Pielgrzymka zagraniczna (10)
Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.
Dziesiąta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 12-19 lutego 1982 r. Celem były odwiedziny Nigerii, Beninu, Gabonu i Gwinei Równikowej.
Spis treści
Przebieg pielgrzymki
12-17 lutego 1982 NIGERIA
Cel pielgrzymki
Umocnienie w wierze Kościoła w Nigerii.
Przebieg wizyty w Nigerii
- 12 lutego
LAGOS: Powitanie na lotnisku • Msza św. na National Stadium • Spotkanie w siedzibie prezydenta Nigerii
- 13 lutego
ONITSHA: Msza św. • Spotkanie z młodzieżą na stadionie • Wizyta w szpitalu św. Karola Boromeusza
ENUGU: Wizyta w wyższym seminarium duchownym
- 14 lutego
KADUNA: Msza św. połączona z uroczystymi święceniami kapłańskimi 92 diakonów i zawierzeniem Nigerii Matce Bożej • Spotkanie w katedrze pw. św. Józefa z organizacjami laikatu: przedstawicielami katechetów z całej Nigerii, władzami National Laity Council i członkami katolickich organizacji kobiecych • Przemówienie w salonie recepcyjnym lotniska do przedstawicieli miejscowych władz, z gubernatorem stanu na czele
- 15 lutego
IBADAN: Msza św. na terenie miasteczka uniwersyteckiego • Wizyta w seminarium duchownym
LAGOS: Spotkanie w ogrodach nuncjatury z przedstawicielami komitetów organizujących wizytę Ojca Świętego w Nigerii • Spotkanie w budynku nuncjatury z biskupami tego kraju
- 16 lutego
LAGOS: Msza św. w katedrze Świętego Krzyża w intencji świata pracy • Spotkanie w ogrodach nuncjatury z korpusem dyplomatycznym • Spotkanie z Polakami w siedzibie nuncjatury • Spotkanie z pracownikami włoskiego koncernu naftowego AGIP • Spotkanie ze współpracownikami nuncjatury i z przedstawicielami innych wyznań chrześcijańskich • Spotkanie z przedstawicielami prasy, radia i telewizji
- 17 lutego
LAGOS: Pożegnanie na lotnisku. Odlot do Beninu
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Swoją 10. podróż apostolską na kontynent afrykański rozpoczął Jan Paweł II od Nigerii (Benin, Gabon, Gwinea Równikowa). Była to pierwsza podróż Ojca Świętego po zamachu na Jego życie w 1981 r. W strukturze wyznaniowej Nigerii dominują muzułmanie (45%), natomiast katolicy stanowią 12% populacji i są najliczniejsi wśród ludu Ibo, zamieszkującego południowo-wschodnią część kraju.
Program wizyty w Nigerii był bardzo bogaty. Do ważniejszych wydarzeń pielgrzymki należy zaliczyć pobyt Ojca Świętego w mieście Onitsha. Papież celebrował mszę św. dla rodzin, która była połączona z udzieleniem sakramentów chrztu i bierzmowania 31 katechumenom (liczba odpowiadająca liczbie diecezji Nigerii). W swej homilii Ojciec Święty poruszał sprawy życia w rodzinie, mówiąc m.in., że w zamiarze Stworzyciela rodzina jest wspólnotą ludzi, przeto forma podstawowa życia i miłości w rodzinie wyraża się w poszanowaniu każdej osoby i każdego poszczególnego członka rodziny. (...) Szacunek w najgłębszym tego słowa znaczeniu oznacza wierność. (...) Mężowie i żony - kochajcie się, poświęcając się jedno drugiemu i waszym dzieciom. Oddalcie wszelką pokusę wzajemnej zdrady. W nabożeństwie uczestniczyło 1,5 mln wiernych.
Podczas wizyty w szpitalu św. Karola Boromeusza Jan Paweł II wyraził swą radość z możliwości odwiedzenia chorych i starszych osób, które nazwał „skarbem w oczach Bożych". Prosił starsze osoby, aby dzieliły się swą wiedzą, mądrością i doświadczeniem: Macie coś bardzo ważnego do zaofiarowania światu, a wasz wkład jest oczyszczony i wzbogacony przez cierpliwość i miłość, które posiadacie, gdy jesteście złączeni z Chrystusem.
