Pielgrzymka zagraniczna (39)

Treść hasła została przygotowana z wykorzystaniem treści publikacji  
(red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, "Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II", Wydawnictwo WAM, Kraków 2005. 

Trzydziesta dziewiąta podróż apostolska (poza terytorium Watykanu i Włoch) odbyta przez Jana Pawła II w dniach 10-19 września 1988 roku. Celem były odwiedziny Zimbabwe, Botswany, Lesotho, Suazi, Mozambiku.

Przebieg pielgrzymki

10-13 września 1988 ZIMBABWE

Cel pielgrzymki

Umocnienie w wierze lokalnego Kościoła, niesienie orędzia pokoju.

Przebieg wizyty w Zimbabwe

• 10 września
  • HARARE: Powitanie na lotnisku z udziałem prezydenta Roberta Mugabe z małżonką oraz innych osobistości państwowych i kościelnych • Wizyta w siedzibie prezydenta • Spotkanie z biskupami krajów Afryki Południowej (IMBISA)

• 11 września
  • HARARE: Spotkanie w siedzibie nuncjatury z biskupami Zimbabwe • Na terenach wyścigów konnych Borrowdale msza św. i akt zawierzenia ludności kraju Matce Bożej • Spotkanie w katedrze z przedstawicielami laikatu • Spotkanie z młodzieżą na stadionie Glamis • Spotkanie z korpusem dyplomatycznym

• 12 września
  • BULAWAYO: Msza św. na terenach wyścigów konnych • Spotkanie w katolickiej katedrze z przedstawicielami duchowieństwa Zimbabwe • Spotkanie ekumeniczne w katedrze anglikańskiej

• 13 września
  • HARARE: Pożegnanie na lotnisku. Odlot do Botswany

Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki

Zimbabwe było pierwszym krajem na trasie 39. podróży apostolskiej Ojca Świętego, podczas której odwiedził kraje południowo-wschodniej części Afryki (Botswanę, Lesoto, Suazi, Mozambik). W strukturze wyznaniowej tego kraju dominują wyznawcy religii tradycyjnych. Katolicy stanowią 12% ogółu mieszkańców.

W powitalnych słowach Papieża:Przybywam jako zastępca Księcia Pokoju zawarta została myśl przewodnia całej podróży. Jan Paweł II głosił wezwanie do pokoju, miłości, sprawiedliwości oraz niesienia ulgi w cierpieniu.

Jednym z głównych punktów papieskiej podróży było spotkanie w klasztorze dominikanek w Harare z obradującymi biskupami krajów Afryki Południowej skupiony¬mi w Inter-Regional Meeting of Bishops of Southern Africa (IMBISA). Wygłoszone wówczas przemówienie miało wyraźny charakter programowy - odnosiło się m.in. do szerzenia Słowa Bożego i podejmowało problem konfliktów w tej części Afryki. Następnego dnia został ogłoszony komunikat biskupów, w którym apelowali o współpracę w dziele przywrócenia pokoju w Afryce Południowej. W trakcie pielgrzymki Jan Paweł II często poruszał problemy tej części kontynentu afrykańskiego: głód, wojny, nędzę i analfabetyzm. Podczas spotkania z korpusem dyplomatycznym powiedział, że hasło przewodnie jego wizyty brzmi: Prawa człowieka: godność osoby ludzkiej.

Podczas wizyty w Bulawayo - drugim co do wielkości mieście Zimbabwe - najważniejszym momentem była msza św. na hipodromie Ascot Race Course dla wiernych diecezji. W 1976 r. dziesięciu misjonarzy tutejszej diecezji poniosło śmierć za wiarę. Jan Paweł II wezwał wiernych do dawania świadectwa miłości bliźniego słowem i przykładem. Odwołując się do wizji mesjańskiego królestwa pokoju zawartej w Księdze Izajasza, Papież apelował o pokój.

Innym ważnym punktem wizyty w Bulawayo było spotkanie, które odbyło się w katedrze anglikańskiej. Zgromadzili się na nim nie tylko anglikanie, lecz również przedstawiciele tradycyjnych religii afrykańskich i wspólnoty żydowskiej.

(DS)

13-14 września 1988 BOTSWANA

Cel pielgrzymki

Umocnienie w wierze Kościoła w Botswanie.

