wezwał wszystkich do pojednania i budowania wspólnej przyszłości. W sanktuarium narodowym w Poponguine przed obliczem czczonej tu od ponad 100 lat figurki Czarnej Madonny mówił o Maryi jako wzorcu i Matce Kościoła.
Pielgrzymka obfitowała w szereg spotkań z przedstawicielami różnych wspólnot i grup społecznych. Zwracając się do członków korpusu dyplomatycznego, Papież ponowił swoje wcześniejsze apele do świata o solidarność z najuboższymi, poszanowanie praw człowieka oraz godną współpracę międzynarodową. W bardzo serdecznej atmosferze przebiegało spotkanie Ojca Świętego z młodzieżą Senegalu. Po raz pierwszy w historii Senegalu tak licznie (ok. 50 tys.) zgromadzili się młodzi katolicy i muzułmanie. Po pokazie tańców Jan Paweł II prowadził dialog z młodzieżą, odpowiadając na nurtujące młodych pytania dotyczące ich wiary, miejsca w Kościele i społeczeństwie.
Ogromną wagę Papież przywiązywał do wizyty na wyspie Goree (4 km od portu w Dakarze), skąd do pocz. XX w. transportowano tysiące niewolników do Ameryki. Jeszcze na pokładzie samolotu w drodze z Rzymu Jan Paweł II wyznał, że jego pobyt na wyspie będzie momentem szczytowym podróży i uda się tam w duchu pokuty i pojednania z ofiarami. Goree jest także kolebką Kościoła w Senegalu, bowiem już w XV w. przybyli tu pierwsi kapłani katoliccy pełniący posługę kapelanów na statkach portugalskich. Nawiązując do dramatycznych wydarzeń i tragedii wyspy, Jan Paweł II powiedział: To miejsce każe myśleć przede wszystkim o niesprawiedliwości, będącej dramatem cywilizacji, która uważała się za chrześcijańską. (...) Z tego afrykańskiego sanktuarium czarnego bólu błagamy niebo o przebaczenie. Modlimy się, by w przyszłości uczniowie Chrystusa zawsze przestrzegali przykazania braterskiej miłości, które pozostawił im boski Nauczyciel. Modlimy się, by nie stawali się już nigdy i w żaden sposób ciemięzcami swoich braci, ale by starali się zawsze naśladować miłosierdzie dobrego Samarytanina z Ewangelii i nieśli pomoc potrzebującym. Wobec haniebnej zbrodni niewolnictwa Jan Paweł II zwrócił uwagę na formy zniewolenia pojawiające się we współczesnym świecie, takie jak zorganizowana prostytucja czy obozy koncentracyjne. Żegnając się z narodem senegalskim, Ojciec Święty jeszcze raz zaapelował o międzynarodową pomoc dlatego kraju.
(IS)
23-24 lutego 1992 GAMBIA
Cel pielgrzymki
Umocnienie w wierze wspólnoty katolickiej kraju.
Przebieg wizyty w Gambii
- 23 lutego
BANDŻUL: Przylot z Senegalu • Powitanie przez prezydenta kraju Dawdę Kairaba Jawara oraz przedstawicieli władz kościelnych i państwowych • Msza Św. na Stadionie Niepodległości. Modlitwa Anioł Pański • Wizyta kurtuazyjna w pałacu prezydenta • Spotkanie z uczniami i studentami w Kolegium Św. Augustyna • Spotkanie z duchowieństwem i katolickim laikatem w katedrze
- 24 lutego
BANDŻUL: Ceremonia pożegnania. Odlot do Gwinei
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Gambia to jeden z najmniejszych krajów Afryki, położony w strefie Sahelu. Jan Paweł II odwiedził ją podczas swojej 54. podróży apostolskiej, kiedy to spotkał się ze wspólnotami katolickimi z Senegalu i Gwinei.
Zdecydowana większość ludności wyznaje islam. Stosunki pomiędzy muzułmanami a chrześcijanami układają się poprawnie, co z wielkim zadowoleniem podkreślił Ojciec Święty w przemówieniu powitalnym. W programie duszpasterskim wizyty największe znaczenie miała msza św. odprawiona w stolicy na Stadionie Niepodległości. Uczestniczyło w niej wielu muzułmanów i wyznawców religii tradycyjnych. W homilii Papież mówił o historii ewangelizacji Afryki Zachodniej, a także oddał hołd wszystkim misjonarzom. W tym kontekście zwrócił uwagę na to, iż czasy misji jeszcze się nie skończyły i nadal należy nieść Dobrą Nowinę do „najdalszych części świata". Głoszenie Ewangelii Ojciec Święty nazwał najpoważniejszym obowiązkiem chrześcijanina, od którego żaden wierzący nie powinien się uchylać. Nawiązując do przyjętego hasła pielgrzymki „Bądźcie solą dla ziemi! Bądźcie światłem dla świata!", Papież wezwał wspólnotę katolicką Gambii, aby była „solą dla każdej cząstki tego narodu i światłem dla całego społeczeństwa". Na zakończenie mszy św. Ojciec Święty dokonał aktu zawierzenia Matce Bożej narodu gambijskiego. Wobec trwającej w sąsiedniej Liberii bratobójczej wojny Ojciec Święty ponowił apel o pokój dla tego kraju i innych państw afrykańskich. Podczas tej krótkiej pielgrzymki Jan Paweł II odbył specjalne spotkania z młodzieżą, a także z duchowieństwem i katolickim laikatem kraju. Zachęcał do modlitwy w intencji rodzimych powołań zakonnych, bowiem większość kapłanów pracujących w Gambii to obcokrajowcy. Jak zawsze podczas odwiedzin w ubogich krajach, Jan Paweł II także w Gambii zwrócił się do państw wysoko rozwiniętych o międzynarodową solidarność i pomoc najbardziej potrzebującym.