Trzeci dzień podróży apostolskiej Papież spędził w Kadunie. Najważniejszym momentem tego dnia były uroczyste święcenia kapłańskie 92 diakonów pochodzących ze wszystkich diecezji Nigerii. W homilii Ojciec Święty zwrócił się do diakonów m.in. słowami: Moi Bracia, każdy z was otrzymał od Pana wezwanie do kapłaństwa i wraz z tym przywilej nazywania się sługą Jezusa Chrystusa. Kapłaństwo daje władzę i nakłada obowiązek przepowiadania Ewangelii i głoszenia jej w imię Kościoła. (...) Niech słowa Drugiej Modlitwy Eucharystycznej będą dla was wyrazem stałej wdzięczności za wasze powołanie: «Ojcze, dziękujemy, że nas wybrałeś, abyśmy stali przed Tobą i Tobie służyli. Po Komunii św. i odmówieniu modlitwy Anioł Pański Jan Paweł II odczytał akt zawierzenia Nigerii Matce Bożej.
W trakcie pielgrzymki Jan Paweł II spotykał się i celebrował msze św. dla osób z różnych grup społecznych: duchownych, młodzieży, studentów i intelektualistów, dyplomatów i robotników. Do tej ostatniej grupy skierowana była homilia podczas mszy św. sprawowanej w Lagos ostatniego dnia pobytu w Nigerii. Papież powiedział wówczas m.in.: Ludzie pracy cieszą się Bożą godnością. Bóg mógłby stworzyć wszystko na ziemi w formie doskonałej, zdecydował jednak inaczej. Pragnie On, abyśmy mieli udział w udoskonalaniu rzeczy przez Niego stworzonych. Uczestniczymy bowiem przez naszą pracę w stwórczym działaniu samego Boga. Tego samego dnia Jan Paweł II spotkał się także z Polakami mieszkającymi i pracującymi w Nigerii. Papież wyraził głęboką radość z tego spotkania i życzenia, aby – tak jak dotychczas - godnie reprezentowali Ojczyzną i owocnie pracowali dla Nigerii.
W planie pielgrzymki było również spotkanie Ojca Świętego z wyznawcami islamu. Niestety, zostało ono w ostatniej chwili odwołane, ze względu na niemożność wypracowania wspólnego stanowiska przez różne frakcje. Papież znalazł jednak sposób, aby wygłosić swoje przemówienie do muzułmanów. W salonie recepcyjnym na lotnisku w Kadunie zwrócił się do przedstawicieli miejscowych władz, mówiąc m.in.: Żyjemy pod słońcem jedynego, miłosiernego Boga. Prawdziwie możemy nazywać się braćmi i siostrami. (...) Możemy razem pracować na rzecz zgody i jedności narodowej.
W trakcie podróży Ojciec Święty starał się w swych przemówieniach poruszać również sprawy trudne, np. w mowie skierowanej do biskupów Nigerii, dotyczącej ewangelizacji, powrócił do problemu inkulturacji i dominacji jednej kultury nad drugą. Papież powiedział m.in., że Kościół odnosi się z szacunkiem do kultury każdego narodu. Ofiarowując orędzie ewangeliczne, nie ma on zamiaru niszczenia ani obalania tego, co jest dobre i piękne. (...) Kościół niesie Chrystusa, nie zaś kulturę innego narodu.
W krótkim przemówieniu pożegnalnym Ojciec Święty zwrócił się do nigeryjskich dzieci i przypomniał im słowa Jezusa, aby czynić bliźniemu to, co chcieliby, aby im czyniono, i zakończył: Tak postępując, posiadacie więcej mocy aniżeli wszystkie elektrownie atomowe świata, bowiem jest to moc przynosząca światu pokój i szczęście.
(DS)
17 lutego 1982 BENIN
Cel pielgrzymki
Utwierdzenie w wierze chrześcijan w Beninie.
Przebieg wizyty w Beninie
- 17 lutego
COTONOU: Przylot z Nigerii • Powitanie na lotnisku przez władze kościelne i państwowe • Msza św. na Stade Municipal • Wizyta w rezydencji prezydenta państwa • Spotkanie w pałacu arcybiskupim z członkami Episkopatu Beninu • Skromna uroczystość pożegnalna i odlot do Gabonu
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Benin jest krajem wielowyznaniowym. Jego mieszkańcy są w większości wyznawcami religii tradycyjnych (65%). Katolicy stanowią 18% całej populacji.