Przebieg wizyty w Botswanie

• 13 września
  • GABORONE: Przylot z Zimbabwe • Powitanie na lotnisku przez prezydenta Quette Masire • Wizyta w rezydencji prezydenta • Spotkanie w katedrze katolickiej z kapłanami, zakonnikami i zakonnicami oraz osobami świeckimi zaangażowanymi w pracę Kościoła • Spotkanie w sali przy katedrze z przedstawicielami innych wyznań chrześcijańskich i islamu • Msza św. na stadionie miejskim i akt zawierzenia kraju Matce Bożej

• 14 września
  • GABORONE: Ceremonia pożegnania. Odlot do Lesotho

Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki

Ojciec Święty przybył z wizytą apostolską do Botswany tylko raz, w 1988 r., w ramach swej 39. podróży apostolskiej, która objęła również: Zimbabwe, Lesotho, Suazi i Mozambik.

W przemówieniu powitalnym Jan Paweł II nazwał ten kraj - nawiązując do sytuacji w tej części Afryki -wyspą pokoju na wzburzonym morzu. Papież stwierdził, że pomyślną sytuację Botswana zawdzięcza trzymaniu się czterech zasad: jedności, demokracji, wiary we własne siły i rozwoju.

W strukturze wyznaniowej kraju dominują wyznawcy religii rodzimych, katolicy stanowią 9% ogółu mieszkańców.

W trakcie tej krótkiej wizyty Jan Paweł II spotkał się w katedrze katolickiej z kapłanami, zakonnikami i zakonnicami oraz osobami świeckimi zaangażowanymi w pracę Kościoła. Następnie odbyło się spotkanie z przedstawicielami innych religii chrześcijańskich oraz wyznawcami islamu. Papież odprawił także mszę św. na stadionie miejskim w Gaborone. Liturgię rozpoczęła procesja młodzieży z krzyżem, który następnie umieszczono na ołtarzu. Młodzież złożyła przyrzeczenie, że będzie postępowała według wskazań Ewangelii. W homilii Ojciec Święty położył nacisk na potrzebę ochrony tych wartości, które przysłużyły się wspólnemu dobru. Zwrócił też szczególną uwagę na rolę małżeństwa i życia w rodzinie: Świat, w którym żyjemy, rzuca niejedno wyzwanie tym, którzy starają się pełnić posługę pojednania, szerzyć sprawiedliwość, budować pokój (...), ale musimy także pamiętać, że pojednanie zaczyna się od naszego własnego nawrócenia, a wzrasta w ścisłym kręgu tych, z którymi przychodzi nam na co dzień żyć i pracować. Odnosi się to w sposób szczególny do życia małżeńskiego i rodzinnego. Mówiąc o zanikaniu w dzisiejszych czasach wielu tradycyjnych zwyczajów i gwarancji chroniących małżeństwo i rodzinę, Papież apelował: Ufni w pomoc Bożą, musimy starać się o zachowanie godności małżeństwa, szanując jego świętość i nierozerwalność w zgodzie z nauką Kościoła, która jest nauką Chrystusa. (...) Nie pozwólcie się zwieść pokusom permisywizmu, który ma pozory wolności, lecz w gruncie rzeczy jest niewolą. Zawsze pamiętajcie o tym, że prawdziwa wolność oznacza możliwość wyboru tego, co słuszne i dobre, a nie tego, co staje się dla nas źródłem przyjemności. To wolność od egoizmu i grzechu. Nie pozwólcie, aby materialistyczne i konsumpcyjne ideały zubożyły wasze dusze, działając na szkodę miłości małżeńskiej i życia rodzinnego. Po mszy św. Jan Paweł II dokonał aktu zawierzenia Botswany Matce Bożej.

(DS)

14-16 września 1988 LESOTHO

Cel pielgrzymki

Beatyfikacja o. Józefa Gerarda.

Przebieg wizyty w Lesotho

• 14 września
  • MASERU: Przyjazd z RPA po przylocie z Botswany • Powitanie przez króla i inne osobistości państwowe oraz władze kościelne
  • ROMA: Msza św. w konkatedrze

• 15 września
  • MASERU: Msza św. i beatyfikacja apostoła Afryki o. Józefa Gerarda połączone z powierzeniem Lesotho Matce Bożej • Spotkanie z młodzieżą na stołecznym stadionie • Spotkanie z klerem, zakonnicami i alumnami • Spotkanie ekumeniczne • Złożenie wizyty królowi Lesotho Moshoeshoe II

• 16 września
  • MASERU: Ceremonia pożegnania. Odlot do Suazi

Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki

Jan Paweł II złożył wizytę w Lesotho tylko raz, podczas swej 39. podróży apostolskiej (Zimbabwe, Botswana, Suazi, Mozambik). Najliczniejszą grupą wyznaniową w tym kraju są katolicy, którzy stanowią 44% ogółu mieszkańców.