(IS)
24-26 lutego 1992 GWINEA
Cel pielgrzymki
Umocnienie miejscowego Kościoła katolickiego w dziele ewangelizacji oraz pojednania narodowego.
Przebieg wizyty w Gwinei
- 24 lutego
KONAKR1: Przylot z Gambii • Powitanie przez prezydenta kraju gen. Lansana Conté • Msza św. w stołecznej katedrze. Spotkanie z duchowieństwem i laikatem • Wizyta kurtuazyjna w pałacu prezydenta • Spotkanie z młodzieżą katolicką i muzułmańską na placu przed Pałacem Narodów
- 25 lutego
KONAKR1: Msza św. na stadionie 28 Września. Udzielenie sakramentu kapłaństwa trzem diakonom z Gwinei • Udział w ceremonii nadania Krajowemu Centrum Kształcenia Społecznego w Konakri imienia Jana Pawła II • Spotkanie modlitewne ze studentami i katechetami w kolegium Sainte-Marie de Dixinn • Spotkanie z przywódcami muzułmańskimi Gwinei w Pałacu Ludowym • Nabożeństwo maryjne przed grotą Matki Bożej z Lourdes. Akt oddania Gwinei pod opiekę Maryi
- 26 lutego
KONAKRI: Uroczystość pożegnalna. Odlot do Rzymu
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Papież przybył do umęczonego wieloletnimi prześladowaniami narodu gwinejskiego z przesłaniem pokoju i pojednania. Przesłanie to było stale obecne w naukach i wystąpieniach Ojca Świętego. Gwinejczycy witali Papieża jako niestrudzonego obrońcę praw człowieka i narodów, obrońcę prawa do godności, sprawiedliwości i prawdy. Po odzyskaniu niepodległości w 1958 r. rządy w Gwinei objął Sékou Touré, twórca „afrykańskiego socjalizmu". W myśl nowej ideologii represjom poddano również Kościół. W 1961 r. pozbawiono go prawa do publicznej działalności społecznej, a w 1967 r. prezydent wydalił wszystkich zagranicznych misjonarzy (ponad 150 osób). Arcybiskup Konakri Raymond-Marie Tchidimbo został aresztowany i spędził ponad 8 lat w ciężkim obozie pracy w Boiro. Normalizacja stosunków nastąpiła dopiero w 1979 r., a pełny proces normalizacji rozpoczął się po śmierci Touré w 1984 r.
Papież wielokrotnie nawiązywał do dramatycznej historii kraju, wskazując zarazem pokojową drogę rozwiązywania problemów i budowania jedności. Wątek pojednania i wzajemnej współpracy podejmował zarówno podczas spotkań z katolikami, jak i z pozostającymi w zdecydowanej większości wyznawcami islamu. Do przywódców muzułmańskich skierował następujące słowa: „W odbudowie kraju, dokonującej się z takim trudem, wszystko zależy od dobrze zrozumianej współpracy. W takich dziedzinach możemy współpracować. (...) Z tej współpracy wszyscy powinni mieć korzyści, a zwłaszcza ubodzy". W homilii wygłoszonej w stołecznej katedrze Ojciec Święty zwrócił się do kapłanów, by w swym posłannictwie budowali pokój i szerzyli świadomość, że Kościół tworzą ludzie pojednani z Bogiem i innymi ludźmi. Szczególne podziękowania złożył katechetom: „Potrafiliście zapełnić pustkę, jaka powstała po wyjeździe duszpasterzy w okresie prześladowań. Dzięki wam chrześcijanie gwinejscy - odcięci, pozbawieni kapłanów i kontaktu ze światem zewnętrznym - wytrwali, ponieważ wy nadal ich pouczaliście, zachęcaliście do czytania Biblii i wspomagaliście w modlitwie".
Centralnym punktem papieskiej wizyty była msza św. sprawowana na stadionie w Konakri. Razem z Papieżem odprawiał ją abp Tichidimbo, a także biskupi Senegalu i Liberii. Homilia koncentrowała się wokół istoty kapłaństwa i zadań stojących przed młodymi kapłanami w Gwinei. Ojciec Święty jeszcze raz podkreślił, że uczniowie Jezusa winni „wszelkimi siłami dążyć do pojednania, do porozumienia i jedności wszystkich, którzy żyją na tej samej ziemi i kształtują przyszłość tej samej ojczyzny". Ważnym momentem homilii był apel do wszystkich chrześcijan o współpracę dla dobra i rozwoju kraju.
Kończąc pielgrzymkę w gościnnej Gwinei, Jan Paweł II zawierzył cały kraj macierzyńskiej opiece Matki Bożej.
(IS)
Źródła
Bibliografia
- (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wyd. WAM, Kraków 2005, s. 46-47, 51-53, 108-110.
- Jan Paweł II, "Dzieła zebrane", Wydawnictwo M, Kraków 2006, t. XIII, 521-524, 527-532, 535-537.
- "Insegnamenti di Giovanni Paolo II", Libreria Editrice Vaticana, Rzym 1992, t.XV,1, s.329-486.