Podczas swej pierwszej wizyty w Beninie Jan Paweł II spędził tam tylko kilka godzin. Na trasie 10. pielgrzymki Jana Pawła II, który przybył tu z Nigerii, były jeszcze wizyty w Gabonie i Gwinei Równikowej. Po ceremonii powitania Papież udał się na Stade Municipal, gdzie odprawił mszę św. Uczestniczył w niej m.in. płk Kerekou, przywódca przewrotu wojskowego w 1972 r., w wyniku którego powstała Ludowa Republika Beninu - rządzona przez partię rewolucji ludowej. Wówczas rozpoczęły się też represje wobec Kościoła. Wizyta Ojca Świętego niewątpliwie świadczyła o postępującej normalizacji stosunków państwo-Kościół. Papieska homilia poświęcona była ewangelizacji Beninu. Jan Paweł II zwrócił się do zebranych następującymi słowami: Szczep Ewangelii przynosi nowe owoce na drzewie żywiącym się sokami Afryki. W ten sposób mężczyźni i kobiety zyskują swą autentyczną osobowość ludzką i chrześcijańską, w zgodzie z samym sobą, to znaczy z własną duszą afrykańską
Po mszy św. Papież złożył wizytę w rezydencji prezydenta Nathieu Kerekou, gdzie w swym wystąpieniu zanalizował sytuację katolików w Beninie. Potwierdzając ich wolę udziału w rozwoju kraju, Papież stwierdził, że nie może się to jednak odbywać kosztem praktyk religijnych. Wierni Beninu nie mogą zgodzić się na nauczanie niezgodne z ich sumieniem; oni wiedzą, że nie samym chlebem żyje człowiek.
(DS)
17-19 lutego 1982 GABON
Cel pielgrzymki
Utwierdzenie w wierze członków lokalnego Kościoła.
Przebieg wizyty w Gabonie
- 17 lutego
LIBREVILLE: Przylot z Beninu • Powitanie na lotnisku przez prezydenta republiki Omara Bongo • Spotkanie z duchowieństwem w katedrze Sainte Marie • Krótkie spotkanie przed katedrą z Polakami mieszkającymi w Gabonie • Spotkanie z prezydentem i korpusem dyplomatycznym w Palais Renovation
- 18 lutego
LIBREVILLE: Przemówienie skierowane do chorych przed rezydencją arcybiskupa • Krótka wizyta w Gwinei Równikowej • Przemówienie na stadionie im. Prezydenta Bongo do młodzieży, studentów i robotników • Spotkanie w siedzibie arcybiskupiej z biskupami Gabonu
- 19 lutego
LIBREVILLE: Spotkanie z przedstawicielami innych wyznań • Msza Św. na stadionie im. Prezydenta Bongo w intencji ewangelizacji ludów, połączona z aktem oddania Gabonu Matce Bożej • Uroczystość pożegnalna na lotnisku. Odlot do Rzymu
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Papież odwiedził Gabon tylko raz, podczas swej 10. podróży apostolskiej (Nigeria, Benin, Gwinea Równikowa). W strukturze wyznaniowej tego kraju dominują katolicy, którzy stanowią 65% ogółu mieszkańców.
W pierwszym dniu pobytu w Libreville, Ojciec Święty przemawiając w katedrze Sainte Marie do miejscowego duchowieństwa, mówił o wierności misji kapłańskiej. Zwrócił się do zebranych słowami: W tym niezapomnianym spotkaniu odczuwam konieczność utwierdzenia wszystkich, których Chrystus w tajemniczy sposób powołał do ewangelizowania gabońskiej ziemi. (...) Pragnę utwierdzić w waszych sercach wierność misji kapłańskiej, będącą pełną miłości wiernością orędziu Ewangelii, służbie sakramentów, wspieraniu wspólnoty chrześcijańskiej w jej wolnym od uprzedzeń przywiązaniu do Kościoła i do ludzi, którzy są za niego odpowiedzialni. Wiele radości i wzruszeń dostarczyło niezaplanowane spotkanie z grupą Polaków mieszkających w Gabonie, którzy oczekiwali na Ojca Świętego przed katedrą.
Drugiego dnia, po powrocie z krótkiej wizyty w Gwinei Równikowej, Jan Paweł II spotkał się na stadionie im. Prezydenta Bongo z 50 tys. osób, głównie młodzieży, studentów i robotników. W przemówieniu poświęconym przyszłości narodu gabońskiego Ojciec Święty zwrócił się do poszczególnych grup w krótkich mowach. Do robotników skierował następujące słowa: Za każdym razem, gdy spotykam robotników fizycznych, nie mogę powstrzymać się od zwierzenia, że wielką łaską, której doznałem w życiu, była prawie czteroletnia praca w kamieniołomach i w fabryce. (...) Owo doświadczenie życia robotniczego, jego wszystkich aspektów pozytywnych i całej nędzy (...) pozostawiło głęboki ślad w moim życiu. Od tamtego czasu tajemnica człowieka weszła w pole moich refleksji i poczułem się nieodparcie zobowiązany do tego, ażeby bronić godności każdego człowieka. Natomiast zwracając się do młodzieży, Papież powiedział: Zawsze kochałem młodzież: wtedy, gdy byłem w waszym wieku, ale także podczas mojej posługi kapłańskiej i biskupiej, jak również teraz, gdy Pan polecił mi pełnić służbę na czele Kościoła. Kocham młodych, ponieważ są jak wiosna, co przychodzi ze swoim światłem i bogactwem obietnic na świat, a w szczególności do każdego kraju. Młodzi, których spotykałem, dali mi pewność, że dzięki nim świat nasz ma przyszłość.