Papież przybył do Maseru samochodem z Republiki Południowej Afryki, kilka godzin później niż było to zaplanowane, ponieważ trudne warunki atmosferyczne i awaria urządzeń radarowych uniemożliwiły lądowanie w stolicy Lesotho. Po spóźnionym przybyciu do Maseru doszło do tragicznego wydarzenia, w pewnym stopniu związanego z wizytą Ojca Świętego. Partyzanci z Ruchu Wyzwolenia Lesotho, którzy dzień wcześniej porwali autobus z przybyłymi z RPA pielgrzymami, zakonnicami i młodzieżą szkolną (wśród 69 osób było 36 dzieci), doprowadzili autokar z zakładnikami pod rezydencję Wysokiego Komisarza Brytyjskiego i domagali się widzenia z królem i Papieżem. Gdy partyzanci zaczęli ostrzeliwać placówkę brytyjską, do akcji wkroczyła brygada antyterrorystyczna z RPA. W wyniku strzelaniny zginęło 6 osób, a 29 odniosło rany. O tragicznym finale całego wydarzenia Papież dowiedział się późnym wieczorem w Romie i natychmiast udał się do kaplicy arcybiskupstwa na modlitwę w intencji ofiar.

Rano 15 IX na terenie hipodromu w Maseru Jan Paweł II celebrował mszę św., podczas której dokonał beatyfikacji misjonarza Afryki Południowej, o. Józefa Gerarda ze zgromadzenia oblatów. Błogosławiony o. Józef Gérard urodził się we Francji (w pobliżu Nancy) 12 III 1831 w rodzinie rolników. Święcenia diakonatu przyjął w 1853 r. i w tym samym roku został wysłany na misje do Afryki, gdzie pozostał już do końca życia. W 1862 r. udał się do Basutolandu (dzisiejszego Lesotho), gdzie król Moshesh ofiarował zakonnikom wzgórze, na którym zbudowali pierwszą misję. Ta stacja misyjna dała początek dzisiejszej Romie. W chwili przybycia misjonarzy oblatów w Basutolandzie nie było ani jednego katolika, zaś w roku śmierci błogosławionego o. Gerarda (1914) katolików było już 15 tys. Zmarł w opinii świętości w wieku 83 lat. Uważany jest za ojca Kościoła w Lesotho.

W homilii Jan Paweł II zwrócił uwagę na potrzebę nieustannego rozwijania i pogłębiania wiary oraz odrzucenie drogi przemocy: Zawsze zachowujcie wiarę w potęgę miłości i prawdy - miłości bliźniego, której korzenie tkwią w miłości Boga i prawdy, która wyzwala człowieka. Odrzucajcie traktowanie przemocy jako drogi wyjścia z każdej sytuacji - bez względu na to, jak bardzo byłaby niesprawiedliwa. Pokładajcie ufność w metodach, które wypływają z poszanowania praw wszystkich ludzi i które są w pełni zgodne z Ewangelią. Na zakończenie mszy św. Jan Paweł II dokonał aktu poświęcenia Lesotho Matce Bożej. Po nabożeństwie Papież odwiedził w szpitalu ranne ofiary tragicznych wydarzeń dnia poprzedniego.

(DS.)

16 września 1988 SUAZI

Cel pielgrzymki

Umocnienie w wierze lokalnego Kościoła.

Przebieg wizyty w Suazi

• 16 września
  • MANZINI: Przylot z Lesotho • Msza św. na Somhlolo Stadium i poświęcenie Suazi Matce Bożej • Oficjalna wizyta w rezydencji królewskiej • Spotkanie w katedrze z duchowieństwem oraz osobami chorymi i uchodźcami • Pożegnanie przez premiera oraz osobistości państwowe i kościelne i odlot do Mozambiku.

Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki

Jan Paweł II odwiedził Suazi - kraj, w którym chrześcijanie stanowią 60% ogółu mieszkańców - podczas swej 39. podróży apostolskiej (Zimbabwe, Botswana, Lesotho, Mozambik).

Centralnym wydarzeniem trwającej niewiele ponad osiem godzin wizyty była msza św. odprawiona na stadionie Somhlolo, położonym pomiędzy Manzini a stolicą kraju Mbabane. Liturgię rozpoczęła procesja siedemdziesięciu tancerzy w tradycyjnych strojach, którzy wykonywali tańce sakralne także podczas mszy św. Papieska homilia poświęcona była tematyce pojednania jako daru Chrystusa. Jan Paweł II skierował do zebranych m.in. te słowa: Drodzy bracia i siostry! Dążenie do pojednania i pokoju, które ma swój początek w waszych rodzinach, winno też objąć wasze wspólnoty, wasz kraj i cały rodzaj ludzki. Pokój jest darem Chrystusa dla nas (por. J 14,27), ale jako grzesznicy musimy nieustannie szukać pokoju i walczyć o jego zachowanie. (...) Apostolska misja bycia ambasadorami pojednania zobowiązuje w sposób szczególny wszystkich chrześcijan do starań o pojednanie wśród samych siebie. Poruszony został również temat życia w rodzinie, nierozerwalności związku małżeńskiego i wierności małżonków. Na zakończenie mszy św. Papież dokonał poświęcenia Suazi Matce Bożej. (DS)

16-19 września 1988 MOZAMBIK

Cel pielgrzymki

Utwierdzenie w wierze lokalnego Kościoła, apel o pokój.

Przebieg wizyty w Mozambiku

• 16 września
  • MAPUTO: Przylot z Suazi • Powitanie na lotnisku przez prezydenta Joaquima Alberta Chissano oraz inne osobistości państwowe i kościelne • Wizyta w siedzibie prezydenta Mozambiku

• 17 września
  • BEIRA: Msza św. na Largo de Goto
  • NAMPULA: Nabożeństwo na lotnisku

• 18 września
  • MAPUTO: Wizyta w ubogiej dzielnicy podmiejskiej Maputo - Bairro da Polana Canico i poświęcenie kamienia węgielnego pod mający tam powstać ośrodek parafialny • Wizyta w szpitalu • Na stadionie miejskim msza św. i akt zawierzenia Mozambiku Matce Bożej • Spotkanie z klerem • Spotkanie z młodzieżą w katedrze • Spotkanie z Episkopatem

• 19 września
  • MAPUTO: Pożegnanie na lotnisku. Odlot do Rzymu

Charakterystyka i najważniejsze przesłanie pielgrzymki

Mozambik był ostatnim krajem odwiedzanym przez Jana Pawła II podczas 39. podróży apostolskiej (Zimbabwe, Botswana, Lesoto, Suazi). W strukturze wyznaniowej tego kraju dominują wyznawcy religii tradycyjnych. Chrześcijanie stanowią 38% ogółu mieszkańców. W momencie kilkudniowej wizyty Ojca Świętego Mozambik znajdował się w trudnej sytuacji politycznej, spowodowanej trwającą już kilkanaście lat wojną domową, która pociągnęła za sobą wiele ofiar.

Wizyta Papieża była apelem o pokój, skierowanym zarówno do mieszkańców Mozambiku, jak i do wspólnoty międzynarodowej. Z lotniska Jan Paweł II udał się z wizytą do siedziby prezydenta, gdzie odbyło się spotkanie z członkami rządu, prywatna rozmowa z prezydentem Joaquimem Alberta Chissano oraz spotkanie publiczne, podczas którego Papież i prezydent wygłosili przemówienia. Dotyczyły one przywrócenia pokoju w Mozambiku. Jan Paweł II, nawiązując do skutków wojny - cierpienia, żałoby i spustoszenia - powiedział: Wobec tych godnych ubolewania warunków nie przestaję powtarzać przy każdej nadarzającej się okazji: «Nie» wobec przemocy, «Tak» wobec pokoju. Ojciec Święty wezwał do szukania rozwiązania problemu na drodze dialogu, podkreślając, że Kościół gotów jest podjąć się dzieła mediacji: Kościół uważa za swoją powinność popieranie słusznych dążeń do pokoju i sprawiedliwości, chce być znakiem pojednania i miłości przeciwko wszelkim formom nienawiści; (...) pragnie krzewić cywilizację miłości, obcą wszelkiej dyskryminacji opartej na uprzedzeniach odnoszących się do przekonań politycznych, filozoficznych czy religijnych, odmiennej sytuacji materialnej, posiadanej władzy, koloru skóry czy przynależności rasowej. Jego prawem jest miłować jak miłował Chrystus, co stara się czynić w przeświadczeniu, że tylko miłość buduje.