Ostatniego dnia pobytu Ojciec Święty spotkał się z przedstawicielami innych wyznań chrześcijańskich, potwierdzając tym samym, że tego typu spotkania są niemal stałym punktem papieskich podróży i znakiem zaangażowania w ruch ekumeniczny.
W przemówieniu pożegnalnym Jan Paweł II wyraził zadowolenie z tego, że mógł odwiedzić Gabon - kraj, który stanowił punkt wyjścia dla ewangelizacji tej części Afryki. Ponieważ Gabon był ostatnim etapem 10. papieskiej podróży apostolskiej, Ojciec Święty skierował również przesłanie do całej Afryki, w którym powiedział, że wiele winniśmy krajom tego kontynentu, ale równie wiele możemy od nich otrzymać.
(DS)
18 lutego 1982 GWINEA RÓWNIKOWA
Cel pielgrzymki
Spotkanie ze wspólnotą katolicką Gwinei Równikowej.
Przebieg wizyty w Gwinei Równikowej
- 18 lutego
MALABO: Przylot z Gabonu • Spotkanie z prezydentem Teodoro Obiang Ngumea
BATA: Msza św. na placu Wolności i akt zawierzenia Gwinei Równikowej Najświętszej Marii Pannie • Spotkanie z grupą zakonnic • Spotkanie z prezydentem i jego małżonką • Ceremonia pożegnania. Odlot do Gabonu
Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki
Jan Paweł II odwiedził Gwineę Równikową w trakcie swej 10. podróży apostolskiej (Nigeria, Benin, Gabon). Gwinea Równikowa pod koniec lat 60. XX w. była krajem o zdecydowanej przewadze katolików (ok. 90% ogółu mieszkańców), lecz w 1968 r. F. Macias Nguema wprowadził dyktaturę. Określił siebie mianem największego cudu, jaki wydała Gwinea Żądał, aby msza św. rozpoczynała się od słów: W imię prezydenta Maciasa i jego syna.... W 1978 r. wydany został zakaz wszelkich form kultu i Kościół praktycznie przestał istnieć. Rok później nastąpił przewrót obalający reżim Maciasa.
W Gwinei Równikowej Ojciec Święty spędził zaledwie kilka godzin. Podczas krótkiego postoju w Malabo na wyspie Fernando Poo (znanej także pod nazwą Bioko) spotkał się z prezydentem kraju - Teodoro Obiang Ngumea. W swym przemówieniu Ojciec Święty nawiązał do burzliwych dziejów tego małego państwa, mówiąc: Ponieważ w waszym kraju większość stanowią katolicy, winniście zawsze dawać przykład zgodnej, wzajemnej miłości, gotowości do pojednania, faktycznego poszanowania praw obywatelskich, praw rodziny i każdej grupy społecznej. Następnie Jan Paweł II udał się do kontynentalnej części kraju, gdzie na placu Wolności w Bata odprawił mszę św. W homilii, która poświęcona była ewangelizacji, Papież skierował do zebranych następujące słowa: Dzieło ewangelizacji ze swej natury zmierza do tego, aby każdy Kościół uczynić zdolnym do istnienia o własnych siłach; nie po to, by się później zamknął w sobie, lecz żeby niósł Ewangelię innym Kościołom. W ten sposób każdy Kościół objawia swoją pełną dojrzałość w wierze, dając innym to, co otrzymał w okresie swego wzrastania. (...) Kościół wasz, w oczekiwaniu na dzień, w którym będzie mógł skierować swe siły ku ewangelizacji, już dziś daje pokrzepiające dowody dojrzałości i wierności Panu. Po mszy św. Jan Paweł II odmówił akt zawierzenia Gwinei Równikowej Najświętszej Marii Pannie. Po krótkim odpoczynku w pałacu biskupim Ojciec Święty spotkał się z grupą zakonnic, a potem raz jeszcze z prezydentem i jego małżonką.
(DS)
Źródła
Bibliografia
- (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, s. 18-19, 43-45, 56-57, 90-93.
- Jan Paweł II, "Dzieła zebrane", Wydawnictwo M, Kraków 2006, t. XIII, s. 473-474, 487-497, 711-725, 729-732.
- Jan Paweł II, "Nauczanie papieskie", Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 1996, t.V,1, s.173-263.
- "Jan Paweł II w Afryce", Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985, s. 327-491.
- "Insegnamenti di Giovanni Paolo II", Libreria Editrice Vaticana, Rzym 1982, t.V,1, s.355-650.