W drugim dniu pobytu Jan Paweł II udał się do Beiry, ośrodka, z którego dzieło ewangelizacji promieniowało na cały Mozambik. Miasto to leży na terenach opanowanych przez partyzantów i dostęp do niego możliwy był tylko drogą powietrzną. Papież odprawił mszę św. na dawnych terenach golfowych Largo de Goto. W homilii poświęconej ewangelizacji Papież często nawiązywał do sytuacji w Mozambiku. Do zebranych skierował m.in. następujące słowa: Teraz, gdy z Mozambiku i o Mozambiku często dochodzą smutne wieści, trzeba ukazać wszystkim Boży plan zbawienia utrwalony w Biblii - Dobrą Nowinę o radości w Zbawicielu, który przyszedł ustanowić królestwo braterstwa i pokoju wśród wszystkich ludzi.

Szczególne znaczenie miała wizyta Ojca Świętego w położonej na peryferiach Maputo dzielnicy nędzy - Bairro da Polana Canico. Jan Paweł II odwiedził dom młodego małżeństwa Joana i Marilii Bunga oraz „babcię Natalię" - 85-letnią staruszkę, z którą mieszkańcy osiedla dzielą się tym, co mają. Trzeci dzień pobytu w Mozambiku Jan Paweł II rozpoczął wizytą w Hospital Central w Maputo. Na oddziale ortopedycznym odwiedził rannych - ofiary wojny domowej. Po wizycie w szpitalu Ojciec Święty udał się na stadion Machava, gdzie odprawił mszę św. i dokonał aktu zawierzenia Mozambiku Matce Bożej. W homilii ukazał, w jaki sposób pokój i ład wewnętrzny kraju oraz prawdziwa solidarność świata mogą sprawić, że w Mozambiku życie będzie bardziej ludzkie.

Podczas pożegnania na lotnisku Jan Paweł II, dziękując za okazaną mu gościnność, powiedział: Wydaje mi się, jakbym dopiero rozpoczął tę pasterską wizytę w waszej umiłowanej ojczyźnie. Nie wiem, czy Boża Opatrzność pozwoli mi ją kiedykolwiek ponowić. Jedno jednak jest pewne: odjeżdżam świadomy żywotności Kościoła na tej ziemi. Przemówienie pożegnalne było również próbą podsumowania całej 39. podróży apostolskiej, a swą troskę o mieszkańców tej części Czarnego Lądu Papież wyraził w słowach: Wiem o licznych i trudnych problemach, które Mozambik musi rozwiązać, podobnie zresztą jak wiele innych krajów tego regionu Afryki. Po odwiedzeniu 4 spośród tych krajów, opuszczając waszą ojczyznę mogę powiedzieć, że przez cały czas kierowała mną intencja uwypuklenia problemów (...) sprawiedliwości, pokoju i godności osoby ludzkiej, widzianych oczywiście z perspektywy chrześcijańskiej. (...) Opuszczając ziemię afrykańską, pragnę tym wszystkim, na których ciążą powinności polityczne, społeczne i kulturowe, pozostawić słowa ufności i nadziei, by odważnie kroczyli drogą nowej cywilizacji: «cywilizacji miłości», zbudowanej na wartościach duchowych i moralnych. (...) Cywilizacja sprawiedliwości, pokoju i miłości oznacza, że uznana została godność każdej ludzkiej osoby. (...) W im większym stopniu mężczyźni i kobiety w południowej Afryce - bez względu na kolor skóry, płeć, przekonania polityczne czy religijne – będą mogli współtworzyć powszechne dobro i uczestniczyć w nim w nadchodzącej przyszłości, tym pewniejszy i trwalszy okaże się pokój.

(DS)

Źródła

Bibliografia

• (red.) Antoni Jackowski, Izabela Sołjan, Leksykon pielgrzymek Jana Pawła II, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005, s. 121-24, 71-73, 87-89, 113-114, 141-143.
• Jan Paweł II, Dzieła zebrane, Wydawnictwo M, Kraków 2006, t. XIII, s. 4881-898, 913-929, 933-936, 939-945, 949-952.
• Insegnamenti di Giovanni Paolo II, Libreria Editrice Vaticana, Rzym 1989, t.XI,3, s.645-909.

Zobacz także

Podróże apostolskie Jana Pawła II